نقش شهرهای هوشمند در مواجهه با کووید 19 و سناریوهای پیش رو

یکی از موضوعاتی که با شیوع فراگیر ویروس کووید 19 مورد توجه جهانیان بوده است، بهره‌گیری از فناوری‌های نوآورانه شهر هوشمند در کاهش یا قطع زنجیره شیوع این ویروس بوده است. تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت شهری در شهر هوشمند بر مبنای تحلیل داده است و از فناوری‌ها و ابزارهای مختلف در راستای ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان استفاده می‌شود. همچنین، در این شهرها با استفاده از اطلاعات و داده‌های جمع‌آوری شده و فناوری‌های جدید همچون نسل پنجم شبکه‌های تلفن همراه، اینترنت اشیاء، بلاکچین، داده‌های عظیم و هوش مصنوعی سعی می‌شود که مواجهه‌ای فعالانه، سریع و پیش‌گیرانه با چالش‌های شهری وجود داشته باشد. در این میان، با شیوع کرونا و اهمیت اجرای اقدامات پیش‌گیرانه، نقش شهر هوشمند پررنگ‌تر شده است، چراکه تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد که این شهرها در مواجهه و جلوگیری از گسترش بحران‌هایی همچون شیوع ویروس کرونا و کنترل آن، موفق‌تر عمل کرده‌اند. در این گزارش، به بررسی تأثیر شهر هوشمند در مواجهه با کووید 19 پرداخته شده و خدمات ارائه شده در این خصوص دسته‌بندی شده است.

مواجهه هوشمندانه با کووید 19 و اقدامات جهانی

بررسی و مطالعه تجربیات جهانی و اقدامات انجام شده در مواجهه با کووید 19 نشان از اهمیت بکارگیری فناوری‌های شهر هوشمند در کشورهای مختلف دارد، به گونه‌ای که پویشی جهانی از فعالیت و تجربیات شهرهای مختلف در مقابله با کووید 19 راه‌اندازی شد. در این پویش، شهرهای مختلف تجربیات و فعالیت‌های خود که منجر به کاهش شیوع ویروس کرونا شده است را به اشتراک گذاشتند. در این پویش که توسط انجمن کلان‌شهرهای جهان یا متروپلیس راه‌اندازی شد، تجربیات موفق جهانی در وبسایت شهرداری‌ها و نهادهای شهری به اشتراک گذاشته شد و جلساتی به صورت غیرحضوری و وبینار با هدف تبادل نظر میان مدیران ارشد شهری برگزار شد.

متروپلیس در راستای استفاده از تجربیات موفق، وب‌سایتی[1]برای ارائه ابتکارات بهداشتی راه‌اندازی نمود تا تجربیات کشورها در یک قالب مشخص و مدون در اختیار سایر شهرها قرار گیرد. مطالب ارائه شده در این وب‌سایت براساس پارامترهای مختلفی چون کشور یا شهر ارائه‌دهنده تجربه و دسته‌بندی‌های مختلف انجام شده این تجربیات، قابل جستجو می‌باشد.

دسته‌بندی مطالب ارائه شده در وب‌سایت اشتراک‌گذاری تجربیات (تا 28 ژوئن 2020)

اطلاعات ارائه شده در این وب‌سایت نشان می‌دهد که اقدامات انجام شده در قالب فعالیت‌های شهر هوشمند، در دو دسته مداخله حداقلی و مداخله حداکثری نهادهای شهری در ارائه خدمات قابل دسته‌بندی است. اینفوگرافیک ارائه شده در تصویر 2، براساس اطلاعات به دست آمده از بررسی فعالیت‌ها و تجربیات شهرهای مختلف و نیز انوع مختلف ابتکارات عملی پویش جهانی و فعالیت‌های انجام شده در کاهش شیوع کووید 19، دسته‌بندی شده است. این دسته‌بندی از فعالیت‌های پیش‌گیری و آماده‌سازی شروع شده و به اقدامات مقابله و استمرار منتهی می‌شود. اقدامات پیش‌گیری و آماده‌سازی اقداماتی هستند که به کاهش شیوع ویروس (و حتی قطع زنجیره شیوع ویروس کووید 19) کمک می‌کند. اقدامات کاهش و تغییر شکل نیز اقداماتی هستند که تغییرات اساسی در رفتار و نحوه زندگی شهروندان ایجاد می‌کند و به تغییر روال عادی زندگی روزمره منجر می‌شود. در نهایت، اقدامات مقابله و استمرار شامل اقداماتی می‌شود که در راستای انجام صحیح راه‌حل‌های ارائه شده و نیز پای‌بندی به آنها تعیین شده است.

