چالش کتابخوانی طاقچه: جانورنامه

جانورنامه عنوان یکی از کتاب‌های چالش کتابخوانی طاقچه در فروردین ماه 1400 است. دلیل انتخاب من برای این کتاب عنوان جالب آن و اینکه قبلا آن را نخوانده بودم. نویسنده کتاب جانورنامه لایوش ناگ نویسنده اهل مجارستان است که با ترجمه کمال ظاهری توسط نشر چشمه روانه بازار شده است.

جانورنامه نمونه‌ای از کتاب‌های طنز و انتقادی اروپای شرقی است. بیشتر مخاطب انتقادی و طنز متوجه انسان‌ها است و اگر در مورد جانور و حیوان خاصی مطالبی ارائه می‌دهد، مخاطب آن انسان‌ها هستند که با بی‌رحمی و بدون هیچ شفقتی با حیوانات مختلف رفتار کرده و از آنها استفاده ابزاری می‌کنند. کتاب جانورنامه که در طاقچه آن را می‌خوانید ترجمه بخش بزرگی مجموعه‌ای به نام "زیست شناسی ابزورد" است که ناگ از سال 1920 مشغول نوشتن آنها شد.

بخش‌های مختلف کتاب لایوش ناگ، به نام جانوران مختلف نام‌گذاری شده و مطالب طنزی را درباره‌ این جانوران شامل می‌شوند که به ترتیب عبارت اند از:

مار، فیل، عقاب، میلیونر _ حیوان، سگ، مورچه، خرس، اسب آبی، لک لک، اسب، گربه، مرغ، ببر، کلیبری، لولهنگ غواص، گرگ، گاو، ماهی، مگس، شیر، خوک، قناری، طوطی، غاز، خرگوش، چکاوک، قورباغه، خارپشت، خفاش، شترمرغ، حشره، شتر، کانگورو، ساس، زرافه، فُک، میمون، پشه، تراموا _ حیوان، لاک پشت، پرستو، یهودی.

تصاویر این کتاب به جز در یک صفحه، اثر لاسلو ربر کاریکاتوریست مجارستانی هستند.

در ادامه مقاله برخی از جملات طنز این نویسنده در مورد برخی از جانوران را ذکر می‌کنیم.

میلیونر-حیوان

یکی از جانورانی که لایوش ناگ در این کتاب به انتقاد از آنها می‌پردازد افراد میلیونر و ثروتمند هستند. نویسنده در مورد افراد میلیونر می‌نویسد:

میلیونر، از جانورانی است که در همه‌جا یافت می‌شود، هرچند اجاقش خاموش است، بارش رِی نمی‌کند. در همه‌ی نقاط عالم از جمله در بوداپست قابل رویت است. موجوداتی است بینابینی میان آدم، یعنی آدم فقیر یا گوریل. هرچند از نظر مشخصات ظاهری از قبیل شکل و شمایل و ظاهر و سرولباس از آدم فقیر سرتر است، اما از نظر خصوصیات روحی از گوریل که جای خود دارد، از کفتار هم چند پله پایین‌تر است.

در جای دیگر این بخش از کتاب در مورد افراد میلیونر و ثروتمند، می‌نویسد:

«زندگی خصوصی میلیونر آنقدرها هم مثل حیوانات وحشی هردمبیل نیست، حساب و کتاب دارد، بر به اصطلاح ارزش‌های اخلاقی بنا شده است که یعنی: میلیونر همسری دارد که معشوقه‌ی میلیونر دیگری است، معشوقه‌ای دارد که او هم همسر یک میلیونر دیگر است، دختری دارد که معشوقه‌ی معلم سرخانه است، همخوابه‌ای دارد که دختر آدم فقیری است-رو که نیست! نتیجه‌ی اخلاقی قضیه این است که قدیم‌ها اگر گندش در می‌آمد که آدم فقیر معشوقه دارد، میلیونرها او را به دست آدم‌های فقیر دیگر آتش می‌زدند، امروز نه، آدم فقیر اگر معشوقه داشته باشد، فقط ترتیب می‌دهند که آبرویش برود، حبسش می‌کنند و اگر کار داشته باشد، از کار بیکار می‌شود».

موجود جالب دیگری که این نویسنده مطالب طنز و انتقادی در مورد آنها می‌نویسد که همیشه زندگی و سرگذشت آنها برای ما جالب توجه بوده است؛ میمون‌ها هستند. در جایی از کتاب درباره میمون‌ها می‌نویسد:

«اسم میمون را به این دلیل گذاشته‌اند میمون که میمون‌بازی در می‌آورد، کارش شکلک ساختن و ادا درآوردن است، بیشتر هم ادای آدم‌ها را درمی‌آورد. هستند میمون‌هایی که در اینکار آنقدر آموخته شده‌اند که در همه چیز ادای آدم‌ها را در می‌آورند: شب روی تخت می‌خوابند، صبح ریش می‌زنند، دوش می‌گیرند، لباس می‌پوشند، بیرون می‌روند، صبحانه را توی کافه می‌خورند، روزنامه می‌خوانند و از آنجا به اداره می‌روند. درآمدشان خوب است و زن هم دارند؛ اینجور میمون‌ها معمولا زن‌های خوشگلی هم می‌گیرند».

همانطور که اشاره شد این نویسنده مطالب طنز در مورد جانوران مختلف اشاره شده در ابتدای مطلب نوشته است که من تنها به دو مورد از آنها، آن هم به صورت خلاصه اشاره کرده‌ام برای همین توصیه می‌کنم حتما کل کتاب را بخوانید و از آن لذت ببرید.

کتاب جانورنامه را می‌توانید از سایت طاقچه خریداری کرده و مطالعه کنید.