مهاجرت ابری! چیستی، مزایا و هزینه‌ها (قسمت اول)

همین ابتدای کار بگم که اگر دوست داشتید می‌توانید سه‌گانه مهاجرت ابری من رو در چهارمین پادکست تهران هوشمند به گوش کردن بنشینید.

این روزها که موضوع مهاجرت، از مهاجرت‌های تحصیلی گرفته تا مهاجرت برای کار و زندگی، زیاد شده تصمیم گرفتم یک نوع مهاجرتی که جدیدا خودش را نشان داده معرفی کنم: مهاجرت ابری (Cloud Migration)

پیش از اینکه وارد بررسی جنبه‌های کسب‌وکاری موضوع بشویم و هزینه‌ها و اشتباهاتی که ممکن است مدیران شرکت‌ها انجام دهند را مطالعه کنیم بهتر خواهد بود تا کمی با مفاهیم اولیه آشنا شویم، از این رو این موضوع جدید هم، برای کوتاه‌تر شدن و افزایش بازدهی به 3 قسمت تقسیم می‌شود.

در قسمت اول که پیش روی شماست سعی شده خیلی ساده و خلاصه پوشش خوبی از مفهوم Cloud Computing ایجاد شود تا در مرحله بعدی درک بهتری داشته باشیم.

دقیقا منظور از مهاجرت ابری یا همان Cloud Migration چیست؟

منظور از مهاجرت ابری این است که کسب‌و‌کارها و سازمان‌ها، داده‌ها، برنامه‌های کاربردی، منابع IT خود را به فضای ابری ببرند. احتمال خیلی زیاد همگی عبارت cloud را زیاد دیده‌اید، استفاده از این عبارت برمی‌گردد به حوالی سال‌های 1970 که اولین بارها برای نمایش دیاگرام شبکه از شمای ابر استفاده شد. تا کنون آنچه به صورت سنتی شرکت‌ها انجام داده‌اند این بوده که داده‌ها و سایر دارایی‌های دیجیتالی خود را به صورت متمرکز و برای خود در یک محل یا مرکز داده (Data Center) اداره می‌کردند (توسط تیم داخلی یا شرکتی ثالث)؛ از این رو در ادبیات فنی عبارت on-premises مقابل cloud قرار می‌گیرد.

گاهی شنیده یا دیده می‌شود که به جای «اینترنت» از «فضای ابری» نیز استفاده می‌شود اما این دو عبارت واقعا از نظر فنی معادل هم نیستند. در واقع فضای ابری از شبکه اینترنت برای خدمات‌رسانی استفاده می‌کند تا بتواند منابع کامپیوتری را در اختیار شرکت‌ها و کسب‌وکارها قرار دهد؛ از اینترنت برای کارهای مختلفی مثل چک کردن ایمیل، مشاهده فیلم و ... استفاده می‌کنیم و ممکن است از سرویس‌های ابری نیز استفاده کنیم.

شاید اگر شما هم دانشجو باشید، تجربه استفاده از سرویس ابری برای run کردن کد‌های شبیه‌سازی خود داشته باشید! استفاده از سیستمی خیلی قوی‌تر ازلپ‌تاپ یک دانشجو که نتیجه شبیه‌سازی را به جای 2 یا 3 روز در کمتر از چند ساعت برمی‌گرداند.

به عنوان یک business چرا باید به فکر فضای ابری باشیم؟

دقیقا همین نکته آخری که در بالا به آن اشاره کردم باعث شده تا کسب‌وکارها و شرکت‌ها به سراغ فضای ابری بروند. هر کاری که با کامپیوتر یا یک سرور قابل انجام هست می‌تواند بر بستر فضای ابری صورت پذیرد. غالبا تمایل برای اجرای تسک‌هایی که نیاز به منابع قوی کامپیوتری دارند در فضای ابری بیشتر است. این تسک‌ها شامل استفاده از فناوری‌های جدید همچون هوش مصنوعی (AI) و تکنیک‌های یادگیری ماشین (ML) می‌شود که برای تحلیل داده‌ها و رسیدن به دیدگاه مناسب استفاده می‌شوند.

یک نگرش جالبی برای استفاده از فضای ابری وجود دارد که آن را به الکتریسته تشبیه می‌کند؛ یعنی شما می‌توانید بدون درگیر شدن با فراهم کردن امکانات سخت‌افزاری گران قیمت و دغدغه مکان نگهداری و سایر ملاحظات، مانند روشن کردن کلید و استفاده از برق مثلا برای روشن کردن یک لامپ، از فضای ابری نیز استفاده کرد. خود اینکه به منبع قوی و نامحدود منابع کامپیوتری هر جا که بخواهیم دسترسی داشته باشیم خیلی خوب است.

آیا Cloud Migration هم انواع دارد؟ هر نوع برای چه گروهی مناسب‌تر است؟

فضای محاسباتی ابری را می‌توان به 4 دسته تقسیم کرد:

1) نوع Public Cloud

در این نوع فضای ابری، خدمات توسط یک وندور که در ادبیات فنی از آن با عنوان cloud service provider یاد می‌شود بر بستر اینترنت ارائه می‌شود. سرویس‌های ابری در این نوع با پرداخت هزینه برای هر بار استفاده در اختیار کاربران آن قرار می‌گیرد.

