از مترجم به تولیدکننده محتوا

این روزها زیاد از محتوا و تولید آن می‌شنویم. تب بازاریابی محتوایی بسیار داغ شده‌است و بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ آن را بهترین و کم‌هزنیه‌ترین راه برای جذب مشتری‌های جدید و ایجاد ارتباط با مشتری‌های قدیمی می‌دانند.

می‌توان گفت در شرایط فعلی، مترجم‌ها بیشتر از سایر افراد فعال در حوزه محتوا، مسئولیت تولید آن را به عهده گرفته‌اند و با این تغییر همراه شده‌اند چون بخش عمده‌ای از محتوای فارسی زبان در واقع ترجمه شده محتواهای انگلیسی است. با این حال، نمی‌توان انتظار داشت که مترجمی بتواند بدون به‌روز کردن مهارت‌های خود به تولیدکننده محتوا تبدیل شود.

معمولاً تا چند سال گذشته ترجمه در ایران به ترجمه متن‌های علمی (از جمله مقاله‌های دانشگاهی) و ترجمه کتاب، خلاصه می‌شد ولی با کمتر شدن تعداد دانشجوها و رشد بازاریابی محتوایی، تولید محتوا یکی از راه‌کارهای توسعه شغلی مترجم‌ها شده است. مترجم‌های زیادی نیز به این حوزه علاقه پیدا کرده‌اند و می‌خواهند وارد آن شوند.

در این مطلب سعی می‌کنم به عنوان مترجمی حرفه‌ای که مترجم‌های زیادی نیز آموزش داده است، کمی در مورد تفاوت ترجمه و تولید محتوا بنویسم و شرح دهم که یک مترجم به چه مهارت‌های دیگری نیاز دارد.

ترجمه چیست و مترجم کیست

وقتی صحبت از «ترجمه» می‌کنیم، در واقع از «انتقال مفهوم» حرف می‌زنیم. از نظر من، بهترین تعریف برای ترجمه این است: «انتقال مفهوم از زبان مبدأ به زبان مقصد به بهترین نحو ممکن». طبق همین تعریف می‌توان گفت مترجم کسی است که این وظیفه را به عهده دارد.

شاید وقتی مشغول ترجمه مقاله‌های علمی باشیم، زیاد متوجه این موضوع نشویم زیرا این نوع مقاله‌ها خودشان بسیار واضح نوشته می‌شوند و معمولاً مفاهیم مخفی و نهفته‌ای ندارند. بنابراین مترجم کار سختی ندارد و اکثرا می‌تواند با تبدیل کردن کلمه‌های زبان مبدأ به زبان مقصد، ترجمه‌ای معقول ایجاد کند.

این موضوع در مورد ترجمه محتوا صدق نمی‌کند. دلیل این موضوع هم تفاوت کاربرد محتوا و مقاله علمی است.

محتوا معمولا چند هدف را دنبال می‌کند که از جمله آن‌ها می‌توان به ارائه اطلاعات مفید، برندسازی و حتی فروش اشاره کرد. اکثر محتواهای تولید شده به زبان انگلیسی، علاوه بر اینکه اطلاعات مفیدی در اختیار خواننده قرار می‌دهند، سعی می‌کنند او را نسبت به مزایای یک محصول یا برند آگاه کنند و حتی او را ترغیب به خرید کنند. پس طبیعی است که ترجمه محتوا با ترجمه علمی تفاوت زیادی داشته باشد زیرا جنبه‌های ناملموس متعددی دارد که اگر از چشم مترجم پنهان بمانند، خروجی کار آن مزیتی که باید را نخواهد داشت.

به نکته دیگری نیز باید دقت داشته باشیم. محتوای فارسی هم در نهایت با همان هدف‌هایی تولید می‌شود که محتوای انگلیسی دارد ولی به هیچ وجه نمی‌توان انتظار داشت که فقط ترجمه کردن محتوای انگلیسی، نتیجه مطلوبی داشته باشد.

راه چاره چیست؟

همانطور که مشخص است، هدف محتوا (برخلاف مطالب علمی) تقویت و رشد کسب‌وکار است. بنابراین، اگر مترجمی می‌خواهد به این حوزه ورود پیدا کند، باید درک مناسبی از هدف‌های کسب‌وکار داشته باشد. او باید کاربرد نهایی محتوا بداند و سعی کند مهارت‌های خود را برای رسیدن به هدف کسب‌وکار تقویت کند.

خوشبختانه (یا شوربختانه) بازار کار ترجمه در حوزه محتوا، هنوز به بلوغ کافی نرسیده است و مترجم‌هایی که می‌خواهند در این حوزه فعالیت کنند، می‌توانند با کمی تلاش و وقت صرف کردن، پیشرفت زیادی داشته باشند و در نهایت درآمد بالایی کسب کنند.

باید قبول کنیم که مترجم بودن دیگر کافی نیست و باید تولیدکننده محتوا بود. از نظر من حداقل مهارت‌هایی که باید در کنار ترجمه و زبان انگلیسی داشت، شامل این موارد هستند:

• · تسلط خوب به زبان فارسی، اصول نگارش آن و ویراستاری
• · آشنایی با مفاهیم بازاریابی و فروش
• · آشنایی با اصول نوشتن متقاعدکننده
• · آشنایی با اصول سئو (به‌ویژه on-page seo)
• · تسلط به استفاده از ماشین‌های ترجمه و اصول ویرایش ترجمه‌های خودکار