7 اصل اساسی برای برگزاری یک کمپین خیریه پایدار

 تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که کمپین‌‌های خیریه، چگونه برنامه ریزی و مدیریت می‌شوند؟! و یا چه میزان اثربخش و پایدار بوده‌اند؟! 

کمپین‌ها، مجموعه‌‌‌ای از اندیشه‌ها و تبادل اطلاعات هستند که تلاش می‌کنند «مخاطبان» را از وضعیت بی‌تفاوتی به وضعیت دل‌نگرانی (آگاهی‌ بخشی) و سپس به اعتراض و مشارکت (تحرک) ، سوق دهند.
اگر نتیجه دلخواه از برگزاری کمپین حاصل شود، مشارکت‌کنندگان و حامیان، قدم‌های بعدی را برای مشارکت در طرح نیکوکاری، خواهند برداشت.
حال اگر کمپین‌ها ساختار درستی نداشته و یا بر روی هدف درستی متمرکز نشده‌ باشند، سبب بی‌نتیجه ماندن، دلسردی و عدم اعتماد عمومی به طرح خواهند شد. اینگونه کمپین‌ها، به مانند بالن‌های بزرگی هستند که با سوزاندن آرمان‌گرایی و حسن نیت، در آسمان مانده‌اند، و تنها تا زمانی در آسمان می‌مانند که سوخت کافی -حمایت مالی- داشته باشند. بنابراین برای برگزاری کمپین‌ها و طرح‌های نیکوکارانه هدفدار، باید اصولی را در نظر گرفت، که عبارتند از :

1. نیازسنجی

هيچ چيز به اندازه‌ي تعيين هدف در نيازسنجي، مهم نيست. در تعيين هدف، چشم انداز مطلوب هر کاری كاملاً تعريف می‌شود تا عمليات برنامه‌ريزي در فرايند گردآوري، سازماندهي و تحليل اطلاعات، معني‌دار و توجيه‌پذير باشد. اين اصل، سبب خواهد شد تا پروژه در طی مسیر، از هرگونه سردرگمي و به بيراهه رفتن، در امان بماند.
همچنین موسسات خیریه و یا کسانی که قصد برگزاری کمپین‌های نیکوکاری را‌ دارند، قبل از هر کاری باید از خود بپرسند: آیا من واقعا به این کمپین نیاز دارم؟ آیا می‌توانم با روش‌های معمول، آنچه را می‌خواهم به دست بیاورم؟ با یک درخواست مؤدبانه، یا یک لابی‌گری آرام، یا به وسیله مبادله و...، می‌توانم به آن دست پیدا کنم؟ پس موسسات خیریه، تنها زمانی باید به برگزاری کمپین فکر کنند که هیچ‌یک از این روش‌های گفته شده را نیازموده باشند.

2. پیش بینی

داشتن بینش کافی، تهیه فهرست اقدامات لازم و بررسی امکان تحقق آن‌ها و در نهایت ارائه طرح و همچنین آمادگی کافی برای هر پیشامد احتمالی، همگی کمک خواهند کرد که مسیر کمپین تا رسیدن به نتیجه، به درستی پیش بینی شود.
بنابراین اگر کمپین‌ها، هدف خود را به روشنی بیان کرده و بطور اصولی و منطقی، نتایج قابل پیش بینی از برگزاری کمپین را برای مخاطبان خود ترسیم کنند، نه تنها مشارکت‌کنندگان بیشتری جذب، بلکه با آمادگی بیشتری برای مقابله با مشکلات گام برداشته و موفق‌تر عمل خواهند کرد.  

3. برقراری ارتباط

برگزاری کمپین، همانند گفتگو با جامعه است. فرایند ارتباطی دوطرفه، مثل مکالمه تلفنی.
موسساتی که قصد برگزاری کمپین‌های نیکوکارانه برای رفع مشکل و معضلی را دارند، ابتدا افراد را نسبت به آن معضل آگاه کرده و سپس آن‌ها را متقاعد می‌کنند که برای رفع آن، احتیاج به مشارکت نیکوکاران دارند و همواره باید شرایط ارتباطی را فراهم کنند تا افراد در جریان امور، قرار بگیرند.
کمپین‌ها باید اشاعه‌دهنده دو ‌طرفه دیدگاه‌ها باشند، یعنی موسسات خیریه باید با جامعه صحبت کنند، گوش دهند، بشنوند، پاسخ دهند و بحث کنند.
پس ارتباط هنگامی اتفاق می‌افتد که، دو طرف ایده‌های خود را مطرح کرده و با یکدیگر در تعامل باشند.

4. بودجه‌بندی منطقی و تامین‌مالی پایدار

موسسات خیریه باید در برآورد بودجه لازم برای تامین پروژه خود، منطقی و واقع‌بینانه عمل کنند، یعنی بودجه هدف‌ آن‌ها برای به نتیجه رسیدن کمپین، کاملا منطبق بر نیازها، تعریف شده باشد.
از طرف دیگر، مبلغ و زمان هدف‌گذاری شده در هر پروژه باید متعادل و هم‌راستا باهم باشند تا موفقیت پروژه را تضمین کنند. موسسات خیریه نباید هزینه‌ها را بدون تفکر درباره چگونگی به دست آوردن آن و یا بدون ارائه گزارش برآورد بودجه، به مخاطبان اعلام کنند.
اکثر سازمان‌های مردم نهاد، در تامین منابع‌مالی خود، متکی به حمایت‌های یک شخص –حقیقی یا حقوقی- ، شرکت، یا گروهی خاص هستند. این در حالی است که پایداری مالی یک سازمان، به واسطه بودن در بطن مردم و جذب مشارکت‌های مردمی، حاصل می‌شود.

