?مادرکُشی!?، به سبک تغییرات اقلیمی!

به دلیل استفاده از پوسترهای اینفوگرافیک، میتونید با کلیک روی عکس‌ها، اون‌ها رو به صورت تمام صفحه ببنید.

همه رود ها طغیان خواهند کرد، خشکی‌ها از بین می‌روند، بسیاری گیاهان خشک می‌شوند،گونه‌های حیوانی منقرض می‌شوند، غذاها از بین می‌روند، بیماری‌ها افزایش میابد، مصرف برق چند ده برابر می‌شود، زمین‌ها فرو می‌روند و... در نهایت مادر ما به فنا خواهد رفت؛ اگر و تنها اگر دمای میانگین زمین 1.5 درجه گرم تر شود! *

همه ما کم یا زیاد در مورد گرمای زمین شنیده‌ایم. حتی شاید به صورت غیر مستقیم از اثرات اون شنیده باشیم. مثل اینکه پدربزرگ‌هامون از باران‌های کم، زمین‌های خشک‌تر و طبیعت خسیس‌تر نسبت به گذشته حرف میزدن. شایدم سال به سال تو اخبار میشنویم که امسال طی 50 سال اخیر گرم ترین تابستون رو تجربه خواهیم کرد. حتی ممکنه با لباس پلوخوری و کفشای براق منتظر رفتن به سیزده بدر باشیم که یهویی برف اومده و همه معادلات ما رو بهم بزنه! گرچه عوامل زیادی توی رفتارهای بالا موثرن ولی متهم درجه اول تغییرات اقلیمی شناخته میشه.

*اگر میخواهید با دیگر عواقب تغییرات اقلیمی و اهمیت اون با خبر بشید، پیشنهاد میکنم مطلب زیر از ناسا و مستند پیش از سیل با حضور دیکاپریو رو مطالعه و تماشا کنید:

و اما چی میشه که گرم میشه؟

والا من بچه بودم با خودم فکر می‌کردم تنها عامل گرمای زمین خورشیده؛ اونم پشتش به ماست و احتمالا توی تابستونا یک نیم نگاهی به ما میکنه که اینقدر گرم میشه. شاید به فکر شما هم رسیده باشه که بخشی از این تغییرات اقلیمی از سوی تغییرات نجومی رقم میخوره. یا حتی تغیییرات جغرافیایی مثل چشمه‌های آب گرم، آتشفشان‌ها، مذاب زیر زمین یا به قول قدیمیا آخرت نزدیکه؛ ولی همش این نیست. طی تحقیقات مشخص شد گازهای گلخانه‌ای عامل اصلی این گرما هستند. گازهایی که شامل کربن‌دی اکسید، متان، نیتروزاکسید و بخار آب هستند.

اثر گلخانه‌ای!

یک گلخونه رو در نظر بگیرید، هم آب داره و هم خاک؛ ولی تفاوتش با طبیعت در یک گزینه است: پوششی برای نگه داشتن هوا و گرما. یعنی ما اجازه نمیدیم گرمای حاصله از نور خورشید از اون محوطه خارج بشه. این اتفاق باعث گرم تر شدن گلخونه و شرایط مناسب برای کشت و کار محیا میکنه.

رویکرد گازهای گلخونه‌ای هم مثل پوشش پلاستیکی گلخونه عمل میکنه.خورشید باعث گرم شدن زمین میشه، بخشی از این گرما توسط زمین بازتابش میشه و مقادیر زیاد گاز گلخانه‌ای مثل پوششی عمل کرده و نمیذاره این گرمای تابشی از جو زمین خارج بشه. خلاصه که اینطور میشه که هوا زیاد گرم میشه.

گازهای نامبرده به صورت طبیعی در جو وجود دارند. ولی فعالیت‌های انسانی مقدار اون‌ها رو به صورت چشمیگیری افزایش داده. از مهم‌ترین فعالیت‌ها میشه از : سوختن سوخت‌های فسیلی، فعالیت کارخانه‌جات و جنگل‌زدایی اشاره کرد.

چرا فسیلی؟

سوخت‌های فسیلی شامل نفت(مشتقات مثل بنزین)، گاز، و ذغال سنگ میشن. سوخت هایی که هم به راحتی و ارزونی در دسترس هستند و هم مقادیر نسبتا زیادی دارند. البته که یه روزی این منابع به پایان میرسه ولی دولت‌ها همچنان به مصرف اون‌ها ادامه میدن. سوزوندن سوخت‌های فسیلی هم در نیروگاه‌های تولید برق و هم در ماشین‌ها صورت میگیره.