در ادامه، هر یک از دسته‌های ارائه شده در تصویر 2 به صورت مختصر همراه با نمونه‌های مرتبط با آن در شهرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

رویکردهای فناورانه در مواجهه با شیوع کووید 19

مروری بر تجربیات جهانی

بررسی تجربیات کشورهای مختلف نشان داد که از امکانات شهر هوشمند در راستای کاهش و قطع زنجیره شیوع ویروس کووید 19 در 8 دسته استفاده نمودند (تصویر 2). در این بخش، هر یک از موارد به اختصار توضیح داده می‌شود.

برخی از فعالیت‌های انجام شده توسط شهرهای هوشمند کشورهای مختلف در راستای کاهش شیوع کووید 19

1. اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی

بی تردید، یکی از مهمترین و کارآمدترین روش‌های مقابله با شیوع ویروس کرونا، اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی به‌موقع شهروندان در خصوص ویروس کرونا (علائم بیماری، نحوه انتشار، مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی و ...) می‌باشد. در این راستا، شهرهای هوشمند از امکانات اپلیکیشن‌ها برای ارائه خدمات اطلاع‌رسانی و نیز تهیه نقشه‌های شیوع ویروس کووید 19 استفاده نمودند. تعیین نقشه‌های شیوع و الگوهای انتشار شیوع کووید 19 در ارائه راهکارهای بهداشتی و مراقبتی بسیار حائز اهمیت است.

یکی از موارد مطرح در این بخش استفاده از اپلیکیشن‌های نظارت و تعیین الگوی شیوع ویروس است که به عنوان نمونه می‌توان به HEALTHLYNKED COVID-19 Tracker اشاره نمود. این اپلیکیشن یک شبکه جهانی ایجاد نموده است و اطلاعات و آمارهایی که از طریق این اپلیکیشن در خصوص مناطق مختلف نشان داده می‌شود، به دو دسته (با رنگ‌بندی مختلف) تقسیم می‌شود: 1- آمار و اطلاعاتی که مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی است (که رنگ قرمز برای تعداد کل مبتلایان و رنگ سیاه برای تعداد فوت‌شدگان مبتلا به کووید-19 در یک منطقه استفاده شده است)؛ 2- آمارهای غیررسمی و خوداظهاری (که رنگ صورتی برای افرادی که خود اظهاری به ابتلا به کرونا نموده‌اند و ممکن است در نهایت مبتلا به ویروس نباشند. رنگ زرد نیز برای افراد دارای علائم ابتلا به بیماری کرونا و رنگ سبز برای افراد بدون علائم ابتلا به کرونا استفاده شده است). در این اپلیکیشن، قابلیت به روزرسانی علائم بر اساس اطلاعات شهروندان نیز وجود دارد.

سنگاپور

· استفاده از اپلیکیشن‌های تلفن همراه برای اطلاع‌رسانی در خصوص توزیع ماسک

· استفاده از کانال ملی در اپلیکیشن واتس‌آپ با 630 هزار مشترک برای اطلاع‌رسانی

· استفاده از پیامک برای دریافت اطلاعات توسط شهروندان در قرنطینه

کره‌جنوبی

· ارسال پیام‌های هشدار از طریق پیامک و برنامه‌های کاربردی به صورت به‌هنگام

· اطلاع‌رسانی در خصوص مناطق آلوده به ویروس کرونا

· ارسال پیام‌های پزشکی و بهداشتی

· استفاده از اطلاعات بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و اپلیکیشن‌ها (با حفظ حریم خصوصی افراد)

دبی

· استفاده از ظرفیت‌های اپلیکیشن Dubai Now در راستای اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی شهروندان

2. ترویج خدمات غیرحضوری و خرید آنلاین

یکی از راهکارهای قطع زنجیره شیوع ویروس کووید 19، ماندن در خانه (قرنطینه خانگی) و نیز حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی است. از سویی دیگر، باید این نکته را در نظر گرفت که خدمات‌رسانی به شهروندان نباید متوقف شود. به همین دلیل، شهرداری‌ها و نهادهای شهری از امکانات خود در راستای ارائه خدمات در زمان قرنطینه خانگی استفاده نمودند.

