آسیب‌پذیری در برابر ایدز بخاطر واکسن ویروس کرونا؟

منتشرشده در مجله Science به تاریخ ۱۹ اکتبر ۲۰۲۰
لینک مقاله اصلی: Could certain COVID-19 vaccines leave people more vulnerable to the AIDS virus?

یک گروه از محققان که در سال ۲۰۰۷آگاهی یافتند که یک واکسن آزمایشی اچ آی وی در برخی از مردم خطر ابتلا به ویروس ایدز را افزایش داده‌است، هشدار دادند که نامزدهای ویژه واکسن کووید۱۹ می‌توانند حساسیت به اچ آی وی را افزایش دهند. این نگرانی‌ها در زمینه مسابقه تولید واکسن برای ریشه‌کن کردن بیماری همه‌گیر کرونا ویروس در حال گسترش است، اما در حال حاضر محققان با یک «داستان هشدار دهنده» به اطلاع عموم رسانده‌اند؛ تا حدودی به این دلیل که ممکن است آزمایش آن نامزدها به زودی در مکان‌هایی مانند آفریقای جنوبی، که شیوع ایدز را اعلام کرده‌اند، آغاز شود.

برخی از واکسن‌های تایید شده و آزمایشی به عنوان ستون اصلی، انواع مختلفی از آدنوویروس‌ها را دارند که می‌توانند باعث سرماخوردگی عمومی شوند اما اغلب بی‌ضرر هستند. آزمایش واکسن ناقص HIV از یک نژاد مهندسی شده به نام آدنوویروس ۵ (Ad5) برای انتقال ژن به بدن برای پروتئین سطحی ویروس ایدز استفاده کرد. در حال حاضر در چهار واکسن کاندید کووید۱۹، در آزمایش‌های بالینی در چندین کشور از جمله ایالات‌متحده، Ad5 به طور مشابه به عنوان «حامل» برای حمل ژن پروتئین سطحیSARS-CoV-۲، عامل ویروسی این بیماری همه‌گیر، عمل می‌کند؛ دو مورد از این واکسن‌ها به مطالعات مرحله سوم در روسیه و پاکستان رسیده‌اند.

چهار محقق کهنه‌کار با یادآوری تجربه خود در اجرای آزمایش واکسن کنترل دارونمای ایدز به نام STEP، درباره نامزدهای واکسن کووید۱۹ هشدار می‌دهند. یک تحلیل موقت از STEP نشان داد که مردان ختنه نشده که به طور طبیعی قبل از دریافت واکسن به Ad5 آلوده شده‌بودند، به ویژه در برابر ویروس ایدز آسیب‌پذیر شدند. این واکسن که توسط Merck ساخته شده‌است، امید اصلی برای جستجوی ۲۰ ساله به دنبال واکسنی بوده که بتواند مانع از ایدز شود. اما پس از ظاهر شدن نتایج STEP، این زمینه تحقیقی دچار اضمحلال شد. یکی از نویسندگان مکاتبات لنست، لارنس کوری از مرکز تحقیقات سرطان فرد هاتچینسون می‌گوید: «بازیابی از آن، یک دهه طول کشید.»

کوری، که در حال حاضر در شبکه پیش‌گیری از کووید۱۹ در ایالات‌متحده، که به دستور موسسات ملی سلامت واکسن را آزمایش می‌کند، هم‌کاری می‌کند، می‌گوید که او و همکارانش به این دلیل این موضوع را به صورت عمومی اعلام کردند که واکسن‌های کووید۱۹ مبتنی برAd5 ممکن است به زودی در جمعیت‌های با شیوع بالای اچ آی وی آزمایش شوند و در نتیجه خطر عفونت تصادفی در طول یک آزمایش بالینی بیشتر شود. کوری می‌گوید: « اگر من در یک کشور جنوب صحرای آفریقا بودم و در مورد آنچه که برای کشورم درباره استفاده عمومی از واکسن SARS-CoV-۲ می‌خواهم، تصمیم می‌گرفتم، نمی‌دانم چرا باید یک حامل Ad5 [ واکسن ] انتخاب کنم در حالی که انتخاب‌های جایگزین زیادی وجود دارد.»