سوخت‌های فسیلی دیر یا زود به اتمام میرسند. اما نگرانی مهم‌تر، مسئله انتشارات گاز گلخانه‌ای و در ادامه گرمای زمین و تغییرات اقلیمی مورد بحثه. گرایش کشورها به این سوخت متفاوته: مثلا کشوری مثل روسیه و آمریکا که منابع زیادی از نفت و گاز رو در اختیار دارند، گرایششون به مصرف این سوخت بیشتره. ولی مناطقی مثل اتحادیه اروپا و بریتانیا گرایش به انرژی‌های تجدید پذیر دارند.

مشکلاتش گفتی، راه‌حل‌هایش نیز بگو!

در جواب کوتاه: گرایش به سوخت‌های نوین و تجدید پذیر هست. با این هدف که مقدار تولید گازهای گلخانه‌ای کاهش پیدا کنه. در ادامه با کاشت درخت و تولید نواحی جنگلی از مقدار CO2 موجود در هوا بکاهیم.

سوخت‌های تجدید پذیر

پنل خورشیدی(Photovoltaic Panels/Solar) : ساده و قیمتی!

از ارزون ترین روش‌های تولید انرژی پاک، استفاده از سلول‌های خورشیدی بر پایه سیلکون هست. این پنل‌ها اثربخشی انرژی بین 18 تا 25 دارند که عدد قابل قبولی هست. یکی از مزایای این روش، در دسترس بودن آفتاب در بیشتر موقعیت‌ها به ویژه ایران عزیزمون به حساب میاد. البته سختی تولید و فناوری خاص اون‌ها قیمت کل بالایی در ایران به جا گذاشته. )[جا داره تشکر کنم از وزارت نیروی ایران که تمامی ادارات دولتی رو مجبور به گذاشتن این پنل‌ها نموده]

گفته میشه اگر و فقط 1.5 درصد "صحرا" آفریقا رو پنل خورشیدی بذاریم، کل انرژی مورد نیاز جهان تولید میشه:)

توربین بادی(Wind Turbine) : پرقدرت اما نیاز به موقعیت

توربین‌هایی که با طراحی خاص خودشون تونستن مقادیر خوبی از انرژی رو تولید بکنند. البته این توربین‌ها نیازمند مکان خاص بادگیر هستند که محدودیت به خصوصی به حساب میاد. گرچه اثربخشی انرژی بالاتری نبسبت به صفحات خورشیدی به جا میذارند. در مجموع استفاده این توربین‌ها به دلیل هوای ابری اروپا بسیار بیشتر از این توربین‌ها استفاده شده است.

انرژی هسته‌ای: حق مسلم یا طلای سمی ؟

یکی از روش‌های تولید انرژی استفاده از انرژی هسته‌ای هست. با این روش که محفظه‌ای از آب توسط گرمای شکافت بخار شده و باعث چرخش توربین‌ها میشه. راندمان این واکنش بسیار بالا بوده ولی هزینه‌های سرسام‌آور و فناوری پیچیده‌ای داره. البته به دلیل خطرناک بودن، این فناوری شامل محدودیت‌های امنیتی انحصار شده است. همین طور پسماندهای به جا مانده بسیار پرتوزا هستند که نیازمند تمهیدات پیچیده میشن. به طور کلی گرایش و تمایل جهان به این انرژی بسیار کمتر از گذشته(مثل دهه 70 میلادی) شده.

زمین گرمایی(Geothermal) / بیوزیست(Biomass) : کم اما قابل توجه!

زمین گرمایی به مجموعه تکنیک هایی گفته میشه که با فرستادن آب به زیرزمین و تبخیر اون با گرمایی مذاب، توربین‌های برقی رو به چرخش در میارن. اصلی ترین محدودیت این تکنین دسترسی به حوضچه‌های گرمایی و منفذی برای فرستادن آب هست. برای مثال در برتانیا و ایسلند به راحتی میتوان به این موقعیت‌ها دسترسی پیدا کرد.

بیوزیست روشی هست که با استفاده از ارگانیسم تجزیه موادی تولید میکنیم که قابل استفاده در محافظ تولید انرژی هست. البته بخشی از اونها باز هم تولید کننده گاز گلخانه‌ای هستند. اما به طور کلی این مواد بر پایه الکل هستند که سوختن آنها ضرر کمتری به محیط زیست وارد می‌کند.

