معرفی کتاب «دیالوگ»

تقریبا همۀ علاقه مندان به فیلمنامه نویسی و ادبیات نمایشی حداقل یکبار نام رابرت مک کی را شنیده اند و بسیاری، کتاب مشهور او، «داستان»، را برای تقویت مهارت های فیلمنامه نویسی مطالعه کرده اند. او سابقه ای طولانی در زمینۀ همکاری با کمپانی های بزرگ فیلمسازی و همچنین تدریس در دانشگاه ها دارد؛ بزرگانی همچون پیتر جکسون، جین کمپیون، جفری راش و پل هگیس از جمله دانش آموختگان این استاد باتجربه هستند. یکی از کتاب های رابرت مک کی که اخیرا در ایران ترجمه شده و به چاپ رسیده، کتاب دیالوگ: هنر کنش کلامی برای کتاب، تئاتر، سینما و تلویزیون است.

از آنجا که مک کی دیالوگ را جزئی اساسی در آثار هنری میداند، تحلیلی عمیق از شخصیت های مختلف در فیلم ها، نمایشنامه ها، سریال های تلویزیونی و رمان های مشهور ارائه و به ما نشان میدهد که چگونه شخصیت ها بر پردۀ سینما، روی صحنۀ تئاتر و در صفحات داستان ها به شکلی جذاب و باورنکردنی صحبت میکنند. از مکبث و گتسبی بزرگ تا گلادیاتور و بریکینگ بد، او صحنه های کلیدی را برای نشان دادن استراتژی ها و تکنیک های خلق دیالوگ موشکافی میکند؛ لذا با توجه به آنچه گفته شد، کتاب مذکور نه فقط برای فیلمنامه نویسان، بلکه برای نمایشنامه نویسان، نویسندگان داستان و حتی علاقه مندان به حوزۀ نقد مفید خواهد بود.

در بخش اول کتاب، تعریف دیالوگ بعنوان نوعی «کنش کلامی» مطرح و کاربردهای مختلف آن بیان میشود. در این بخش به کارکرد، محتوا، فرم و شیوه های سخن شخصیت در چهار رسانۀ اصلی داستان گویی، یعنی سینما، تئاتر، سریال و داستان های کوتاه و بلند پرداخته میشود.

نویسنده در بخش دوم به بررسی نواقصی میپردازد که در طراحی دیالوگ رایج است و جذابیت و باورپذیری آثار هنری را کاهش میدهد. عواملی همچون زیاده گویی، عیان گویی، به کارگیری کلیشه ها و تکرارهای ناپسند از جمله عوامل نقص در دیالوگ های آثار ادبی و هنری هستند.

در بخش سوم کتاب که «خلق دیالوگ» نام دارد، نویسنده در پی آن است که نقش عواملی همچون انتخاب واژگان، سبک بیان و لحن مناسب را در ایجاد دیالوگ ها منحصر به فرد و مختص شخصیت ها تبیین کند. او تکنیک هایی را آموزش میدهد که به نویسندگان کمک میکند دیالوگ ها را غیرمستقیم و باورپذیرتر کنند؛ به گونه ای که مخاطبان نیز خلال گفتگوی ظاهری شخصیت ها به درونیات و انگیزه های آنان پی ببرند.

و در نهایت، در بخش پایانی کتاب، رابرت مک کی به توضیح انواع کشمکش میان شخصیت ها می پردازد: کشمکش های متعادل، کمدی، نامتقارن، غیرمستقیم، انعکاسی و کمینه. در این بخش همچنین دیالوگ های چند اثر هنری به صورت مبسوط و عمیق مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد.

در ادامه بخشی از متن کتاب را باهم خواهیم خواند:

بدون دیالوگِ گویا و پرمعنی، رویدادها فاقد عمق هستند، شخصیت ها بُعد ندارند و داستان تخت میشود. دیالوگ، بیشتر از هر شیوۀ دیگر شخصیت پردازی (جنسیت، سن و سال، رخت و لباس، طبقۀ اجتماعی، شکل و شمایل) این قدرت را دارد که داستان را از طریق لایه های متعدد زندگی ارتقا دهد و به این ترتیب، یک نقل و بیان صرفا بغرنج را به نمایش کاملی از پیچیدگی، ترفیع میدهد. آیا شما هم مثل من دیالوگ های ایده آل را حفظ میکنید؟ من فکر میکنم ما تکه های دیالوگ را از بَر میکنیم زیرا بارها آنها را میخوانیم؛ نه تنها به منظور بازآفرینی آن کلمات زنده و روشنی که به صورت تصاویر نقاشی شده اند، بلکه در پژواک افکار آن شخصیت ها افکار خودمان را میشنویم.

کتاب دیالوگ: هنر کنش کلامی برای کتاب، تئاتر، سینما و تلویزیون در 448 صفحه و توسط انتشارات ساقی (ناشر تخصصی سینما) با ترجمۀ ابراهیم راهنشین به چاپ رسیده است. نسخۀ الکترونیکی این کتاب را می­ توانید از برنامۀ کاربردی طاقچه دریافت کنید. طاقچه یک اپلیکیشن مناسب برای علاقه مندان به کتاب های الکترونیکی و کتاب های صوتی است که علاوه بر امکان خرید کتاب ها، امکان خرید اشتراک و بهره مندی از 23 هزار جلد کتاب را برای کاربران خود فراهم کرده است. در طاقچه می توانید کارنامۀ مطالعاتی خود را مشاهده کنید، کتاب های الکترونیکی و صوتی خود را در قفسه های مختلف مرتب کنید، از تجربیات کاربران دیگر مطلع شوید و همچین دیدگاه های خود را دربارۀ کتابی که خوانده اید با بقیه به اشتراک بگذارید.

لینک دریافت کتاب دیالوگ از طاقچه: