ترجمه ماشینی در مقابل ترجمه انسانی یا در کنار آن!

ترجمه یک ابزار ارتباطی ضروری برای کسب و کارها و دولت‌ها است؛ که به جریان آرام ارتباط بین شرکت‌ها، مشتریان، و همچنین بین کشورها کمک می‌کند. ترجمه بر طبق ویکی‌پدیا به «ارتباط یک متن در زبان مبدا از طریق یک متن معادل در زبان مقصد» اشاره دارد؛ به عبارت ساده‌تر، به معنای تغییر زبان پیام اصلی به چیزی است که شنونده یا خواننده درک می‌کند و تا حد امکان به معنای آن نزدیک است. اگر می‌خواهید بدانید که یک ترجمه خاص چقدر خوب است، باید بررسی کنید که جمله / جملات ترجمه‌شده چقدر روان و طبیعی هستند.

مقدمه: ترجمه ماشینی و رشد آن

اگر چه مترجمان انسانی از آژانس‌های ترجمه و یا مترجمان آزاد، محبوب‌ترین و رایج‌ترین روش برای انجام کار ترجمه بوده‌اند، اما ماشین‌ها در چند سال گذشته وارد این حوزه شده‌اند.

اما این سوال مطرح می‌شود که آیا ماشین‌ها به اندازه کافی برای این کار قابل‌اعتماد هستند یا خیر. بحث در مورد اینکه آیا ماشین‌ها می‌توانند جایگزین انسان‌ها شوند، چندین دهه است که شدت یافته‌است و این بحث در حوزه ترجمه نیز آغاز شده‌است. به هر حال، به لطف گوشی‌های هوشمند و اتوماسیون و غیره، ما این ابزارها را به عنوان بخشی از زندگی روزمره خود داریم - و آیا آن‌ها زندگی ما را آسان‌تر و راحت‌تر نکرده‌اند؟ پس آیا ابزارهای الکترونیکی و ماشین‌ها یک روز زمام امور را به دست می‌گیرند و نسل بشر را از بین می‌برند؟

بعید است که این اتفاق به این زودی‌ها بیفتد - ضمن اینکه این ابزار به انسان‌ها نیاز دارند تا آنها را در وهله اول ایجاد کنند. به هر حال، حقیقت این است که ماشین‌ها در تمام جنبه‌های زندگی ما نفوذ می‌کنند - و صنعت ترجمه هم مستثنی نیست.

استفاده از مترجم ماشینی از زمان معرفی آن در چند سال پیش در حال افزایش بوده‌است؛ ما می‌توانیم این موضوع را از محبوبیت مترجم گوگل و ابزارهای مشابه مانند مترجم Ginger، مترجم اسکایپ، موتور ترجمه ترگمان، سیسترون (که به طور خاص برای اهداف ترجمه ارتباطات تجاری طراحی شده‌است)، Papago، و سایرین دریابیم. گوگل ۱۳ زبان جدید در برنامه کاربردی ترجمه خود افزوده‌ است و کسب و کارهای بزرگ میلیون‌ها سرمایه‌گذاری در توسعه نرم‌افزار ترجمه کرده‌اند. برای ترجمه ارزان‌تر در طولانی‌مدت، حذف انسان‌ها از فرآیند ترجمه مقرون‌به‌صرفه خواهد بود - با این حال، خطرات خاصی را افزایش می‌دهد.

۵ ریسک ترجمه ماشینی

در زمان مقایسه ترجمه ماشینی با ترجمه انسانی، از دهه ۱۹۵۰، دانشمندان در حال آزمایش نرم‌افزار بوده‌اند تا ترجمه ماشینی را ممکن سازند، و از آن زمان پیشرفت‌های زیادی صورت‌گرفته است، و امروزه این تکنولوژی بسیار قدرتمندتر ظاهر شده‌است.

