بررسی تأثیر کرونا بر حس بویایی و سایر حواس

منتشر‌شده در: مجله nature به تاریخ ۱۴ژانویه ۲۰۲۱
لینک منبع: COVID’s toll on smell and taste: what scientists do and don’t know

محققان در حال مطالعه تأثیر کرونا ویروس بر حس بویایی و چشایی هستند، اینکه چه مدت طول می‌کشد و چه کاری می‌توان برای درمان آن انجام داد.

در ابتدای پاندمی کووید19، مشخص شد که بسیاری از افراد مبتلا به ویروس SARS-CoV-2 حس بویایی خود را از دست می‌دهند- حتی بدون اینکه علائم دیگری از خود نشان دهند. محققان همچنین کشف کردند که افراد آلوده ممکن است حس چشایی و توانایی خود را در تشخیص احساسات شیمیایی تحریک‌شده از قبیل تندی، از دست بدهند.

تقریباً یک سال بعد، برخی از آن‌ها هنوز این حس‌ها را به دست نیاورده‌اند، و برای برخی از افرادی که بو را حس می‌کنند، اکنون بوها به‌صورت گنگ و نامشخص ‌است: بوهای ناخوشایند جای عطرهای دلپذیر معمول را گرفته‌اند. طبیعت، علم پشت این پدیده بالقوه طولانی‌مدت و تضعیف‌کننده را بررسی می‌کند.

چند نفر بر اثر کرونا حس بویایی خود را از دست می‌دهند؟

درصد دقیق بین مطالعات متفاوت است، اما اغلب نشان می‌دهند که از دست دادن بو یک نشانه رایج است.

نتیجه یک تحقیق که در ژوئن گذشته منتشر شد، داده‌های ۸۴۳۸نفر از افراد مبتلا به کووید را جمع‌آوری کرد و دریافت که ۴۱٪از افراد گزارش کرده‌اند که دچار از دست دادن حس بویایی شده‌اند. در مطالعه دیگری که در ماه آگوست منتشر شد، تیمی به رهبری محقق شیما معین در موسسه تحقیقات علوم پایه در تهران، ایران، یک تست شناسایی بو را برای ۱۰۰نفر مبتلا به کرونا اجرا کردند که در آن بیماران رایحه‌ها را بو می‌کشیدند و آن‌ها را بر اساس چند انتخاب شناسایی می‌کردند. ۹۶درصد از شرکت‌کنندگان اختلال در عملکرد بویایی داشتند و ۱۸درصد از کل افراد به‌طورکلی حس بویایی نداشتند (که در این صورت به‌عنوان آنوسمی شناخته می‌شد).

معین می‌گوید: «معمولاً، این بیماران می‌گویند که ناگهان حس بویایی خود را از دست داده‌اند،» نشانه‌ای که با علائم بیماری کووید19 مرتبط است. و اغلب، اختلال عملکرد تنها نشانه کرونا است که افراد بیان می‌کنند و نشان می‌دهد که این پدیده جدا از گرفتگی بینی ناشی از ویروس‌ها است.

برخی محققان می‌گویند که از دست دادن حس بویایی باید به‌عنوان یک تست تشخیصی برای کووید19 استفاده شود. تحقیقی که اکتبر گذشته منتشر شد نشان داد که تغییراتی که در احساس بو یا مزه توسط خود شخص گزارش‌شده، شاخص بهتری از گسترش عفونت نسبت به شاخص‌های دیگر توسط دولت‌ها مانند مراجعه به بیمارستان و بخش‌های اورژانس است.

چگونگی تأثیر کرونا بر حس بویایی

اگرچه مکانیسم‌ها به‌طور کامل درک نشده‌اند، اما یک اجماع نظر در حال ظهوری وجود دارد که از دست دادن بو زمانی رخ می‌دهد که کرونا ویروس سلول‌هایی را آلوده می‌کند که از نورون‌ها در بینی حمایت می‌کنند.

وقتی محققان برای اولین بار از دست دادن بو را به‌عنوان نشانه‌ای از کووید19 شناسایی کردند، نگران بودند که این ویروس نورون‌های حس کننده بو را در بینی که سیگنال‌هایی را به حباب بویایی در مغز ارسال می‌کنند، آلوده می‌کند-و در نتیجه ویروس می‌تواند به مغز دسترسی داشته باشد. اما مطالعات پس از مرگ افرادی که به کرونا مبتلا بودند نشان داد که این ویروس به‌ندرت به مغز می‌رسد.