در بخش خدمات غیر حضوری، شهرداری‌ها به ارائه خدمات به صورت آنلاین پرداختند که به کاهش تجمع در ادارات و دفاتر مختلف شهرداری منجر شد. به عنوان مثال، شهرداری شهر بلوهوریزنته در برزیل، خدمات حضوری خود را کاهش داده و در برخی موارد به حالت تعلیق در آورد و در مقابل، ارائه خدمات دیجیتال شهرداری افزایش یافت. در همین راستا، اپلیکیشن PBH[2] را معرفی نمود که شهروندان می‌توانستند از آن طریق، درخواست‌های خود را به شهرداری ارائه نموده و بر اجرای درخواست‌ها نظارت نمایند.

در تجربه مشابه، شهرداری آمستردام در هلند نیز تمامی مراجعات بدون وقت قبلی به دفاتر شهرداری را لغو کرد و شهروندان در صورت نیاز به تردد، باید مجوزهای لازم از قبیل مجوز پارک خودرو در شهر را به صورت آنلاین دریافت نمایند. همچنین در شهر مینیاپلیس (ایالات متحده)، مراجعات به شهرداری لغو و شماره تماس اضطراری ارائه شد. در این شهر، ضمن لغو خدمات حضوری، راه‌های آنلاین پرداخت قبوض به شهروندان ارائه شد.

بخش دیگر، استفاده از امکانات شهرداری و شهر هوشمند در راستای ارائه خدمات لازم در جهت تأمین مایحتاج شهروندان است. به عنوان نمونه، می‌توان به استفاده از اپلیکیشن شهر هوشمند دبی در ارائه خدمات به شهروندان، اشاره نمود. در اپلیکیشن DubaiNow، پنجره واحد خدمات شهری و شهروندی ایجاد شده است که در آن 33 نهاد شهری به ارائه 116 خدمت مختلف به شهروندان پرداختند.

نمونه دیگر در این بخش، تجربه شهرداری شهر تاندیل در آرژانتین است. در این شهر، پلتفرم دیجیتال توسط شهرداری برای فروش آنلاین محصولات به شهروندان در قرنطینه راه‌اندازی شد. با استفاده از این پلتفرم، 220 شرکت در تأمین مایحتاج شهروندان با یکدیگر همکاری نموده و محصولاتی چون منسوجات، مواد غذایی، مواد بهداشتی و تمیزکننده، دارویی و لوازم منزل به شهروندان ارائه شد.

تجربه چین در استفاده از کدهای دو بعدی

· استفاده از بارکدهای دو بعدی برای پرداخت

· قابلیت استفاده از کیف پول و یا عابر بانک در پرداخت‌ها

· حضور استارت‌آپ‌ها در ارائه خدمات

· روشی سریع و همه‌گیر

3. دورکاری

بسیاری از سازمان‌ها و ادارات در اقصی نقاط جهان برای ارائه خدمات و نیز عدم ایجاد خلل در ارائه خدمات، از راه‌حل دورکاری استفاده نمودند. گزارشات جهانی نیز نشان‌دهنده افزایش روند دورکاری در کشورهای مختلف جهان با شیوع ویروس کووید 19 است. در این میان، شهرداری‌ نیز از راه‌حل دورکاری برای ارائه خدمات استفاده نمودن. برای مثال، شهرداری شهر بوستون در آمریکا، کارمندان شهرداری را دسته‌بندی نموده و بر حسب وظایف، نحوه عملکرد آنها را تعیین نموده است. در این میان، برخی از بخش‌ها (مانند کتابخانه‌ها، ورزشگاه‌ها و ...)، به صورت کامل تعطیل شد. بخش‌هایی که قابلیت انجام دورکاری را داشتند، موظف به حضور در منزل و انجام وظایف و نیز ایجاد ارتباط از طریق ایمیل شدند. همچنین، برخی از بخش‌ها باید در محل کار خود حضور داشته باشند که در این خصوص، یا تمام پرسنل باید در محل حضور داشته باشند، مانند آتش‌نشانی، اورژانس و ... و یا تعداد خاصی از کارمندان و تنها در ساعات خاصی در بخش مربوطه حضور خواهند داشت.

