چالش کتابخوانی طاقچه : انسان در جست‌وجوی معنا

خوانش کتاب انسان در جست‌وجوی معنا در شرایط شیوع کرونا و قرنطینه، تجربه عجیبی بود. من ترجمه علیرضا ارجاع از نشر شمشاد را مطالعه کردم. ترجمه‌ای روان با توضیحاتی خوب و کافی بود. کتاب از دو بخش تشکیل شده بخش اول تجربیات نویسنده از اردوگاه کار اجباری و بخش دوم درمورد مکتب فکری نویسنده (لوگوتراپی) و معرفی معنادرمانی‌ست.

از نظر من کتاب با یک انتخاب شروع شد. مردی جوان و اهل اتریش کمی قبل از پیوستن آمریکا به جنگ جهانی دوم، درست وقتی ویزای آمریکا را در دست دارد و میداند که ماندن در کشورش به معنای سختی، رنج و حتی مرگ است، صرفا بخاطر وجود پدر و مادرش تصمیم به نادیده گرفتن فرصت تجربه یک زندگی آرام و بی‌دغدغه و ماندن در سرزمینی با آینده نامعلوم میگیرد.
سختی هایی که زندانیان در اردوگاه کار اجباری آشویتس تحمل کرده‌اند غیرقابل تصور و وقایع‌ و جنایات فاجعه‌بار هستند. خواندن آن قسمت‌ها برای من کار بسیار سختی بود.حتی تصور رنج و ناامیدی‌ای که زندانیان را فراگرفته بود دشوار بود چه برسد به تجربه کردن آن شرایط. اما تمام کتاب درباره درد و رنج نیست.
کتاب از خوشبختی میگوید :
"موفقیت‌هایی مانند خوشبختی را نمیتوان دنبال کرد، بلکه باید آنرا به‌وجود آورد؛ خوشبختی اثر جانبی تعهد یک انسان به هدفی والاست."
"خوشبختی باید اتفاق بیفتد"
از بودن و تجربه زیسته میگوید :
"بودن خودش نوعی هستی‌ست و شاید حتی بهترین نوع آن" "تمام کارهایی که تا الان انجام داده‌ایم، تمام افکار بزرگی که در سر داشته‌ایم، تمام خوشی‌ها و تمام رنج‌هایی که تحمل کردیم هیچکدام از بین رفتنی نیستند."
از هدف میگوید :
"اگر کسی در جست‌وجوی هدف زندگی‌اش نباشد متلاشی میشود و به ناچار تسلیم گذشته خود شده و تنها با واپس‌نگری، مدام خاطرات گذشته خود را یادآوری میکند."
از امید، تحمل‌، لذت، آزادی و از اینکه معنا و هدف زندگی برای هر فرد در هر لحظه متفاوت است میگوید.
اما موضوعی که بیشتر از همه توجه من را به خود جلب کرد رفتار زندانیان و زندان‌بان‌ها بود، در ذهنم مدام آزمایش زندان استنفورد تداعی میشد، رفتار کاپوها که از خود زندانیان انتخاب میشدند بسیار چالش‌برانگیز بود. آیا همه ما باتوجه به موقعیت و زمان و مکان تغییر میکنیم ؟ آیا این تغییر اجتناب‌ناپذیر است ؟ نویسنده نیز چنین سوالاتی در کتاب آورده : "پس آزادی بشر چه میشود ؟ آیا هیچ آزادی معنوی‌ای برای مقابله با شرایط وجود ندارد ؟ آیا این تئوری که بشر چیزی جز محصول شرایط و محیط نیست حقیقت دارد ؟ آیا بشر محصول تصادفی این عوامل است ؟ آیا انسان در مقابل چنین شرایطی حق انتخاب دارد ؟"
و در آخر به قول بیسمارک زندگی مانند رفتن به دندانپزشکی است. هميشه انتظار چیزهای بدتر را دارید، در حالی که سختی‌ها به پایان رسیده‌اند.

اگر بخواهم به کتاب امتیاز بدهم، امتیازم ۳.۵ از ۵ خواهد بود. کتاب بسیار مفید، کوتاه و مختصر است. موضوعات متعددی را پوشش میدهد و محتوای آن تجربه زیسته خود نویسنده است پس در کل کتاب باارزشی‌ست اما نمیتوان آنرا در لیست شاهکارهای ادبی یا فلسفی دانست. در این دوران سخت و طاقت‌فرسا کتاب انسان در جست‌وجوی معنا میتواند دلگرمی و آرامشی هرچند کوچک در شما بوجود آورد. نسخه صوتی کتاب‌ هم موجود هست.

اگر شما هم کتاب را مطالعه کرده‌اید خوشحال میشوم نظرات یا حتی بریده‌هایی از کتاب که موردتوجه‌تان بوده را با من به اشتراک بگذارید تا به بحث و گفت‌وگو درباره این کتاب بپردازیم.