چالش کتابخوانی طاقچه: احمد شاملو (دفتر یکم؛ شعرها)

«انسان دشواری وظیفه است»

سالها از آخرین باری که مجموعه شعر خریدم و نشستم یه بند از اول تا آخرشو خوندم می‌گذره. آخرین بار کلید کرده بودم روی منزوی و وقت و بی‌وقت از ترمه و تغزل رو زیر و رو می‌کردم. این بار قرعه به نام مجموعه اشعار شاملو خورد که به بهانه چالش طاقچه زیر و بالایش کنم. و به معنای واقعی کلمه دوباره با لذت شعر آشتی کردم. چیزی در این کلام خیال انگیز نهفته است که مستقیما ساز دل را کوک می کند برای همدردی و هم آوایی!
شعرهای شاملو برای من با اینکه می‌توانم به وضوح در دو دستۀ عاشقانه و سیاسی قرارش بدهم ولی تلفیقیست از هر دو. عاشقی های شاملو در تمامی اشعارش آن شکلی از عصیان و ناآرامی را در خود جای داده است که به یک داستان عاشقانه در میانه یک بحران و دگرگونی شباهت دارد. حسرت عاشقانه اشعار شاملو از آن گونه بود برایم که شاید بتوانم با این بخش از شعر اسماعیل براهنی توصیفش کنم؛ آنجا که میگوید «یادت صبحانه ای است که در روز اول انقلاب خوردم». به همین سادگی عشق با باورهای سیاسی گره میخورد و جاری می شود در روزمره زندگی. مثلا آنجایی که شاملو عشق خود به زیبایی معشوق را به حق مرگ ستمگر می پندارد و به راستی نوش داروی محبت را علاج مقابله با کوردلی ظلم می داند.

«نگاهت
شکست ستمگریست.
و چشمانت با من گفتند
که فردا
روز دیگریست».

از سوی دیگر اشعار سیاسی شاملو هم سراسر نمودار عشق او به انسان است. نمودی از دغدغه مندی شاعر و درد او از رنج جامعه اش. اشعار اعتراضی شاملو نمودی از تلاقی حساسیت و تیزبینی با نازک اندیشی و تخیل شاعرانه است. و به حق شاید بتوان این بیت حسین منزوی را در مورد شاملو به کار برد که «هر کس رسید از عشق ورزیدن به انسان گفت / اما تو را ای عاشق انسان کسی نشناخت».
عجیب است که چطور شعرهایی که به مناسبت‌هایی و یا در سالگردهایی سروده شده اند با آنکه عمیقاً با روح آن حادثه یا شخص مرتبط اند اما چنان درختی شربلند همچنان برای امروز ما نیز کاربرد دارند. هنر متعهد اگر وجودی واقعی باشد از همین نوع است. هنری که هنرمندش نه تنها فرزند زمانه خود باشد که در کنار آن احاطه بر پیشینه و ریشه ها برایش آنچنان قدرتی را فراهم آورد که بتواند آنچه از قلمش جاری شده است را برای پس از خود نیز به عنوان چراغ راهی باقی بگذارد.
در مورد شاملو بسیار گفته و نوشته شده است، و بی شک آن همه قطعات که با پشتوانه ای از علم به ادبیات و زمینه های اشعار شاملو نگاشته شده اند چنان آگاهی و احاطه ای بر شعر شاعر را می توانند فراهم آورند که خواننده بتواند مقصود و هنر شاعر را به خوبی دریابد. قدر مسلم من هم قصدی برای پا کردن توی کفش آن همه ادبا و محققین را ندارم و تنها سخنم از احساسی بود که شاملو در من بر می انگیخت و خیالم را یه هزار و یک سوی پرواز می داد.

کتاب را می‌توانید از کتابخوان طاقچه بخرید و مطالعه کنید؛ بخصوص الان وقت خوبی هم برای خرید هست چرا که تخفیف پنجاه درصدی به مناسبت نمایشگاه کتاب هم توی اپلیکیشن وجود داره و می‌تونید کتاب رو تهیه کنید. نسخه فیزیکی کتاب ۲۹۵ هزار تومن و نسخه مجازی کتاب در اپلیکیشن طاقچه به قیمت ۵۵ هزار تومن قابل تهیه است.