4. ثبت و مدیریت سفرها

سفرهای درون‌شهری، یکی از روش‌های ارتباط شهروندان با یکدیگر است که باعث افزایش شیوع ویروس کووید 19 می‌شود. در اکثر شهرها، شهروندان مجاز به تردد در سطح شهر نبوده و در صورت لزوم به تردد، باید مجوزهای مربوطه را از شهرداری دریافت نمایند. به عنوان نمونه در دبی، بخش‌هایی که شهروندان با دریافت مجوز می‌توانند در سطح شهر تردد نمایند، مشخص شده‌اند. همچنین، هر یک از بخش‌ها باید اطلاعات لازم را در اختیار شهرداری قرار دهند و براساس اطلاعات دریافتی، مجوز تردد صادر می‌شود. در صورت نیاز به تردد در سطح شهر، شهرداری‌ها مواردی را به عنوان راهکاری برای کاهش شیوع ویروس و نیز رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در نظر گرفته‌اند. این موارد عبارتند از:

· استفاده از وسایل حمل‌ونقل سبک مانند دوچرخه و اسکوتر برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی: براساس اطلاعات منتشر شده از سوی نیویورک پست، در زمان شیوع ویروس کرونا استفاده از اسکوتر و دوچرخه در آمریکا رشد 70 درصدی داشته است. بررسی تجربه شهرهای مختلف نشان می‌دهد که شهرداری‌ها امکانات ویژه‌ای را برای دوچرخه‌سواران در نظر گرفته‌اند که می‌توان به استفاده رایگان 30 روزه از خدمات دوچرخه عمومی در بوستون اشاره نمود. همچنین، در بسیاری از شهرها، سرمایه‌گذاری در توسعه شبکه حمل‌ونقل بسیار سبک و زیرساخت‌های لازم برای آن انجام شده است.

· تقسیم‌بندی پیاده‌روها: در برخی از شهرها، برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، پیاده‌روها را به دو بخش برای دو مسیر رفت و برگشت تقسیم نمودند. به عنوان مثال، در شهر بوستون قوانین خاصی در خصوص پیاده‌روها در زمان شیوع ویروس کرونا وضع شده است و از شهروندان خواسته شده است تا قوانین را رعایت نمایند. یکی از این قوانین، دسته‌بندی پیاده‌روها برای مسیرهای رفت و برگشت است که نظارت ویژه‌ای بر آن انجام می‌شود. اگر شهروندی به این قوانین توجه نکند، ملزم به پرداخت جریمه می‌باشد.

· استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی: در اکثر شهرهای جهان، ظرفیت سیستم حمل‌ونقل عمومی کاهش پیدا کرد و ساعت استفاده از آنها نیز تغییر کرد. به عنوان مثال، در فرانسه فعالیت سیستم مترو و سیستم ریلی حومه پاریس در بازه زمانی 6 صبح تا 10 شب می‌باشد. همچنین بازه زمانی فعالیت خطوط تراموا تغییر کرد. شهرداری اعلام نمود که فعالیت سیستم مترو با حداکثر 50% ظرفیت معمول، سیستم تراموا با 4% ظرفیت معمول و سیستم ریلی حومه پاریس با 30% ظرفیت معمول، خواهد بود.

