عملیات نجات بعد از زلزله ۲۰۱۵ نپال چگونه بود؟

در این یادداشت به بررسی عملیات جستجو و نجات پس از زلزله توسط تیم‌های کمک‌رسانی پرداخته می‌شود. این بررسی با جمع‌بندی موارد مشاهده‌شده در پی زلزله سال ۲۰۱۵ نپال انجام شده‌است. این زلزله‌ ۷.۹ ریشتری که در جنوب غرب نپال و نزدیک منطقه کاتماندو رخ داد، پیامدهای بسیار مخربی داشت. زمین‌لرزه نپال، باعث سقوط بهمن در اورست شد، بیش از ۶۰۰،۰۰۰ سازه را ویران کرد و حدود ۹،۰۰۰ کشته، ۲۲،۰۰۰ مصدوم و ۱۰،۰۰۰ گمشده بر جای گذاشت.

پس از وقوع زمین‌لرزه نپال به‌سرعت تیم‌های کمک‌رسانی از اقصی نقاط جهان به منطقه اعزام شدند. اما چنین عملیات جستجو و نجات گسترده و پیچیده‌ای دقیقا چطور کار می‌کند؟

اطلاعات افراد محلی

مردم محلی معمولاً بهترین مکان‌ها برای شروع جستجوی بازماندگان را به‌خوبی می‌شناسند. پس از صحبت با آن‌ها، نیروهای امدادی می‌توانند به‌سرعت امیدوارکننده‌ترین مکان برای شروع کار را انتخاب کنند. هم‌چنین بسیاری از مردم محلی در عملیات جستجو و نجات نیز همکاری می‌کنند.

دوربین‌های فیلمبرداری

دوربین‌های ویدئویی که در انتهای لوله‌های انعطاف‌پذیر نصب شده‌اند می‌توانند وارد شکاف‌های موجود در آوار شوند تا به یافتن افراد زنده کمک کنند. استفاده از این تکنیک به معنای صرفه‌جویی در وقت است زیرا آوار غیرضروری کمتری بی‌جهت جابه‌جا می‌شود. هم‌چنین می‌توان از تجهیزات تصویربرداری حرارتی نیز برای یافتن افراد در زیرآوار استفاده کرد.

گوش دادن به صدای افراد

تجهیزات صوتی مخصوص می‌توانند کمترین میزان صدا را از فاصله چند متری تشخیص دهند. به این منظور نیاز است تا نیروها در محل حادثه سکوت را برقرار کنند. سپس یکی از افراد تیم به امید شنیدن صدایی از زیر آوار در هر بخش سه بار ضربه می‌زند. علاوه بر این می‌توان از ردیاب‌های دی اکسید کربن نیز برای یافتن بازماندگان بیهوش استفاده کرد. این دستگاه‌ها در فضاهای محدود غلظت CO2 را در هوای بازدم شده توسط افرادی که هنوز نفس می کشند تشخیص می‌دهند.

سگ‌های زنده‌یاب

سگ‌ها با توجه به شامه بسیار قویشان برای یافتن نشانه‌هایی از افراد زنده که امدادگران انسانی قادر به شناسایی آن‌ها نیستند، بسیار موثر عمل می‌کنند. آن‌ها همچنین قادرند مناطق بزرگ را به سرعت بررسی کنند که این کار روند جستجو و نجات را تسریع می‌کند.

فضاهای خالی

نیروهای امدادی باید به‌سرعت ارزیابی کنند که احتمال زنده‌ماندن افراد زیرآوار داخل ساختمان‌های فروریخته در کجا بیشتر است. راه‌پله‌ها یا فضاهای زیر تیرهای بزرگ بتنی می‌توانند آنچه را که نیروهای امدادی «فضای خالی» می‌نامند، فراهم کند. معمولا در این فضاهای خالی احتمال زنده‌ماندن افراد بیشتر است.

ساختمان‌های ضعیف

بسیاری از ساختمان‌های نپال در زمین‌لرزه اولیه یا پس‌لرزه‌ها فرو ریختند. بسیاری از محله‌های قدیمی در پایتخت، کاتماندو، که از ساختمان‌های خشتی تشکیل شده‌بودند در پی فاجعه ویران شدند. علیرغم شدت بالای این زمین‌لرزه، کمتر ساختار مدرنی فرو ریخت.

جابه‌جایی آوار

قبل از رسیدن تجهیزات بالابرنده سنگین، امدادگران با استفاده از تبر و بیل آوار را حفر می‌کنند. از دیگر ابزارهای نجات می‌توان به اره برقی، دیسک برش و قیچی برش میلگرد، که برای کنار زدن میله‌های فلزی در بتن مسلح استفاده می‌شود، اشاره کرد.

ماشین‌های سنگین جابه‌جایی آوار

بولدوزر، بیل‌های مکانیکی و جک‌های هیدرولیکی از جمله ماشین‌آلات سنگینی هستند که نیروهای امدادی برای جابه‌جایی آوار بکار می‌گیرند. اسلبهای بزرگ بتنی در خارج از ساختمان را می توان با استفاده از لودر کنار زد. این کار امدادگران را قادر می سازد تا افراد محبوس در این قسمت‌ها را بیابند. همانطور که بیان شد، نیروهای امدادی همچنین از اره‌‌برقی و سایر ابزارهای برقی نیز به این منظور استفاده می‌کنند.

پایان عملیات جستجو

مدیران عملیات، که معمولاً سازمان ملل و كشور میزبان این وظیفه را بر عهده دارند، باید تصمیم سختی بگیرند كه چه موقع جستجو برای یافتن افراد باقیمانده را متوقف كرده و منابع خود را برای مراقبت از هزاران بازمانده دیگر که نجات یافته‌اند، متمركز كنند. میانگین زمان این تصمیم کلیدی بین پنج تا هفت روز پس از رخداد زمین‌لرزه است اما افراد محبوس شده در صورت دسترسی به آب می‌توانند حداکثر تا ۱۳ روز زنده بمانند.