با این حال، حتی امروز هم نتایج حاصل از این ابزارها به طور صد در صد کامل نیست و برخی خطرات حیاتی در استفاده از ترجمه ماشینی وجود دارد:

۱. مفاهیم اشتباه

برای مثال، یک کلمه ممکن است معانی ضمنی مختلفی داشته باشد؛ معانی مختلفی بسته به موقعیت، یا زمینه آن فرق کند. به عنوان مثال، کلمه «شکست»: «من در کارم شکست خورده‌ام» و «لیوان از دست من افتاد و شکست» - در اینجا، کلمه شکست معنای متفاوتی در هر جمله دارد!

ماشین‌آلات یا نرم‌افزار، هنوز به اندازه کافی هوشمند نیستند که معانی کلمه را بر اساس زمینه تشخیص دهند و ممکن است ترجمه خنده‌داری را ارائه دهند. البته در سال‌های اخیر ماشین‌های ترجمه در این زمینه پیشرفت‌های شایان توجهی را کسب کرده‌اند.

۲. ترجمه کلمه به کلمه

باز هم، تفاوت میان مترجم بهتر بین ترجمه ماشینی یا ترجمه انسانی؛ اصطلاحات، لحن، مراجع فرهنگی که یک زبان بر اساس آن‌ها ساخته می‌شود و هر یک پیام خاصی را منتقل می‌کند؛ تاکنون توسط هیچ ماشین یا نرم‌افزاری قابل درک نبوده است. در حال حاضر، ماشین‌ها تنها می‌توانند یک ترجمه لفظی یا کلمه به کلمه انجام دهند.

۳. تفاوت‌ها در ساخت جمله

نحوه ساخت جمله نیز از زبانی به زبان دیگر متفاوت است. به عنوان مثال، جمله I have 5 blue shirts اگر کلمه به کلمه ترجمه شود، به این شکل به نظر می‌رسد: من دارم ۵ آبی پیراهن به جای اینکه ترجمه شود، من ۵ پیراهن آبی دارم. علت آن این است که در زبان انگلیسی، صفت رنگ قبل از اسم قرار می‌گیرد، و همچنین جای فعل در زبان فارسی و انگلیسی متفاوت است. پس نرم‌افزار می‌تواند به شما یک جمله با اشتباه دستوری بدهد!

۴. درک غلط از متن

درک کامل متن، نکات ظریف و لحن برای ترجمه کامل - که تنها یک انسان دارد - مورد نیاز است. به طور مشابه، ممکن است کلماتی در یک زبان وجود داشته باشند که به معنای چیزی زننده یا شرم‌آور در زبان دیگر باشد - و یک ماشین تشخیص نخواهد داد؛ این به ویژه در مورد نام‌ها اتفاق می‌افتد.

۵. پیدا نکردن کلمات

عیب دیگر این روش ترجمه این است که وقتی ماشین یک عبارت معادل در زبان مقصد پیدا نمی‌کند، کلمه اصلی را حفظ می‌کند (در زبان مبدا) - به این معنی که اصلا آن را ترجمه نمی‌کند، که خیلی مفید نخواهد بود.

4 مزایای ترجمه ماشینی

هنگام صحبت در مورد ترجمه ماشینی مزایای نیز وجود دارد. این نوع ابزارها به همراه منابع انسانی در تکنیکی به نام ترجمه ماشینی بسیار بهتر عمل می‌کنند (که بعدا توضیح خواهیم داد) اما اینها مزایای اصلی ترجمه ماشینی خالص هستند:

۱. سهولت ترجمه پروژه‌های غیرحیاتی

بله، برای زبان فرمولی، پروژه‌های غیرمهم، که در آن شما نیاز به ترجمه بیت‌ها و قطعات اطلاعات دارید، و جایی که هیچ شانسی برای تغییر معنی مانند مثال‌های ذکر شده در بالا وجود ندارد، مفید است.

۲. ترجمه متن کوچک

اگر می‌خواهید به سادگی یک خلاصه از یک متن کوچک به دست آورید، مانند یک ایمیل، یا حرفی که شخصی به زبان دیگری می‌گوید و شما اصلا نمی‌فهمید، یا ترجمه جملات یا عبارات ساده - پس بله، ترجمه ماشینی می‌تواند بسیار مفید باشد.