5. تشخیص هوشمند

تشخیص هوشمند بیماری و شیوع ویروس کووید 19 در شهر هوشمند از دو جنبه قابل بررسی است:

· استفاده از امکانات شهر هوشمند: یکی از بخش‌های همکاری، استفاده از زیرساخت‌ها و تجهیزات شهر هوشمند در شناسایی ویروس کووید 19 و افراد مبتلا به ویروس است. در تصویر 4، به چگونگی استفاده از تجهیزات شهر هوشمند در تعیین افراد مبتلا به ویروس اشاره شده است.

استفاده از تجهیزات شهر هوشمند در تشخیص افراد مبتلا به کووید 19

· همکاری با استارتاپ‌ها و شرکت‌ها: شهرهای هوشمند از ظرفیت استارتاپ‌ها و شرکت‌های فعال در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای شناسایی افراد مبتلا استفاده نموده است. به عنوان نمونه می‌توان به همکاری شرکت علی بابا با شهر هوشمند چین اشاره نمود. این شرکت با استفاده از اطلاعات به دست آمده از اپلیکیشن Ding Talk و Alipay شهروندان، ابتلا و یا سالم بودن آنها را تعیین نموده برای آنها کدهای دو بعدی صادر می‌کند که براساس رنگ کد (رنگ سبز برای افراد سالم، رنگ قرمز افراد مبتلا و رنگ زرد برای افراد مشکوک به ابتلا)، اجازه دسترسی به شهروندان داده می‌شود.

6. خدمات بهداشتی و سلامت

یکی از مهمترین بخش‌های مربوط به خدمات بهداشتی و سلامت، موضوع پسماند و جمع‌آوری پسماند است. براساس اطلاعات به دست آمده از بررسی تجربه شهرهای مختلف و همچنین مطالعات انجمن جهانی ACR+[3] برای مدیریت پایدار منابع در بخش پسماند، توصیه می‌شود که شهرداری‌ها شهروندان را براساس اطلاعات به دست آمده از آنها در خصوص ابتلا به کووید 19 دسته‌بندی نمایند که متعاقبا، نحوه بازیافت پسماند شهروندان نیز براساس این دسته‌بندی انجام‌شده، متفاوت است. در این خصوص، پسماندها به دو دسته تقسیم می‌شوند: پسماند شهروندان مبتلا به ویروس کووید-19 و پسماند سایر شهروندان که جمع‌آوری آنها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد که در ادامه، این تفاوت‌ها توضیح داده شده است:

1- مخازن نگهداری پسماند: شهروندان مبتلا به کووید-19، پسماندهای خود را (چه تفکیک شده و چه تفکیک نشده در منزل) در مخازن ویژه‌ نگهداری می‌کنند. این مخازن، مجهز به پدال، برای کاهش تماس ساکنین منزل با ظروف و مخازن نگهداری پسماند است. مخازن نگهداری پسماند شهروندان مبتلا به کووید-19، به گونه‌ای است که تا حد امکان از انتشار و شیوع ویروس جلوگیری نماید. نگهداری پسماند شهروندانی که به کووید-19 مبتلا نیستند نیز به مانند سابق در مخازن معلومی انجام می‌شود.

2- جمع‌آوری پسماند: جمع‌آوری پسماند شهروندان مبتلا به کرونا هم در بازه‌های زمانی کوتاه انجام می‌شود و هم از وسایل خاص برای جمع‌آوری پسماندها استفاده می‌شود. در این بخش، اپراتورهای جمع‌آوری پسماند، پرسنل جمع‌آوری پسماند را به وسایل ایمنی و حفاظتی مجهز می‌کنند. در برخی از کشورها، اپلیکیشن تلفن همراه پسماند ارائه شده است که از طریق آن شهروندان، زمان جمع‌آوری پسماند را به اپراتورهای جمع‌آوری پسماند اطلاع می‌دهند. همچنین از این طریق برنامه‌های جمع‌آوری به شهروندان اطلاع داده می‌شود.

3- امحاء پسماند: پسماندهای شهروندان مبتلا به کووید-19 پس از جمع‌آوری، با رعایت نکات بهداشتی سوزانده و یا دفن می‌شود. در مورد سایر شهروندان که به ویروس کووید-19 مبتلا نیستند نیز دفع پسماند طبق روال قبل از شیوع کرونا انجام می‌شود.