نتیجه معکوس در STEP-که کارایی واکسن Merck را در افراد در معرض خطر بالای ابتلا به HIV در آمریکا و استرالیا ارزیابی کرد-در مطالعه دیگری به نام Phambili از همان واکسن نیز ظاهر شد. این اتفاق همزمان در آفریقای جنوبی رخ داد و به خاطر داده‌های STEP در اوایل کار متوقف شد.

چگونگی دقیق افزایش خطر انتقال ویروس ایدز توسط واکسن مرک در STEP وPhambili همچنان تیره و تار باقی مانده‌است. لنست چندین احتمال از جمله کاهش ایمنی HIV، افزایش تکرار ویروس ایدز، یا ایجاد سلول‌های هدف بیشتر را برای آن مطرح می‌کند.

علاوه بر کاندیداهای واکسنAd5 کووید۱۹، چندین واکسن مهم دیگر، از جمله واکسن‌های ساخته‌شده توسط Johnson & Johnson و AstraZeneca/دانشگاه آکسفورد، از آدنوویروس های مختلف به عنوان ناقل استفاده می‌کنند. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این آدنوویروس‌ها خطر عفونتHIV را افزایش می‌دهند.

از میان کاندیداهای واکسنAd5 کووید۱۹، واکسن تولید شده توسط CanSino Biologics در چین، بیش‌ترین پیشرفت را داشته. در گزارش لنست در ماه مه، محققان شرکت، احتمال «بحث‌برانگیز» افزایش خطر ابتلا به HIV توسط حامل خود را تشخیص دادند و گفتند که آن‌ها در آزمایش‌های نامزدها مراقب آن خواهند بود. واکسن کووید ۱۹ CanSino در آزمایش‌های کارایی در روسیه و پاکستان مورد آزمایش قرار گرفته‌است که امید می‌رود شامل بیش از ۴۰،۰۰۰ نفر بشود و این شرکت در حال بررسی آغاز مطالعات در عربستان‌سعودی، برزیل، شیلی و مکزیک است.

چین پیش از این نیز یک واکسن CanSino علیه ابولا که از حامل Ad5 استفاده می‌کند را به ثبت رسانده است. یو زوفانگ، مدیر عامل شرکت CanSino می‌گوید که خطر افزایش حساسیت HIV ممکن است محدود به واکسن‌هایAd5 باشد که پروتئین ویروس ایدز تولید می‌کنند. یو می‌گوید: « هنوز پاسخ روشنی وجود ندارد. ما به طور قطعی تا به حال چیزی در مورد واکسن ابولا ندیده‌ایم.» او اشاره کرد که واکسن ابولای این شرکت در جمعیت سیرالئون، که شیوع HIV در آن نسبتا بالا بود، مورد آزمایش قرار گرفت و این شیوع بالا باعث شد که احتمال شناسایی مشکل، در صورت وجود، بیشتر شود.

موسسه تحقیقات گامالییا روسیه یک کاندیدای واکسن کووید۱۹ دارد که از ترکیبی از حامل‌های Ad5 و Ad26 استفاده می‌کند؛ این واکسن در حال حاضر در یک آزمایش کارایی در این کشور قرار دارد.

هفته گذشته، ImmunityBio برای آغاز آزمایش‌های انسانی در مورد واکسن کووید۱۹، که از Ad5 به عنوان یک حامل استفاده می‌کند، از سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز دریافت کرد. اولین آزمایش در نیوپورت بیچ، کالیفرنیا برگزار خواهد شد، اما پاتریک سون-شیونگ، مدیر عامل شرکت، می‌گوید که امیدوار است آن را در آفریقای جنوبی آزمایش کند؛ جایی که خودش بزرگ شده و به دانشکده پزشکی رفته است.

او نتایج مطالعه STEP را «بسیار، بسیار فازی» می‌نامد و تاکید می‌کند کهAd5 در ImmunityBio دارای چهار ژن حذف‌شده است که پاسخ‌های ایمنی که تحریک می‌کند را کاهش می‌دهد.