هیدروژن

اما چیزی که جهان امروزی به اون گرایش شدیدی پیدا کرده، گاز مخوفی به نام هیدروژن هست. سوختن هیدروژن فقط از خودش آب به جا میذاره که خبری از تولید گاز گلخونه‌ای نیست. در ضمن قابلیت‌های خاص اون باعث شده در پیل‌های سوختی استفاده بشه که به عنوان یک ژنراتور قدرت بالایی دارند. هیدروژن نسبت در دسترس بوده و استخراج راحت اون امری ممکن به نظر میرسه. از منابع هیدروژن میشه به آب و گاز طبیعی اشاره کرد. تحقیقات زیادی در حال انجامه که بتونن دسترسی و استخراج و مصرف هیدروژن رو راحت‌تر و بهتر بکنند. خلاصه که دانشمندان حدس میزنند تا 2050 بخش زیادی از ماشین‌ها از گاز هیدروژن یا پیل‌های سوختی هیدروژنی به عنوان سوخت استفاده بکنند.

توافق پاریس

در سال 2015 سران سازمان ملل متحد توی پاریس دور هم جمع شدند تا در مورد تغییرات اقلیمی حرف بزنن و تصیمماتی بگیرند. طی قراردادی که در اون زمان بسته شد تمامی کشورهای امضا کننده متعهد شدند که از سال 2020 به صورت جدی در مقابل گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی بایستند و مقدار کربن تولیدی خود را به حداقل برسانند. اما ایران عزیزمون، اعلام کرد که بخاطر تحریم‌های موجود نمیتونه در این قرارداد همکاری بکنه:)))

و اما وظیفه ما چیست؟

شاید براتون سوال شده در کنار این همه دیتا و آمار که توسط سیاست‌های کلان اتخاذ شده، چه کمکی از ما برمیاد؟ من خودم به شخصه فکر می‌کنم صرف آگاهی داشتن از آنچه می‌گذرد اولین کمک و وظیفه ما نسبت به محیط زیست هست. اما کارهای زیر از روش‌هایی هستند که میتونند کمی به کاهش گرمایش زمین کمک کنند.

• درخت کاری: ما می‌تونیم با کاشت درختای بیشتر در طبیعت به کاهش CO2 کمک کنیم. درختان با واکنش فتوسنتز کربن دی اکسید را به اکسیژن تبدیل می‌کنند. گرچه باید از فعالیت‌های مشابه مثل جلوگیری از جنگل‌زدایی، سدزنی،مصرف بی رویه کاغذ و چوب غافل نشیم.
• استفاده از حمل و نقل عمومی: مسافربری عمومی ، آلاینده‌های کمتری نسبت به حمل و نقل شخصی تولید کرده و باعث کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی میشه. استفاده و حمایت ما از این نوع ناوگان، غیرمستقیم باعث پاک موندن زمین عزیزمون میشه.
• بازیافت و ذخیره انرژی: به طور کلی هرچه مصرف برق ما بالاتر باشه، فشار کشور برای استفاده از سوخت فسیلی برای تولید برق بیشتر خواهد بود. پس هرچقدر که بتونیم انرژی ذخیره کنیم، به کاهش گرمایش جهانی و نگهداری از محیط زیست کمک کرده ایم. استفاده از دستگاه الکتریکی که راندمان برقی خوب مثل A, A+ هم نوع دیگر از ذخیره انرژی به حساب میاد. بازیافت فعالیتی هست که نزدیک 40 درصد از انرژی نسبت به فرایند ساخت اصلی و همین طور منابع صرفه‌جویی میشه.
• خرید دستگاه الکتریکی جای موتور سوختنی: گرچه شاید این مورد برای اکنون کمی دور از دسترس به نظر برسه ولی در آینده نزدیک ما شاهد افزایش چشمگیر دستگاه الکتریکی مثل موتور و ماشین‌های برقی خواهیم بود. فلذا حمایت بیشتر و سرمایه‌گذاری روی این دستگاه‌ها ، به نوعی سرمایه‌گذاری و حمایت از آینده فرزندان همراه خواهد بود.

و به پایان آمد این دفتر ولی حکایت همچنان باقیست! امیدوارم با این نوشته نسبتا کوچیک تونسته باشم با کمی آگاهی دهی به نجات جان مام زمین کمک کرده باشم.

پی‌نوشت: آیا میدونستید گاوها با تولید متان یک از عوامل کوچک افزایش گازهای گلخانه‌ای هستند:)))

پی نوشت شماره دو: خیلی نسبت به انتشار این پست در ویرگول دو دل بودم. چرا که پست نسبتا نیمه تخصصی بود و شاید همگی از خوندن اینطور مطالب لذت نبرند. ولی بهرحال به عنوان یک چالش نوشتاری بهش نگاه کردم و دل رو زدم به دریا! بهرحال امیدوارم از این مطلب خوشتون اومده باشه:)

حسن ختام: به قول خسرو شکیبایی، خونه میتونه هرچیزی باشه ولی باید سبز باشه!