یکی دیگر از خدمات بهداشتی و سلامت، استفاده از ظرفیت‌های شهر هوشمند در بخش سلامت و بیمارستانی است. برای مثال، در شهر هوشمند شنزن، از ربات‌ها در بخش سلامت و بیمارستان‌ها استفاده نمودند. هدف استفاده از ربات، کاهش سطح تماس بین کادر درمانی و بیماران و همچنین ارائه خدمات درمانی به بیماران است (تصویر 5).

فعالیت ربات‌ها در بیمارستان‌ها

7. پایش و ردگیری

مهمترین وظیفه شهر هوشمند، استفاده از تجهیزات این شهر در نظارت بر انجام دقیق فاصله‌گذاری‌ها و ارائه خدمات است. یکی از نمونه‌های استفاده از تجهیزات شهر هوشمند، تجربه شهر نیوکاسل در انگلیس است. در این شهر اطلاعات جمع‌آوری شده از دوربین‌های ترافیکی در سطح شهر پردازش شده و براساس آن، فاصله اجتماعی بین افراد اندازه‌گیری می‌شود. همچنین، با استفاده از اطلاعات سنسورهای پیاده‌روها، میزان تردد در زمان قرنطینه سنجیده می‌شود.

یکی دیگر از کاربردهای شهر هوشمند، استفاده از داده‌ها و فناوری دو قلوی دیجیتال[4] در پایش تجهیزات و امکانات بیمارستانی است. در این خصوص نیز می‌توان به تجربه انگلیس اشاره کرد؛ بدین ترتیب که اطلاعات مربوط به بیمارستان‌ها و دستگاه‌های تنفسی (ونتیلاتور) آنها به صورت بهنگام، جمع‌آوری و پردازش شده و براساس آن، مدیریت بیمار و بیمارستان انجام می‌شود.

8. نظارت هوشمند و اقدامات محدودکننده

در این بخش، مداخله حداکثری نهادهای شهری رخ می‌دهد. شهرهای هوشمند با استفاده از تجهیزاتی همچون پهپاد و دوربین‌های کنترلی محیط را پایش می‌کنند و بر انجام قرنطینه خانگی نظارت می‌کنند. برای مثال، شهر هوشمند ووهان از پهپاد برای نظارت بر قرنطینه و هشدار استفاده نموده است. همچنین در صورت مشاهده افراد مشکوک، موقعیت مکانی وی به مراکز درمانی اطلاع داده می‌شود.

از سویی دیگر، شهرداری‌ها برای اطمینان از انجام دقیق پروتکل‌های بهداشتی و اِعمال این مداخله حداکثری، جرائمی را برای افراد متخلف در نظر گرفته‌اند. به عنوان نمونه در شهر بوستون جریمه 100 دلاری برای افراد نقض‌کننده پروتکل‌های بهداشتی در نظر گرفته شده است.

تجربه موفق کره‌جنوبی در کنترل کووید 19 در یک نگاه

با آنکه در اوایل شیوع ویروس کووید 19، تعداد مبتلایان به این ویروس در کره جنوبی بیش از 5 هزار نفر اعلام شده بود، اما در کوتاه‌ترین مدت این کشور موفق به کنترل شیوع ویروس شد و آغاز به بازگشایی کسب‌وکارها و شروع روند عادی‌سازی نمود. یکی از دلایل مهم موفقیت کره‌جنوبی در کنترل سریع شیوع ویروس کووید 19، درس‌آموخته‌ها و تجربه ارزشمند این کشور در مواجهه با ویروس مرس[5](از خانواده ویروس‌ کرونا) بوده است که با عنوان «سندرم تنفسی خاورمیانه» نیز شناخته می‌شود.

در تاریخ 31 دسامبر سال 2019، چین اولین مورد از کروناویروس را گزارش کرد. در هفته‌های بعد از آن، با شروع شیوع سریع بیماری در سراسر جهان، کره جنوبی تنها 30 مورد ابتلا به این ویروس را تأیید کرد. علیرغم تعداد کم موارد ابتلا، مقامات بهداشت و درمان کره جنوبی در نخستین روزهای شیوع بیماری در چین، تأمین کیت شناسایی این ویروس را آغاز کردند و برای بدترین شرایط آماده شدند.