۳. ترجمه فوری

و بله، ترجمه‌های ماشینی بسیار سریع هستند-بسیار سریع‌تر از ترجمه‌های انسانی عمل می‌کنند. در صورتی که به ترجمه فوری نیاز داشته باشید ترجمه ماشینی بسیار مفید خواهد بود.

شاید مطالعه مقاله ۷۰ میلیون کلمه ترجمه در روز! برای شما جالب باشد.

4. ترجمه مقرون‌به‌صرفه

ترجمه ماشینی نسبت به ترجمه انسانی بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود. این امر به خصوص برای دانشجویان و افرادی که به‌صورت مداوم به ترجمه متن‌ها نیاز دارند، فاکتور حائز اهمیتی است.

5 مزیت ترجمه انسانی

می‌توانیم بگوییم که احتمالا برای ترجمه انسان مزایای بیشتری نسبت به ترجمه ماشینی وجود دارد. ما بر روی 5 فایده اصلی ترجمه انسانی تمرکز خواهیم کرد:

۱. سبک و لحن طبیعی

مترجمان انسانی معمولا حداقل به دو زبان تسلط دارند؛ زبان مادری، یا داشتن تسلط یکسان در دو زبان، به آن‌ها توانایی ترجمه از یک زبان به زبان دیگر را به شیوه‌ای می‌دهد که باعث می‌شود متن ترجمه‌شده طبیعی به نظر برسد-درست مانند متن اصلی.

۲. ترجمه متن گفتاری

انسان‌ها همچنین می‌توانند کار گفتاری را ترجمه کنند؛ با گوش دادن به لحن گوینده، و مکث‌ها، و حجم و غیره، یک مترجم انسانی به راحتی می‌تواند از حالت صحبت، متن را درک کند و قادر خواهد بود معنای واقعی و احساس آنچه گوینده قصد دارد بگوید را استخراج کند؛ چیزی که یک ماشین به سادگی نمی‌تواند امید انجام آن را داشته باشد.

۳. درک فرهنگی و متن

مترجمان انسانی نه تنها در متون گفتاری بلکه در متون نوشتاری نیز می‌توانند درک کاملی از متن، نکات ظریف و لحن هر متن نوشته شده داشته باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند با زبان یا گویش سازگار شوند.

۴. کار بازبینی‌شده

باز هم، به طور معمول یک مترجم انسانی - حداقل مترجم خوب و کارآمد - کار خود را یک‌بار دیگر بازبینی خواهد کرد تا تعیین کند که هیچ اشتباه یا تناقضی در کاری که به تازگی به پایان رسانده است وجود ندارد.

۵. خلاقیت و یگانگی

انسان‌ها به خاطر خلاقیت خود مشهور هستند. برای بیشتر مترجمان، ترجمه هنری است که در آن تفکر و دانش خود را منعکس می‌کنند و یک اثر منحصر به فرد برای هر ترجمه ایجاد می‌کنند.

ترجمه با کمک ماشین-یک رویکرد ترکیبی

همانطور که قبلا گفتیم، تکنولوژی و ابزار در تمام جنبه‌های زندگی ما نفوذ کرده‌اند. حتی ترجمه انسانی؛ بله، متخصصان از کامپیوتر استفاده می‌کنند، اما آن‌ها را در کنترل دارند. استفاده از تکنولوژی باعث صرفه‌جویی در وقت و تلاش‌های فرد می‌شود.

اشتباهات، تفاوت‌های زبانی، اصطلاحات، ارجاعات فرهنگی و غیره به شیوه‌ای مناسب توسط مترجم انسانی جمع‌آوری و ترجمه خواهند شد، که اجازه حفظ معنای اصلی و روان بودن طبیعی متن را می‌دهد. برخی متخصصان از چیزی به نام نرم‌افزار حافظه ترجمه استفاده می‌کنند؛ این نرم‌افزار شبیه به نحوه کار ویژگی «اضافه کردن واژه به فرهنگ لغت» در MS Word عمل می‌کند.

