تهویه مطبوع چیست؟

سیستم تهویه مطبوع ساختمان :

یکی از مهمترین مباحثی که این روزها در کنار دیگر مسائل طراحی یک ساختمان به آن می اندیشند مساله تهویه مطبوع می باشد.

این موضوع از آن جهت مهم و حایز اهمیت است که دقیقا به خاطر نوع عملکردی که دارد می تواند بر میزان احساس آسایش و رفاه اعضای ان ساختمان تاثیر مستقیم داشته باشد.

در واقع در معنای لغوی تهویه مطبوع همان هوا رسانی می باشد . اگر در این زمنیه بتوانیم به خوبی در یک ساختمان عمل کنیم در واقع می توان گفت که عمل تهویه مطبوع را به خوبی انجام داده ایم.عمل جابجایی هوا در این سیستم ها به سه طریق کلی انجام می شود.

در واقع با استفاده از سیال آب-هوا و به صورت مشترک آب و هوا این کار صورت می گیرد و بر این اساس سه مدل تهویه مطبوع نیز طراحی و ساخته شده است.

شما باید با توجه به نیازهای ساختمان و یا واحدهای صنعتی خود و با مشاوره گرفتن از افراد مجرب در این زمنیه از میان سیستم های موجود یکی از بهترین ها را انتخاب و نصب نمایید.

به صورت کلی یک سیستم تهویه مطبوع از اجزایی مانند :

منابع حرارتی
منابع برودتی
مخزن انبساط
پمپ ها

تشکیل شده است که هر کدام دارای وظیفه ای خاص هستند.

منابع حرارتی همچنان که از نامش هم مشخص است برای تولید حرارت مورد استفاده قرار می گیرد و با توجه به سیال مورد استفاده برای این کار به دو مدل دیگ حرارتی و کوره حرارتی تقسیم می شود.

برای تولید حرارت و گرما در این منابع از طریق انرژی الکتریسیته و یا مصرف حامل های سوخت این کار صورت می گیرد.

قسمت بعدی که نقش اساسی در دستگاه های تهویه مطبوع ایفا می کنند منابع برودتی می باشند که اصطلاحا به نام چیلر شناخته می شوند.

*چیلرها به چند مدل ضربه ای و جذبی تقسیم بندی شده اند. تعمیرات انواع چیلر کلیک کنید.

بخش بعدی که در بالا نیز به ان اشاره داشتیم مخزن انبساط است.

شما برای اینکه بتوانید بروی تغییر حجم سیال کنترل داشته باشید باید از این دستگاه استفاده نمایید. و تنها بروی سیستم های تمام آب مورد استفاده قرار می گیرد.حال باید بوسیله دستگاهی بتوان سیال مورد نظر را به حرکت در آورد .وظیفه این قسمت بر عهده پمپ ها می باشد.

ما برای حرکت سیال آب از پمپ های حلزونی شکل استفاده می کنیم . برای به حرکت در آوردن سیال گاز از پمپ های فن دار استفاده خواهیم کرد.

الیته در میان اجزای نام برده برای سیستم تهویه مطبوع یک قسمت را جا انداختیم و آن بخش رطوبت گیر می باشد.

بوسیله این دستگاه شما می توانید رطوبت موجود در هوا را گرفته و عمل هوا رسانی را به طورت مطبوع و با کیفیت بالایی انجام دهید.بدین منظور می بایست از یک کویل استفاده کرد.

زیباترین و گرانبهاترین ساختمان ها در صورتی که فاقد سیستم تهویه مطبوع مناسب باشند قابل سکونت نخواهند بود . اهم وظایف یک سیستم تهویه مطبوع عبارتند از :

کنتزل دما
رطوبت و سرعت وزش هوا
زدودن گرد و غبار تعفن و سایر آلودگی های هوا
در صورت لزوم از بین بردن میکروب ها و باکتری های معلق در هوا
گرمایش و سرمایش هوا متناسب با فصل

عمده ترین وظیفه یک سیستم تهویه مطبوع بوده بقیه وظایف در مراتب بعدی اهمیت قرار می گیرند.

سیستم ها و کاربردهای تهویه مطبوع

گزینش صحیح نوع سیستم تهویه مطبوع برای یک فضا یا ساختمان بخصوص، تصمیم بسیار حساس است . عمده ترین مسائل که باید ملاحظه نظر طرح سیستم تهویه مطبوع قرار گیرد عبارتند از:

۱- امکانات مالی شخصی یا سازمان سرمایه گذار

۲- فضا یا ساختمان – هدف ، موقعیت مکانی

۳- مشخصات خارج ساختمان ، دما ، رطوبت ، باد، تابش، آفتاب ، سایه

۴- تغییرات بار حرارتی داخل ساختمان – ساکنین ، چراغ ها

۵- قابلیت ساختمان در ذخیره کردن حرارت اکتسابی

۶- لزوم و ظرفیت پیش سرمایش حهت کاستن از اندازه دستگاه های تهویه مطبوع و یا سرمایش جزیی ساختمان

۷- جنبه های فیزیکی فضا یا ساختمان از نظر تطبیق با سیستم تهویه مطبوع تجهیزات و تنظیم عملکرد سیستم تحت بار حرارتی جزیی

۸- انتظارات و ایده های شخصی کار فرما در مورد کیفیت هوای محیط

کاربردهای تهویه مطبوع

اگر چه از نظر تئوری می توان هر سیستم تهویه مطبوعی را برای هر ساختمانی استفاده کرد ولی در عمل به دلیل وجود عواملی چون :

هزینه های سرمایه گذاری و بهره برداری
محدودیت های فضا و مکان
طرح معماری موقعیت محلی ساختمانی و ارزیابی و تجربه مهندسی طراح
تعداد سیستم های تهویه مطبوع مناسب برای هر ساختمان