تیمی به رهبری ساندیپ رابرت داتا، زیست‌شناس اعصاب در دانشکده پزشکی هاروارد در بوستون، ماساچوست، در عوض کشف کرده است که سلول‌هایی که از نورون‌های حسی در بینی حمایت می‌کنند - که به­عنوان سلول‌های بطنی شناخته می‌شوند- احتمالاً همان چیزی هستند که ویروس آن‌ها را آلوده می‌کند.

داتا و همکارانش بر روی سلول‌های بطنی متمرکز شدند زیرا SARS-CoV-2 با هدف قرار دادن گیرنده‌ای به نام ACE2 بر روی سطوح سلول‌ها حمله می‌کند و سلول‌های بطنی دارای چنین گیرنده‌هایی هستند.
نورون‌های حسی بویایی چنین نیستند. این نشان می‌دهد که ویروس کرونا سلول‌های پشتیبانی را آلوده می‌کند و نورون‌ها را آسیب‌پذیر و محروم از مواد مغذی می‌کند.

اما ممکن است راه‌های دیگری وجود داشته باشد که در آن کووید19 باعث از دست رفتن حس بویایی شود. برای مثال، یک تیم تحقیقاتی در ایتالیا نشان داد که از دست دادن حس بویایی و چشایی همزمان با افزایش سطح خون در یک مولکول سیگنالینگالتهابی به نام اینترلوکین ۶رخ می‌دهد. و یک مطالعه پس از مرگ که دسامبر گذشته منتشر شد، نشانه‌های واضحی از التهاب، مانند نشت رگ‌های خونی، را در پیازهای بویایی افرادی که کووید19 داشتند، نشان داد.

اگرچه دانشمندان برخی از مکانیسم‌های دخیل در حس بویایی را درک می‌کنند، اما در مورد چگونگی تأثیر ویروس کرونا بر حس چشایی و شیمیایی اطلاعات کمی دارند. جان هایز، یک دانشمند مواد غذایی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در دانشگاه پارک، که در حال مطالعه تأثیرات کووید19 بر روی حواس شیمیایی است، می‌گوید: « هیچ‌کس در این زمینه مهارت کافی ندارد.» حس چشایی و شیمیایی، حس‌هایی هستند که از بو متمایز هستند، حتی اگر هر سه ترکیب شوند تا به انسان‌ها بگویند که طعم یک غذا یا نوشیدنی چیست. طعم و مزه عمدتاً به گیرنده‌های طعم روی زبان وابسته است، درحالی‌که حس شیمیایی که بر کانال‌های یونی روی اعصاب حسی است، در میان سایر مکانیسم‌ها و واکنش آن‌ها به کرونا چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است.

مدت‌زمان متوسط ترمیم حواس و حس بویایی متأثر از ابتلا به کرونا

برای بیشتر افراد، حس بویایی، چشایی و شیمیایی ظرف چند هفته بهبود می‌یابند. در مطالعه‌ای که جولای گذشته منتشر شد، ۷۲٪از افراد مبتلا به کرونا که اختلال بویایی داشتند، گزارش دادند که حس بویایی خود را بعد از یک ماه پیدا کردند. به همین ترتیب ۸۴٪از افراد مبتلا به اختلال چشایی نیز پس از یک ماه حس چشایی خود را به دست آوردند. کلیر هاپکینز، مشاور گوش، بینی و گلو در بیمارستان گای و سنت توماس در لندن، و همکارانش به‌طور مشابه بازگشت سریع احساسات را مشاهده کردند: آن‌ها به مدت یک ماه ۲۰۲بیمار را پیگیری کردند و دریافتند که ۴۹٪از آن‌ها بهبودی کامل را در طول آن زمان گزارش کردند و ۴۱٪بهبودی وضعیت را گزارش دادند.

اما برای سایرین علائم بیماری جدی‌تر هستند. هاپکینز می‌گوید: « برخی از افرادی که حواس خود را از دست می‌دهند، به‌آرامی در یک دوره طولانی بهبود می‌یابند و این می‌تواند پیامدهایی داشته باشد.» زمانی که فرد حس بویایی خود را دوباره به دست می‌آورد، بوها اغلب ناخوشایند و متفاوت از روشی است که از قبل آن‌ها را به یاد می‌آورند. که به آن پدیده‌ای به نام پاراسومیا گفته می‌شود. هاپکینز می‌گوید: «همه چیز بوی بدی برای این افراد می‌دهد» و این اثر می‌تواند ماه‌ها طول بکشد. او می‌گوید این ممکن است به این دلیل باشد که نورون‌های حسی بویایی در حال ترمیم هستند.