هنگامی که شما کلمه‌ای را تایپ می‌کنید که MS Word نمی‌داند، آن را به رنگ قرمز نشان می‌دهد، و اصلاحات ممکن را به شما نشان می‌دهد، اما همچنین به شما اجازه می‌دهد تا آن کلمه را به فرهنگ لغت آن اضافه کنید، به طوری که دفعه بعد که آن را تایپ می‌کنید، برنامه آن را تشخیص داده و آن را می‌پذیرد. به طور مشابه، هر کلمه یا عبارت ترجمه‌شده توسط مترجم انسانی در حافظه ترجمه ذخیره می‌شود تا دفعه بعد همان کلمه ظاهر ‌شود. حافظه آن را شناسایی و ترجمه می‌کند بدون اینکه شخص کاری انجام دهد.

حافظه ترجمه، به صرفه‌جویی در زمان و در نتیجه پول کمک می‌کند و ثبات را تضمین می‌کند؛ اصطلاحات و عبارات در سراسر یک سند خاص سازگار خواهند بود. این امر به خصوص در مواردی که اصطلاحات فنی و یا اصطلاحات فنی خاص یک صنعت و یا برند شما مورد استفاده قرار می‌گیرد، بسیار مهم است.

آینده ترجمه ماشینی

کارشناسان بر این باورند که ماشین‌ها تنها ۸۰ تا ۸۵ درصد از کارایی مترجمان انسانی را دارند و این ماشین‌ها راه درازی را برای رفتن، پیش از اینکه بتوانند به عنوان چیزی نزدیک به مترجمان انسانی در نظر گرفته شوند، دارند. با این حال، تکنولوژی‌های تشخیص صدا و ترجمه ماشینی هر ساله در حال بهبود هستند.

غول‌های فن‌آوری گوگل، آی‌بی‌ام، مایکروسافت و غیره پیشرفت‌های عظیمی در این فن‌آوری کرده‌اند و هم‌کاری بین ماشین‌ها و ترجمه را افزایش داده‌اند. کارشناسان انتظار دارند که این رابطه در آینده نزدیک استحکام بیشتری پیدا کند. هیچ‌کس واقعا نمی‌تواند پیش‌بینی کند که این فن‌آوری در ۱۰ سال آینده کجا خواهد بود.

با این حال، ممکن است که در آینده نه چندان دور، بخش عمده‌ای از کار ترجمه توسط ماشین‌ها و ابزارهای نرم‌افزاری انجام شود، و انسان‌ها بیشتر مانند ویراستاران عمل کنند؛ آن‌ها می‌توانند کار را بررسی کنند و اشتباهات و تناقضات را اصلاح کنند، کلمات ترجمه نشده را ترجمه کنند، بررسی کنند که لحن و احساسات به درستی منتقل می‌شوند.

البته، می توان استدلال کرد که این امر می‌تواند منجر به تکرار کار شود، زیرا مترجم انسان ممکن است نیاز داشته باشد که کل سند را طوری مرور کند که انگار در وهله اول آن را ترجمه می‌کند. اما شکی نیست که این تکنولوژی به صرفه‌جویی در وقت کمک خواهد کرد. حتی با در نظر گرفتن این که ترجمه ماشینی توسط مترجم انسانی بررسی می‌شود، هنوز هم فرآیند بسیار سریع‌تری خواهد بود نسبت به این که کل کار توسط انسان‌ها انجام شود.

اما اینها همه حدس‌هایی هستند درباره اینکه چه اتفاقی ممکن است در آینده رخ دهد - چه کسی حقیقت را می‌داند؟ در حال حاضر، برای اسناد مهم، ترکیب مترجمان انسانی و ماشینی بهترین گزینه برای شما هستند.

لینک منبع: Machine Translation Vs Human Translation – Risks and Benefits