وابستگی مالی کمتر =  پایداری بیشتر

5. شفاف سازی

موسسات خیریه در ایران و جهان، منابع مالی خود را از کمک‌های مردمی و جامعه برداشت می‌کنند، یعنی آنچه در اختیار موسسات خیریه قرار می‌گیرد بخشی از سرمایه‌های ملی و ظرفیت‌های اجتماعی جامعه است، بنابراین :

بر اساس سند مسئولیت اجتماعی موسسات خیریه، خیریه‌ها موظف ‌هستند تا نسبت به مصرف بهینه منابع و همچنینبه رویت گذاشتن نحوه مصرف آن برای عموم، همواره فعال باشند.

شفاف سازی عملکردی و مالی، یکی از مهم‌ترین اصول کاری خیریه‌ها به شمار می‌رود.

عملکرد هر موسسه خیریه‌، باید توسط جامعه رصد شود و نیکوکاران نیز به طور پی‌گیر، خواستار شفاف سازی ورودی و خروجی موسسات و ارائه گزارشات مالی از موسسات ‌باشند، در این صورت است که جامعه و افکار عمومی، به موسسه اعتماد کرده، آن را می‌پذیرند و در طرح‌‌های آن مشارکت موثر خواهند داشت.

صبا کامکار، مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل موسسه محک در مصاحبه ای با دنیای اقتصاد ایجاد دسترسی شفاف به اطلاعات و اطلاع‌رسانی در خصوص نحوه عملکرد و چگونگی تبدیل کمک‌های مردمی به خدمات را از مهم‌ترین وظایف موسسات خیریه ذکر می‌کند و آن را شیوه‌ای کارساز جهت اعتمادسازی مردم می‌داند.

همچنین در خصوص مهم‌ترین اقدامات در حوزه شفاف‌سازی و پاسخگویی موسسات خیریه به نیکوکاران، به نکات زیر، می‌توان اشاره کرد:

• فراهم آوردن امکان بازدیدهای روزانه،
• ارائه گزارش‌های مالی حسابرسی شده و انتشار آن‌ها بر روی وبسایت،
• اطلاع‌رسانی خدمات،
• گزارش عملکردی به صورت ماهانه و سالانه،
• اطلاع‌رسانی اتفاقات و برنامه‌های موسسه در شبکه‌های مجازی و  رسانه‌های عمومی

6. هم افزایی

هم‌افزایی و تعاملات فرهنگی، حمایتی و شغلی موسسات خیریه بایکدیگر با تشکیل جلسات منظم هم‌اندیشی، صورت می‌پذیرد و موجب تسریع در خدمات‌رسانی به محرومان جامعه خواهد شد.
سازمان بهزیستی، اساساً برای‌‌ فعالیت در حوزه سلامت و آسیب‌های اجتماعی، تاسیس شده است و خود سه بخش معلولین، مشارکت‌های مردمی و بخش اجتماعی دارد که هر کدام نیز فعالیت خاص خود را انجام می‌دهند.
و بعد از استانداری‌ها که زیرمجموعه وزارت کشور هستند، شهرداری‌ها نیز در زمینه خدمات اجتماعی و رسیدگی به معضلات جامعه، مورد توجه و بسیار مهم هستند.
این سه نهاد اصلی، کاملاً مرتبط با معضلات اجتماعی هستند.
همچنین در اکثر ارگان‌ها و وزارتخانه‌ها مانند وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی یا سازمان اوقاف و امور خیریه یاوزارت بهداشت و سازمان‌هایی از این دست نیز، با توجه به کارکرد و وظیفه اجتماعی که دارند، یک بخش اجتماعی‌محور وجود دارد که به مسائل اجتماعی می‌پردازند، و می‌تواند با موسسات خیریه در زمینه خدمات و معضلات اجتماعی ، همکاری متقابل داشته باشد.

هدف از همکاری و تعامل نهاد‌ها و موسسات خیریه، هم‌افزایی منابع و امکانات، حذف موازی‌ کاری‌ها و استفاده از پتانسیل و ظرفیت‌های متقابل در جهت ارائه خدمات مطلوب و مناسب به نیازمندان جامعه می‌باشد.

7. اطلاع رسانی صحیح

در مقاله «چگونه کمپین‌های خود را به طور موثر اطلاع رسانی کنیم»، به این نتیجه رسیدیم که یکی از عواملی که منجر به عدم موفقیت کمپین‌های خیریه می‌شود، اطلاع‌رسانی نامناسب آن می‌باشد، نکته دیگری که حتما باید در اطلاع رسانی های کمپین‌ها لحاظ کنیم این است که ورودی‌ منابع، تعداد مشارکت کنندگان، مسیر پیشرفت پروژه و در نهایت نتیجه پروژه را نیز به اطلاع نیکوکاران برسانیم و فقط به بنر اطلاع رسانی برگزاری کمپین، اکتفا نکنیم.
باید توجه داشت که شفاف بودن و پاسخگویی در پروژه های نیکوکاری یکی از اصول مهم در اعتمادسازی و جذب منابع مالی و انسانی می‌باشد.

منبع : ویکی نیکی «راهنمای کار نیک»