ImmunityBio در حال بحث در مورد خطراتی است که دانشمندان و قانون گذاران در آفریقای جنوبی برای آزمایش واکسن اصلاح‌شده Ad5 کووید۱۹ با آن مواجه هستند. فرآیند رضایت آگاهانه برای آن مطالعه پیشنهادی، به شرکت کنندگان در مورد خطرات بالقوه با توجه به نتایج قبلی در آزمایش‌های STEP و Phambili خواهد گفت.

سون-شیونگ تاکید می‌کند که واکسن تجربی کووید۱۹شرکت او، برخلاف هر کاندیدای دیگری که از یک حامل آدنوویروس استفاده می‌کند، دو ژن مختلف SARS-CoV-۲ را ارائه می‌دهد و بنابراین ممکن است حفاظت بیشتری در برابر عفونت یا بیماری ارائه دهد. می‌پرسد: «چرا این موضوع را فقط در مناطق آزاد ثروتمند کالیفرنیای جنوبی آزمایش کنیم؟ چرا آفریقای جنوبی نه؟ چرا برای مردم محروم دنیا نه؟»

پزشک اطفال، گلندا گری، که رئیس شورای تحقیقات پزشکی آفریقای جنوبی و رئیس پروتکل Phambili بود، در چندین بحث با تیم ImmunoBio شرکت کرده‌است. گری می‌گوید: « وقتی [ سون-شیونگ ] با آفریقای جنوبی تماس گرفت، کاملا نگران بودیم. همه ما که در Phambili بودیم و از آنچه اتفاق افتاد به شدت آسیب‌دیده بودیم، پرسیدیم که آیا اشتیاقی برای انجام کاری در آفریقای جنوبی وجود دارد یا نه.»

گری می‌گوید، اما پس از چند ماه بررسی، آفریقای جنوبی به این نتیجه رسید که قانون گذاران باید آزمایش کوچکی از واکسن را در افراد با خطر پایین ابتلا به ایدز در نظر بگیرند. او می‌افزاید: « ما تصمیم گرفتیم که هنوز نباید این شتابزده عمل کنیم. اگر این امر در آفریقای جنوبی پیش برود، باید مشاوره عظیمی با جوامع صورت گیرد، و ما باید دو برابر اطمینان حاصل کنیم که شرکت کنندگان آنچه که در گذشته اتفاق‌افتاده را درک می‌کنند.»

گری می‌گوید آفریقای جنوبی از پیشنهاد ImmunoBio برای اینکه به این کشور اجازه تولید محصول را داد، قدردانی می‌کند. او می‌گوید: « ما در میانه اپیدمی کووید۱۹ در آفریقای جنوبی هستیم، و نمی‌دانیم آیا هرگز به مجموعه فعلی واکسن‌های تولید شده در جاهای دیگر دسترسی خواهیم داشت یا خیر.»

او اصرار دارد که تصمیم به حرکت رو به جلو باید به دانشمندان، قانون گذاران و کمیته‌های اخلاقی آفریقای جنوبی واگذار شود. او می‌گوید: « تعیین اینکه چه دانشی برای کشورهای دیگر خوب یا بد است، برای مردم به طور باور نکردنی تحقیرآمیز است. همه درباره Phambili و STEPمی‌دانند و دانشمندان درک می‌کنند که باید مراقب بود.»

گری، که در تالیف مقالاتی در مورد واکسن‌های اچ آی وی با کوری و سه نویسنده دیگر لنست هم‌کاری کرده‌است، می‌گوید هیچ پاسخ ساده‌ای وجود ندارد. او می‌پرسد:«اگر این واکسن موثرترین واکسن باشد چه؟ اگر این واکسن بتواند واکسن مهمی باشد، ما همراه با آن تجربه کسب خواهیم کرد.»

ترجمه این مقاله با استفاده از ربات ترجمه آنلاین مقالات تخصصی پزشکی انجام شده و به صورت محدود مورد بازبینی انسانی قرار گرفته است، در نتیجه ممکن است دارای اشکالات ترجمه باشد.