چالش کتاب‌خوانی طاقچه: زندگی خود را دوباره بیافرینید

کتاب: زندگی خود را دوباره بیافرینید
نویسنده: جفری ای. یانگ، جانت اس. کلوسکو / مترجم: ساره حسینی عطار

یکی از رویکردهای روان‌درمانی در سال‌های اخیر، رویکرد طرح‌واره درمانیه. این کتاب که در دسته خودیاری قرار می‌گیره سعی می‌کنه روش‌ها رو ساده توضیح بده که فرد بتونه خودش رو تا حدی درمان کنه.

ایده کتاب از اونجایی میاد که نویسنده باور داره: «تلفیق بهترین اجزا از چندین روش درمانی مختلف بسیار موثرتر از استفاده از یک روش درمانی است.» و با این که روان‌کاوی، علوم تجربی و داروشناسی هر کدوم رویکردهای ارزشمندی دارن ممکنه اگه از هر کدوم به تنهایی برای درمان استفاده شه با محدودیت‌هایی مواجه بشیم. به خاطر همین طرح‌واره درمانی رو معرفی می‌کنه که ترکیبی از تکنیک‌های مختلفه ولی اعتقاد داره که این تکنیک‌ها حتما باید تو چهارچوب خاصی استفاده بشن و ترکیب درهمشون فایده‌ای نداره.

تو کتاب در مورد یازده تله زندگی که ممکنه انسان‌ها گرفتارش شده باشن صحبت می‌کنه. این تله‌ها ممکنه سرچشمه‌ای تو کودکی ما داشته باشن که با بزرگ شدن ما و دیدن مصداق‌هایی از اون‌ها، برای ما به حقیقت و باور تبدیل شدن.

یک تله زندگی، الگویی‌است که از کودکی آغاز و تاثیرات آن در تمام طول زندگی منعکس می‌شود. آن‌چه که خانواده‌های ما با ما در کودکی انجام می‌دهند، آغازگر این الگوست.

ساختار کتاب چه جوریه؟

کتاب ۱۹ فصل داره. تو ۷ فصل اول در مورد تله‌ها به صورت عمومی صحبت می‌کنه و هر چیزی که لازمه به صورت کلی در موردشون بدونیم گفته می‌شه. یه تست ۲۲ سوالی هم داره که به صورت (خیلی خیلی) کلی بفهمیم وضعیت این تله‌ها تو زندگی ما چه‌جوریه و هر کدوم از تله‌ها رو خیلی کوتاه معرفی می‌کنه. تسیلم، فرار و ضدحمله رو توضیح می‌ده. این‌ها سه رویکردی هستن که فرد در مقابل هر کدوم از تله‌ها می‌تونه داشته باشه. نویسنده می‌گه بعضی از تله‌ها به هم ربط دارن و درمانشون هم ممکنه باهم در ارتباط باشه و همین‌طور دشواری برطرف کردن تله‌ها یکسان نیست و ممکنه لازم باشه از یه تله‌ای که ساده‌تر حل می‌شه شروع کنیم.

یازده فصل بعدی به صورت اختصاصی به هر تله پرداخته شده. ابتدای فصل دو یا سه‌تا از مراجعه‌هایی که تله فصل رو داشتن معرفی و مشکلشون رو بیان می‌کنه. تست ۱۰ سوالی مربوط به تله رو آورده که نتیجه‌ش امتیازی بین ۶-۶۰ می‌شه و دقیق‌تر می‌تونیم بفهمیم این تله تو زندگیمون چقدر حیاتی شده. در ادامه راه‌کارهایی رو می‌گه و فرد باید تمرین کنه جهان‌بینیش رو که به اشتباه با این تله‌ها گره خورده عوض کنه تا اثرات منفی که سال‌ها روی زندگیش داشته رو کم‌رنگ کنه.

تو فصل آخر هم راه‌کارهایی رو پیشنهاد می‌کنه که فارغ از این که کدوم تله گریبانمون رو گرفته می‌تونه درمان تله رو تسریع کنه.

این تله‌هایی که می‌گم چی‌ان؟

تله‌ها رو با توجه به این که کدوم بخش از زندگی ما رو تحت‌تاثیر قرار می‌دن، می‌تونیم به ۵ دسته تقسیم کنیم:

روابط

• تله رها شدگی (ترک شدن) احساس ترک شدن از سوی افرادیه که دوسشون دارین و منجر می‌شه که سرانجام برای همیشه از نظر احساسی گوشه‌گیر و تنها بشین. به هر طریق ممکن تصور می‌کنین که تنها می‌مونین؛ حالا چه از طریق مرگ، چه از طریق ترک خانه و یا ترجیح دادن دیگری و ترک شما.
• تله سوظن و بدرفتاری: شک به این که دیگران قصد دارن به طریقی به شما آسیب برسونن و یا از شما سواستفاده کنن. تفکریه که گمان می‌کنین بقیه بهتون خیانت می‌کنن، دروغ می‌گن، شما رو فریب می‌دن، مسخره می‌کنن و یا بهتون آسیب جسمانی می‌رسونن.
• تله فقدان عاطفه همون احساسیه که گمان می‌کنین هرگز به اندازه کافی عشق و محبت دیگران رو دریافت نمی‌کنین. حس می‌کنین هیچ‌کس حقیقتا بهتون اهمیت نمی‌ده و یا احساس شما رو درک نمی‌کنه.
• تله طرد اجتماعی به ارتباط شما با دوستان و آشنایان مربوط می‌شه. احساس دوری از تمام دنیا و احساس متفاوت بودن با این تله ارتباط داره.