بیماران دیگر ماه‌ها به‌طور کامل آنوسمی باقی می‌مانند و دلیل آن مشخص نیست. هاپکینز پیشنهاد می‌کند که در این موارد، عفونت کرونا ویروس ممکن است نورون‌های حسی بویایی را کشته باشد.

چگونگی تأثیر از دست دادن دائمی حواس شیمیایی بر فرد

اگرچه این وضعیت به‌اندازه از دست دادن حواس دیگر مانند بینایی و شنوایی مورد مطالعه قرار نمی‌گیرد، اما محققان می‌دانند که عواقب آن می‌تواند شدید باشد.

یکی از تأثیرات آن این است که مردم را در معرض خطراتی مانند مسمومیت غذایی و آتش‌سوزی قرار می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، افراد با آنوسمی کم‌تر قادر به تشخیص مواد غذایی فاسد و دود هستند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴نشان داد که افراد با آنوسمی نسبت به افرادی که بوها را حس می‌کنند، بیش از دو برابر احتمال دارد که یک رویداد خطرناک مانند خوردن غذاهای فاسد را تجربه کنند.

اندازه‌گیری سایر تأثیرات دشوارتر است. معین می‌گوید: « اغلب مردم اهمیت بو را در زندگی خود تا زمانی که آن را از دست ندهند، درک نمی‌کنند.» ناتوانی در درک طعم غذا به‌طور واضح یک فقدان عمده است اما احساسات دیگر نیز مهم هستند. برای مثال، هیز به فقدان ناشی از ناتوانایی والدین از احساس «بوی نوزاد تازه متولدشده» برای برقراری ارتباط با کودک اشاره می‌کنند. و معین می‌گوید که اختلال در عملکرد حس بویایی با افسردگی مرتبط است، اگرچه مکانیسم بیولوژیکی درگیر نامشخص است.

آیا درمانی برای بازیابی تأثیر کرونا بر حس بویایی و این حواس در دسترس است؟

عدم یا کمبود وجود تحقیق به این معنی است که تعداد کمی درمان ثابت وجود دارد. اما یک گزینه آموزش بو است که در آن مردم مرتباً بوی تجویزشده را بو می‌کشند تا دوباره یاد بگیرند. هاپکینز با یک موسسه خیریه به نام «آبسنت» در «آندوور» انگلستان کار می‌کند تا این خبر را به اطلاع عموم برساند. شواهدی از قبل از پاندمی وجود دارد که نشان می‌دهد این بیماری می‌تواند عملکرد بو را در برخی افراد با چنین مشکلاتی بهبود بخشد، اما به نظر نمی‌رسد برای همه مؤثر باشد.

هاپکینز می‌گوید: داروهای موجود حتی محدودتر هم هستند. اما طبق یک آزمایش اولیه که توسط تیم هاپکینز انجام شد، برای افراد در مراحل اولیه عفونت کووید19، وقتی‌که از دست دادن بو ممکن است تا حد زیادی به دلیل التهاب سلول‌های بینی باشد، استروئیدها ممکن است مفید باشند.

در تحقیقات درازمدت، ریچارد کوستانزو و دانیل کویلیو در دانشگاه مشترک‌المنافع ویرجینیا در ریچموند درحال‌توسعه یک ایمپلنت بویایی هستند - وسیله‌ای که در بینی تعبیه‌شده است و مواد شیمیایی معطر را حس می‌کند و سیگنال‌های الکتریکی را به مغز می‌فرستد. به گفته کوئیلو، بااین‌حال، این دستگاه هنوز هم «سال‌ها» از ارائه شدن در کلینیک‌ها فاصله دارد. او می‌افزاید: «به‌طور خاص، محققان باید بفهمند که ایمپلنت باید چه مناطقی از مغز را تحریک کند، بنابراین هنوز هم مطالعات علمی برای کار کردن وجود دارد.»

این متن با استفاده از ربات ترجمه مقاله پزشکی ترجمه شده و به‌صورت محدود مورد بازبینی انسانی قرار گرفته است.در نتیجه می‌تواند دارای برخی اشکالات ترجمه باشد.

مقالات لینک‌شده در این متن می‌توانند به‌صورت رایگان با استفاده از مقاله‌خوان ترجمیار به فارسی مطالعه شوند.