معمولا در ساختمان هایی که سیستم های گرمایش و تهویه آن ها ساده و ظرفیتشان مناسب است ؛ هزینه های بهره برداری و تعمیر و نگهداری نسبتا کم خواهد بود. کاربردهای تهویه مطبوع معمولا در:

ساختمان های عمومی و تجاری ( ساختمان های اداری ، کتابخانه ها ، مراکز حمل و نقل )
سازه های تجمعی ( آمفی تاترها ، استودیوم ها )
ساختمان های آموزشی ( مهد کودک ها ، دانشگاه ها ، مدارس )
مکان های اقامتی ( خوابگاه ، هتل ها )
ساختمان های مسکونی ( تک واحدی ، چند واحدی ، آپارتمانی )
مراکز بهداشتی و درمانی ( بیمارستان ها )

و غیره است که به نوع سیستم ها در ساختمان مسکونی می پردازیم .

نوع سیستم های تهویه مطبوع ساختمان های مسکونی متاثر از عوامل محلی و کاربردی است .

عواملی محلی عبارتند از :

منابع موجود در انرژی و قیمت آن ها
شرایط آب و هوایی
ویژگی های اجتماعی – اقتصادی
دسترسی به نیروی متخصص جهت نصب و تعمیرات
نوع ساختمان و مشخصه های فنی ساختمان و مقرارت و ضوابط ساختمان های مسکونی

عوامل کاربردی ( application factors ) هستند .

بنابراین برای گرمایش ، سرمایش رطوبت زنی ، رطوبت گیری و تصفیه هوا و یا ترکیب این فرایند می توان از سیستم های گوناگونی استفاده کرد. معمولا ساختمان های مسکونی نیازمند سرمایش و گرمایش هستند . در بسیاری از سیستم ها می توان از رطوبت زن ها ( humi difier ) نیز استفاده کرد به ویژه در فصل گرمایش و زمانی که با توجه به شرایط سایکرو متر لازم باشد رطوبت هوا افزایش می یابد.

سیستم های گرمایشی متداول برای ساختمان های مسکونی از سه گروه اصلی تشکیل شده اند :

* تغذیه اجباری هوا از ایستگاه مرکزی (centeralforcedair )

*سیستم های مرکزی آبی (centeral hydronic )

* سیستم های منطقه ای (zonal )

انتخاب و طراحی سیستم با توجه به:

۱) نوع منبع انرژی

۲ ) چگونگی توزیع و انتقال سیال واسطه سرمایش و گرمایش

۳) دستگاه های پایانه یا مصرف کننده (terminals ) صورت می گیرد .

یک کوره سوز (gas furnace ) متشکل از دستگاه تهویه مطبوع دو تکه (splitsystem ) رطوبت زن و هوا می باشد .

نحوه عملکرد سیستم چنین است:

که هوا از طریق کانال هوای برگشت به دستگاه بر می گردد. این هوا ابتدا از روی هوا می گذرد و در زمستان توسط بادزن گردش هوا که جزیی از کوره است .حرارت را به فضای مورد نظر تغذیه می کند یک رطوبت زن ، رطوبت مورد نیاز را به هوای گرم که از طریق کانال رفت در درون ساختمان توزیع می شود اضافه می کند .در طول فصل سرمایش با عبور هوای در حال گردش از روی کویل اواپراتور ( eraporator ) حرارت و رطوبت از هوا خارج می شود .

توسط لوله مبرد (refrigerant line ) که در بیرون قرار دارد ارتباط می یابد . رطوبت تقطیر شده بر روی سطح کویل اواپراتور از طریق لوله تخلیه (drain ) خارج می شود .

تجهیزات سرمایشی و گرمایشی در منازل که به صورت مجتمع های تک واحدی یا آپارتمانی چند طبقه ساخته می شوند معمولا مشابه ساختمان های تک واحدی است. استفاده از سیستم مجزا برای هر واحد این مکان را می دهد که کنترل هر واحد به صورت مستقل انجام و مقدار انرژی مصرفی هر واحد را بتوان اندازه گیری کرد .

سیستم های مرکزی با جریان اجباری هوا : (centeral forced – airsystem ):

در ساختمان های مرتفع چند واحدی نیز می توان از تجهیزات سرمایشی به کار برده شده در ساختمان های تک واحدی استفاده کرد. این تجهیزات می توانند در داخل اتاق تجهیزات هر آپارتمان یا در فضا ی زیر پله ها یا بالای سقف کاذب کلرید و یا انباری نصب شوند از کوره های کوچک هوای گرم مناسب برای ساختمان های مسکونی نیز می توان استفاده کرد ولی باید پیش بینی های لازم برای تامین هوای احتراق و تخلیه محصولات احتراق به عمل آید .

برای تخلیه می توان از چندین دودکش یا از یک سیستم دودکش مانیفولدی (mani fold type vent ) استفاده کرد البته باید مقرارت محلی در این مورد را نیز در نظر گرفت.

روش دیگر برای ساختمان های چند واحدی قابل استفاده است ، سیستم ترکیبی گرمایش آب مصرفی گرمایش فضا (waterhe ating / space heating ) است که در ان از آب درون مخزن ذخیره آب گرم مصرفی برای گرمایش فضا استفاده می شود . در این سیستم، آب از مخزن ذخیره به کویل ؛آبی موجود در دستگاه تغذیه هوا گردش می کند . برای سرمایش این فضا ها می توان از یک دستگاه تهویه مطبوع دوتکه ( split system ) که اواپراتور آن درون دستگاه انتقال دهنده هوا ( air handler ) است استفاده کرد.