چالش کتاب خوانی طاقچه: گتسبی بزرگ

گتسبی بزرگ یکی از معروف‌ترین رمان‌های کلاسیکه که اسکات فیتز جرالد نویسنده آمریکایی اون رو نوشته و آمریکا و آمریکایی بودن تو رگ و پی این کتاب آمیخته شده. فیلم‌های اقتباسی‌ای از روی این رمان ساخته شده که آخرین فیلم گتسبی بزرگ ۲۰۱۳ با بازی دیکاپریو به نظر من از خود رمان جذاب‌تر و قوی‌تره و پیشنهاد میکنم حتما ببینید.

این رمان ترجمه‌های خیلی متعددی داره ولی ترجمه رضا رضایی از نشر ماهی ترجمه منتخب من و مخاطبینم هست که از اینجا در اپ طاقچه میتونید تهیه‌ش کنید.

کتاب گتسبی بزرگ جوایز متعددی برده و به عنوان برترین رمان قرن آمریکا انتخاب شده. فیلمش هم جوایز متعددی برده و در هر حال گتسبی جزو محبوب‌ترین، تاثیرگذارترین و معتبرترین آثار ادبی و هنری جهان هست.

شخصیت جی گتسبی که هرروز به نور سبزی خیره میشه و با دستش اون نور سبز رو که نماد رویای آمریکاییه میگیره، مردیه که از صفر به صد رسیده. از فقر به ثروت و اعتباری که همه میشناسنش و درموردش حرف میزنن.

گتسبی یک شخصیت خاکستریه اما تو این قصه یه جورایی به عنوان قهرمان به مخاطب معرفی میشه. شخصی که از طریق همکاری با باندهای گنگستری و قاچاق به این‌ ثروت هنگفت رسیده و با مهمونی‌هایی شناخته میشه که توی قصرش میگیره و هرکس بخواد به این مهمونیا میاد و خوش میگذرونه و یه جایی از قصه ما میفهمیم هدف گتسبی از این همه بریز و بپاش این بوده که یه روزی عشق قدیمیش تو این مهمونی‌ها بیاد و گتسبی دوباره ببینتش.

این رفتار اینقدر در دنیای مدرن زیاد شده که واژه گتسبی کردن به لغتنامه اضافه شده و جایی که کسی حرفی رو به همه میزنه اما مخاطب خاصی داره یا کاری رو برای همه میکنه اما درواقع به خاطر یک شخص خاص انجامش میده، گتسبی کردن اتفاق میفته. که خب خیلیم رفتار غلط و آسیب‌زاییه و تاثیری که ادبیات و هنر بر اجتماع میذارن اینجور جاها میتونه منفی و مخرب باشه.

گتسبی کسیه که برای عشقش هرکاری میکنه و آخر قصه هم فدای این عشق میشه و همین ازش قهرمان ساخته. اما ما جز در حد چند اشاره چیزی از زندگی و شخصیت گتسبی نمیدونیم و به نظر من شخصیت پردازی‌های این قصه بسیار ضعیفه و خب توی فیلم با بازی بازیگرها و میمیک و اکتشون شخصیت‌ها باورپذیرتر و تاثیرگذارتر شدن.

در این رمان چند خیانت اتفاق میفته (شبیه تصور مردم ایران از سریال‌های ترکی) خیانت‌هایی که شاید بین مردم دنیا هم رواج پیدا کرده اما اگر آدما وقتی عاشق هم نیستن از هم جدا بشن و برن پی عشقشون همه چیز عوض بشه.

یه جایی از یادداشتم از رویای آمریکایی حرف زدم. میخوام بیشتر درموردش توضیح بدم. رویای آمریکایی یا شعار آمریکا سرزمین فرصت‌ها و رویاها یعنی هرکس میتونه بره آمریکا و به تمام رویاهاش برسه و خب این یک دروغ محضه! راوی گتسبی بزرگ، نیک، توی وال استریت کار میکنه و ما جای جای قصه از وال استریت و بازار بورس میشنویم که کافیه فیلم گرگ وال استریت رو ببینیم تا بفهمیم اصل ماجرا چیه؟!

شخصی مثل گتسبی شاید بتونه از صفر به صد برسه اما احتمالا تنها راه پیش روش همون قاچاق و خلاف باشه!

اما در کل من فکر میکنم این قصه رو همین شعار رویای آمریکایی سواره و به همین دلیل برترین رمان قرن آمریکا شده و اینقدر بین آمریکایی‌ها محبوبه.

اگر به چشم یک قصه نگاهش کنی و ازش رد بشی ممکنه بگی خوب بود، جذاب بود. اما وقتی به تاثیراتش روی جامعه آمریکا و جهان نگاه کنی ممکنه بگی نه خب خیلیم پرفکت نبود.

توی فیلم فمینیستی ماکسی یک دختر سیاه پوست سر کلاس میگه چرا ما باید هنوز رمان گتسبی رو بخونیم؟ رمانی که قهرمانش یک مرد سفیدپوسته و برای سفیدپوستا نوشته شده.

و خب منم معتقدم گتسبی هم ضد سیاه پوستا و هم ضد زنانه.

در این قصه ما سیاه پوست‌ها رو توی یک دره مشغول کارگری میبینیم که یک جفت چشم روی یک بیلبورد به عنوان نماد چشم‌های خدا بهشون زل زده و ناظر به اعمال و رفتارشونه و چند جایی اشاره توهین آمیز به سیاهان میشه.

درمورد زنان هم مثل اکثر آثار ادبی و هنری تاریخ، ما با یک تصویر فانتزی جنسیت زده و منفعل از زنان روبروییم‌. زنانی که هستن تا بریز و بپاش کنن و معشوقه باشن و مث عروسک جنسی برقصن و مورد استفاده قرار بگیرن.

گتسبی بزرگ اگر صرفا یک کتاب یا فیلم معمولی بود شاید برای من و ما هم اینقدر مهم نمیشد که نگاه ریزبین و نقادانه بهش داشته باشیم اما این رمان و فیلمش جایزه‌های زیادی بردن و خیلی معتبرن و در زمره بهترین آثار جهان ازشون یاد میشه و تاثیرات گسترده‌ای بر زیست مردم جهان داشتن.

در آخر بگم که فیلمش رو ببینید کتابش رو هم اگر دوست داشتید بخونید اما گتسبی نکنید، نژادپرست و جنسیت زده هم نباشید.

این لینک شما رو به بهترین ترجمه کتاب در اپلیکیشن طاقچه میبره.

ممنون که تا انتها خوندید. خوشحال میشم نظر شما رو بخونم.

مانگ میرزایی