یک تاجر کره‎ای که از خاورمیانه بازمی‌گشت به علایم تب، سرفه و در نهایت بیماری حاد تنفسی (پنومونی) مبتلا شد. وی تا پیش از آنکه نتیجه آزمایش او برای بیماری مِرس مثبت شود برای تشخیص و درمان بیماری خود به چندین مرکز درمانی مراجعه کرد. مراجعات وی به مراکز مختلف درمانی زنجیره‌ای از موارد ابتلا و انتقال ویروس را ایجاد کرد (بعداً مشخص شد 16 درمانگاه و بیمارستان) و ردیابی آن بسیار سخت بود. مقامات بهداشتی نمی‌دانستند که چه افرادی مبتلا شده‌اند و آن‌ها نیز چه زنجیره‌ای از ابتلا را ایجاد کرده‌اند و شیوع این بیماری نگرانی زیادی در جامعه ایجاد کرده بود. این ویروس نهایتاً 186 نفر را مبتلا و منجر به مرگ 38 نفر در کره جنوبی شد و بیشترین نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر این بیماری در خارج از خاورمیانه بود. دولت کره جنوبی نهایتاً بعد از دو ماه در 6 ژوئیه 2015 پایان همه‎گیری را اعلام نمود. در طی این دو ماه، برای کنترل شیوع بیماری، دولت برای مدت 14 روز 16993 نفر را قرنطینه کرد و خسارت اقتصادی آن حدود 9/311 تریلیون وون معادل 8.5 میلیارد دلار آمریکا برآورد شد.

زنی 45 ساله با علائم تب به بیمارستانی در دائگو مراجعه کرد. دولت قبلاً بیمارستان‌ها را به کیت‎های آزمایش کروناویروس‎جدید مجهز کرده بود. بنابراین نتیجه تست او مثبت تشخیص داده و او به‌ عنوان بیمار شماره 31 شناخته شد. او درحالی‌که علائم بیماری را داشته در مراسمی با صدها نفر دیگر شرکت کرده بود. بلافاصله مکان‌هایی را که او تردد کرده بود، ردیابی و افرادی که با آن‌ها معاشرت کرده بود را شناسایی و آزمایش کردند، چه آنکه علائم داشته باشند یا خیر. نتیجه آزمایش بسیاری از آن‎ها نیز مثبت شد و به سرعت جدا و قرنطینه شدند. در مرحله بعد، تمام افرادی که با آن‌ها در تماس بوده‌اند نیز مورد آزمایش قرار گرفتند. به این کار Contact Tracing گفته می‌شود. این فرایندی بود که به کره اجازه می‌داد تا برای هر مورد شناسایی‌شده از بیماری بیش از 9 هزار نفر که به‌ صورت مستقیم یا غیرمستقیم با وی در تماس بوده‌اند را آزمایش کند. 600 محدوده تحت پوشش، روزانه حدود 20 هزار نفر را آزمایش می‌کردند و بدین ترتیب، دولت کره جنوبی توانست برای شکستن زنجیره‌های انتقال ویروس کرونا در ابعاد وسیع بلافاصله افراد را ردیابی و آزمایش کند.