مثال‌های معروفی از Public Could وجود دارد که احتمالا اغلب آن‌ها را شنیده باشید:

سرویس Amazon Web Service (AWS)

سرویس Microsoft Azure

سرویس Google Cloud Platform (GCP)

سرویس Alibaba Cloud

سرویس Oracle Cloud

از فواید این نوع فضای ابری می‌توان به

- در دسترس بودن آن به صورت 24 ساعته،

- امکان پرداخت فقط به میزان کاربرد مد نظر کاربر (که طبیعتا منجر به صرفه جویی می‌شود)،

- استفاده از زیرساخت نامحدود بدون داشتن دغدغه‌های فنی و سخت‌افزاری،

- و مقیاس‌پذیری

آن اشاره کرد.

2) نوع Private Cloud

نوع خصوصی فضای ابری همانطور که از نامش پیداست به طور جداگانه توسط یک سازمان مدیریت و استفاده می‌شود. این رویکرد غالبا برای سازمان‌های دولتی و صنایع مالی مطلوب است چرا که کنترل حداکثری خواهند داشت. این نوع فضای ابری می‌تواند مستقر در یک مرکز داده باشد یا توسط یک ارائه دهنده در مکان دیگری باشد.

از ارائه‌کنندگان این نوع فضای ابری نیز می‌توان به

- شرکت Hewlett Packard Enterprise (HPE)

- شرکت Dell

- شرکت IBM

- شرکت Oracle

- و نیز برخی از ارائه‌کنندگان Public Cloud همچون Google

اشاره کرد.

3) نوع Hybrid Cloud

این نوع فضای ابری المان‌های هر دو نوع قبلی را خواهد داشت و به منابع خود اجازه می‌دهد تا برای هر دو منظور قبلی (Public و Private) مورد استفاده قرار بگیرند. اگر بخواهم با یک مثال به رساندن منظور کمک کنم می‌توانم بگویم تصور کنید یک هارد با ظرفیت بالا داریم و یک RAM و می‌خواهیم این منابع را برای دو منظور استفاده کنیم. یعنی فقط اختصاص به یک کاربرد نداشته باشند.

اینگونه است که سازمان‌هایی که می‌خواهند از Private استفاده کنند ولی همزمان نمی‌خواهند تا جای ممکن مزیت‌های Public را از دست دهند وارد فضای Hybrid می‌شوند.

4) نوع Multi-Cloud

نوع چهارم به نوعی به مربوط به نحوه به کار گیری فضای ابری است. بگذارید با یک مثال خیلی کوتاه این نوع را توضیح دهیم. دریافت سرویس‌های متنوع را Multi-Cloud می‌گویند؛ یعنی سرویس‌ گرفتن مثلا از Azure و هم از AWS. باید دقت کنیم که این نوع را با Hybrid اشتباه نگیرم زیرا در نوع سوم موضوع استفاده از دو مدل ارائه به صورت همزمان است نه گرفتن خدمات از آنها از چند شرکت متفاوت.

مدل‌های خدمات ابری به چه صورت هستند؟

شاید حداقل با یکی از این مدل‌ها قبلا برخورد داشته‌اید، سه مدل متفاوت برای سرویس‌های ابری وجود دارد که بعضا از آنها به عنوان انواع Cloud Computing هم یاد می‌شود:

- مدل SaaS

- مدل PaaS

- مدل IaaS

مدل اول یا همان Software as a Service که به اختصار SaaS نامیده می‌شود مطابق نامش می‌رساند که یعنی نرم‌افزاری بر بستر اینترنت برای استفاده شدن مهیا شده است. به بیان دیگر هیچ چیزی روی سیستم شما نصب نخواهد شد و بنابراین دغدغه‌های بعدی مانند به روز رسانی کردن، فضای نصب و ... را نخواهید داشت. مثالی از این مدل می‌تواند Dropbox باشد که به احتمال زیاد حتما از آن استفاده کرده‌اید.

مدل PaaS یا Platform as a Service برای توسعه‌دهندگان در نظر گرفته شده است. ارائه دهندگان PaaS محیطی را برای توسعه‌دهندگان به وجود آورده‌اند که بتوانند بدون درگیر شدن با سیستم عامل‌ها، فضای ذخیره و توانایی پردازش به توسعه نرم‌افزارها بپردازند. احتمالا اگر نرم‌افزاری باشید با Google App Engine کار کرده باشید.

و نهایتا Infrastructure as a Service را می‌توان با مثال زدن اجاره یک سرور در فضای ابری تعریف کرد. ارائه‌دهنده خدمات ابری IaaS مسئول نگهداری و پشتیبانی فنی می‌باشد پس شما نگرانی بابت این موضوع نخواهید داشت و فقط استفاده کننده خواهید بود.

در قسمت بعدی به بررسی مزایا و چالش‌های مهاجرت ابری می‌پردازیم تا نهایتا در قسمت سوم به جنبه‌های کسب‌وکاری موضوع برسیم. ممنون از وقتی که برای مطالعه گذاشتید.

خوشحال میشم اگر نظرتون رو راجع به پادکست این کار بدونم. لطفا در کامنت برای بهتر شدن راهنماییم کنید.