راهنمای [آسان‌تر] خواندن در عصر تلویزیون‌های جیبی

اینترنت، تبدیل به یک تلویزیون همه‌جایی شده است. آدم‌های دقیق‌تر این را زودتر پیش‌بینی کرده بودند. مثلاً این مقاله قدیمی مدیا کاشیگر را اگر وقت کردید  (یقین دارم وقت نمی‌کنید، با اینترنت هیچ وقت وقت نمی‌کنید) بخوانید.

ممکن است بخشی از مشکل را به نامناسب بودن ابزارهای همراه برای خواندن یا ذات اینترنت نسبت دهید. اما مشکلات ذاتی ابزارها و بدسگالی اینترنت، نباید موجب غفلت از نقش خودمان در دور شدن از متن شود. ما معمولاً ابزارهایمان (از لپ‌تاپ و تبلت تا گوشی موبایل) را برای استفاده‌های رادیویی-تلویزیونی تجهیز می‌کنیم. اما برای متن خواندن معمولاً کار در خوری انجام نمی‌دهیم و گمان بیشترمان این است که این ابزارها اساساً برای متن خواندن نیستند. چند امکان نرم‌‌افزاری برای راحت‌تر خواندن متن‌ها وجود دارد. با بعضی‌هایشان بسیاری آشنایند و با بعضی اندکی. چیزهایی را که خودم استفاده می‌کنم این‌جا نوشته ام.

۱- امکان نخست، حالت خواننده (Reader View) در مرورگرهاست. اکثر صفحات وب و مرورگرهای جدید این امکان را دارند که فقط بخش اصلی صفحه را نمایش دهند. مرورگرتان به شما این امکان را می‌دهد که نوشته را با اندازه دلخواه قلم و رنگ دلخواه زمینه نمایش دهید.  کافی است از روی مرورگرتان (چه روی رایانه، چه روی گوشی) حالت خواننده یا Reader View را فعال کنید. روی رایانه با اندکی تردستی می‌توانید قلم نوشته را نیز به دلخواه نیز تغییر دهید.

۲- گاهی اوقات متن‌هایی که در صفحات وب می‌بینیم طولانی اند. ممکن است در میان خواندن آن‌ها به کاری مشغول شویم و بخواهیم بعداً مراجعه کنیم، یا در زمانی به آن‌ها رسیده ایم که فرصت مناسبی برای خواندن نیست. برای این کار نرم‌افزار/وبسایت پاکت (Pocket) را توصیه می‌کنم. برای استفاده از پاکت روی گوشی کافی است آن را نصب کنید، یک حساب بسازید (با همان حساب گوگل هم می توانید واردش شوید) و سپس صفحات وبی را که می‌خواهید بعداً بخوانید، با نرم‌افزار اشتراک‌گذاری (Share) کنید. پاکت امکانات Reader View را نیز با خودش دارد. مرورگر فایرفاکس روی رایانه در نوار نشانی صفحه، علامت نرم‌افزار پاکت را نیز دارد و از آن‌جا نیز می‌توانید هر صفحه‌ای را ذخیره کنید. اگر روی رایانه‌تان وارد حساب پاکتتان شوید، این برنامه قابلیت هم‌گام‌سازی دارد و صفحاتی که روی رایانه ذخیره کرده اید روی گوشی یا تبلت قابل خواندن است. مهم‌ترین قابلیت پاکت برای خواندن این است که آخرین جایی که متن را رها کرده اید برایتان حفظ می‌کند. (اگر اندرویدی هستید از اینجا نصب کنید.)

 ۳- معمولاً متن‌های بسیار طولانی، مثل کتاب‌ها و مقالات دانشگاهی به صورت PDF عرضه می‌شوند. برای متن‌های انگلیسی نرم‌افزارهای پی‌دی‌اف‌خوان امکان Text Reflow را دارند. مثل همان حالت خواننده،  متن را به اندازه کافی بزرگ کنید تا راحت خوانده شود. اما در پی‌دی‌اف‌خوان‌ها چنین امکانی برای متن‌های فارسی نیست. خواندن از روی پی‌دی‌اف برای زبان فارسی فاجعه است. روی صفحه موبایل این فاجعه تبدیل به امر غیر ممکن می‌شود. محال است بتوانید یک متن طولانی پی‌دی‌افی را روی صفحه گوشی با آرامش و تمرکز بخوانید.

۴- برای کتاب‌خوانی راحت روی گوشی و تبلت بهتر است آن‌ها را به EPUB  تبدیل کنید. اگر خودتان نویسنده اید، به جای پی‌دی‌اف با اندکی صرف وقت آن را ایپاب کنید و اگر صاحب متن نیستید، با راهنمایی‌هایی که می‌دهم ایپاب درست کنید. قبلاً بگویم که ایپاب یکپارچگی متنتان را به خوبی پی‌دی‌اف حفظ نمی‌کند. شماره صفحات در آن وجود ندارد و پاورقی‌هایتان به انتها خواهد رفت. هر چند امکاناتی مثل ایجاد فهرست و نمایه را هم‌چنان دارید. ایپاب صرفاً برای راحت‌تر خواندن در ابزاری مثل گوشی است. در این‌جا یک راهنمای مختصر برای تبدیل کردن نوشته‌ها به ایپاب نوشته ام.

 برای خواندن ایپاب روی گوشی به نرم‌افزار کتابخوان نیاز دارید. (فیدیبو این فایل‌ها را باز نمی‌کند. فقط برای ایپاب‌های خودش طراحی شده) Lithium نرم‌افزار سبکی است که چون بخشی از امکانات را از سیستم عامل می‌گیرد، زبان و فونت فارسی را به خوبی گوشی موبایلتان به شما عرضه می‌کند. (از اینجا نصب کنید.)

امیدوارم بیشتر متن تولید کنید و بیشتر متن بخوانید.