از آنجاکه فرد آلوده در شهر تردد می‌کند و ویروس را روی اجسام و دستگیره‌ها و... به‌جای می‌گذارد و همیشه نیز ردیابی حرکات ویروس در میان انسان‌ها امکان‌پذیر نیست، لذا در زمان همه‎گیری مِرس به دولت اجازه داده شد تا کلیه داده‌های مرتبط با بیماران را در هنگام همه‎گیری جمع‌آوری و پردازش نماید. تردد افراد بیمار ثبت و با حفظ حریم خصوصی با جامعه به اشتراک گذاشته می‌شود و مسیر حرکت بیماری در مناطق شهری برای هشدار به مردم و شهرداری جهت ضدعفونی به اشتراک گذاشته می‌شود. وب‌سایت‌ها و برنامه‌های موبایل این اطلاعات را گردآوری می‌کنند و این امکان را می‌دهند که دیگران از آن مطلع شوند. کلیه این داده‌ها در اختیار همه شهروندان قرار می‌گیرد و ده‌ها برنامه توسط توسعه‌گران خصوصی و یا دولتی تهیه‌شده تا نقشه حرکت و زمان حضور بیمار نمایش و اعلام گردد. همچنین این امکان برای همه وجود دارد که متوجه شوند آیا در مسیر حرکت خود با یک فرد مبتلا برخورد داشته‌اند یا خیر. هوشیاری و اجرای صحیح موارد ذکرشده باعث شده تا کره جنوبی در کنار سنگاپور، تایوان و سایر همسایگانش، تاکنون در کنترل شیوع بیماری در مقایسه با سایر کشورها موفق‌تر عمل کند. تست گسترده، ردیابی تماس و اشتراک داده‌های افراد بیمار مهم‌‌ترین سیاست برای کنترل بیماری تاکنون شناخته می‌شود.البته استراتژی کره برای سایر کشورها که جمعیت بزرگ‌تری دارند یا زیرساخت‌های فنی و مقرراتی مناسب را ندارند آسان نخواهد بود، اما موضوع مهم این است که همه برای شیوع بعدی آماده باشند.

تجربه تهران هوشمند در مواجهه با شیوع کرونا

شیوع کووید-19 باعث شد که سرعت تحول شهرداری تهران به سمت الکترونیکی نمودن و ارائه خدمات غیرحضوری شتاب بیشتری پیدا کند. در این زمینه، سرویس‌هایی که قابلیت ارائه به صورت الکترونیکی داشتند، شناسایی و راهکاری جهت ارائه غیرحضوری آنها تعیین شد. به عنوان مثال، در پایان سال 1398 و با اوج‌گیری شیوع ویروس کووید-19، شهرداری تهران این امکان را فراهم نمود تا خدماتی مانند ارائه پایان کار ساختمانی، دریافت رسید نقشه و فرم‌های عوارض و خلافی به صورت الکترونیک ارائه شوند و برای دریافت آنها دیگر لزومی به حضور در دفاتر خدمات الکترونیک یا سایر واحدهای شهرداری نباشد. به همین منظور، سامانه «پوشه الکترونیک شهرسازی» از سوی شهرداری راه‌اندازی شد. از سویی دیگر، در اپلیکیشن «تهران من» امکانات ویژه زمان شیوع کرونا قرار داده شد که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1- دسترسی به فرم‌های اعلام عوارض صدور پروانه و عوارض نظارت فنی از طریق سامانه تهران من

2- امکان پرداخت قبوض خدمات عمومی آب، برق و گاز و تلفن ثابت و همراه در سامانه تهران من

3- امکان پرداخت برخط انواع عوارض شهری، قبوض و بلیت اتوبوس و مترو

4- ارسال گزارش‌های مردمی به صورت پیام‌های صوتی و تصویری در سامانه 137 در خصوص رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی

5- ارائه مشاوره تلفنی در خصوص ویروس کرونا

6- ارائه پیام‌های هشدار و آموزشی در خصوص کووید-19 به شهروندان

7- ایجاد کیف پول الکترونیکی در سامانه تهران من و ارائه سرویس پرداخت الکترونیکی

8- ایجاد قابلیت پرداخت الکترونیک مبتنی بر بارکدهای دوبعدی (QR Code) در سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی و سایر کسب‌وکارهای شهری

9- امکان دسترسی به بیش از ۷۰ فروشگاه‌ اینترنتی و کسب‌وکار آنلاین داخلی از طریق درگاه «تهران من»

راه‌اندازی اپلیکیشن «دوچرخه» با هدف استفاده از وسایل حمل‌ونقل بسیار سبک برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی

[1] https://www.citiesforglobalhealth.org/

[2]. Blue Horizonte City Hall

[3]. https://acrplus.org/en/

[4][4]. Digital Twins

[5] MERS

[T1]بازطراحی شود و ترجیحا در دو صفحه روبروی هم کار شود

[T2] [T2]بازطراحی شود و ترجیحا در دو صفحه روبروی هم کار شود