استقلال

• تله وابستگی: قادر نیستین تا شایسته و بدون دریافت کمک دیگران از عهده امور روزانه‌تون بربیاین. به پشتیبانی و حمایت دائمی دیگران نیاز دارین.
• تله آسیب‌پذیری: همیشه در این ترس زندگی می‌کنین که بلایی در کمینه و هر لحظه ممکنه رخ بده؛ حالا چه بلای طبیعی، وقوع جرم، بروز بیماری یا مشکل مالی.

عزت نفس

• تله نقص داشتن باعث می‌شه عمیقا احساس کمبود و نقص داشته باشین و اعتقاد دارین دوست‌داشتنی نیستین.
• تله شکست همون باوریه که باعث می‌شه تصور کنین برای رسیدن به موفقیت تو عرصه‌های مختلف به اندازه کافی شایستگی ندارین و معتقدین نسبت به هم‌رده‌های خودتون شکست خوردین.

اظهار وجود

• تله اطاعت: شما نیاز‌ها و امیالتون رو برای خشنودی و برآورده کردن نیاز‌های دیگران قربانی می‌کنین. به بقیه اجازه می‌دین شما رو کنترل کنن چون فکر می‌کنین اگه خودتون رو اولویت بذارین بقیه رو آزرده می‌کنین.
• تله غیرواقع‌بینانه: بی‌وقفه در تلاشین تا انتظارات بالایی که از خودتون دارین رو برآورده کنین و تاکید شدیدی بر موقعیت اجتماعی، پول، موفقیت، زیبایی، رتبه و یا شهرت دارین و این موارد رو به قیمت از دست دادن شادی، لذت و سلامتی می‌خواین.

اهمیت‌دادن به دیگران

• تله حق‌طلبی به توانایی شما در پذیرش محدودیت‌های واقع‌بینانه مربوط می‌شه. در این حالت بسیار مصر هستین که باید قادر باشین هر زمانی که می‌خواین، هر چیزی که می‌خواین بگین یا انجام بدین.

کتاب رو چه‌جوری خوندم؟

طبیعتا مثل همیشه از اول شروع کردم به خوندن کتاب؛ ولی خوندن مرتب و صفحه به صفحه به نظرم تا فصل ۷ جواب می‌داد. تا ۷ فصل متوجه می‌شین که همه بخش‌های کتاب ممکنه براتون به یه اندازه اهمیت نداشته باشه چون همه آدم‌ها درگیر تمام تله‌ها نیستن و همه تله‌هایی که داریم هم به یه اندازه فعال نیستن. بعد از این که با ایده کلی نویسنده‌ها آشنا شدم و آزمونی که تو فصل ۴ وجود داشت رو ارزیابی کردم، احساس کردم من با دو تا سوال درمورد هر تله نمی‌تونم بفهمم کجای کارم و با توجه به این که قبلا هم کمی درموردشون خونده بودم، نتایج هم برام یکم عجیب بود. به خاطر همین شروع کردم از ۱۱ فصل بعد، معرفی اول هر فصل رو خوندم و نتیجه آزمون هر فصل رو هم نوشتم. تله‌ها رو با امتیازی که از آزمون‌ها گرفته بودم مرتب کردم و به همون ترتیب فصل‌ها رو خوندم.

نظر منو می‌خواین؟

به نظر من این کتاب خیلی خوب تله‌ها رو معرفی کرده و با خوندنش می‌تونیم تا حد خوبی بفهمیم ذهنتیمون کجا و به چه دلیلی به موارد اشتباهی گرایش پیدا کرده و تبدیل شده به باورمون. ولی حتی بین case studyهایی که تو کتاب معرفی شده بود، مواردی بود که برای ما به عنوان ناظر بیرونی مشخص بود مشکل کجاست ولی خود فرد انکارش می‌کرد. به خاطر همین امکان این که خودمون بتونیم عمق تله‌هایی که داریم رو بفهمیم خیلی کمه. راه‌کارهای کتاب هم ساده به نظر می‌رسن. خبر خوب اینه که چون ساده‌س اجرا کردنشون هم ساده‌س و خبر بد این که به نظر میاد فایده‌ای نداره و برای تاثیر گذاری به استمرار نیاز داره.

فکر می‌کنم برای تله‌هایی که با معیار خود کتاب، هنوز تله اصلی نشدن، شاید بتونیم خودمون دست به کار شیم ولی وقتی شدت تله از یه حدی بیشتر بشه لازمه که یه فرد متخصص کنارمون باشه و بهمون کمک کنه. طبق گفته‌ی خود نویسنده این روش درمان ترکیبی از روش‌های مهم معرفی‌شده‌س و همه‌ی روش‌ها جوری نیستن که فرد بتونه به تنهایی ازشون برای درمان استفاده کنه. ساده‌لوحانه‌س اگه بگیم این کتاب و راه‌کاراش به تنهایی می‌تونن مشکل‌های مطرح شده توسط نویسنده رو حل کنن.

من از ۵ به این کتاب ۳.۵ امتیاز می‌دم و هم‌صدا با نویسنده‌های کتاب توصیه می‌کنم برای درمان کمک بگیرین.

می‌تونین «زندگی خود را دوباره بیافرینید» را از طاقچه بخونین: