مفهوم منتورینگ و تفاوت آن با مربیگری

منتورینگ یک مفهوم باستانی و قدیمی است که به تاریخ اولیه بشر برمیگردد. اصطلاح منتورینگ متعلق به زمان ادیسه هومر  است که در آن سرپرستی فرزند اودیسه، شاهزاده تلماچوس را به منتور که دوست مورد اعتمادش بود، سپرد. همانطور که در شعر حماسی هومر آمده است، رابطه منتورینگ که عموماً به عنوان منتورشیپ شناخته میشود، به فرد با تجربه این امکان را میدهد که فرد کم تجربه تر را از طریق توسعه شایستگی های خاصی در او هدایت و حمایت نماید. فرد باتجربه تر بعنوان منتور شناخته میشود در حالیکه فرد کم تجربه تر تحت عنوان منتی یا پروتیژی  نامیده میشود. در رابطه منتورینگ، منتور دانش و تخصص ارزشمندی را با منتی به اشتراک میگذارد و او را از طریق تعاملاتی همچون بحث کردن، الگوسازی و آموزش مستقیم، هدایت و تشویق میکند. روابط منتورینگ اساساً مشارکتی است . بدون شک سردرگمی اساسی میان مربیگری و منتورینگ وجود دارد و اغلب اوقات این دو تحت عنوان مربیگری و منتورینگ ترکیب می شوند و یا فقط با عنوان مربیگری یا منتورینگ شناخته می شوند. این ادغام و سردرگمی قابل درک است. نقاط اشتراک زیادی در این دو وجود دارد بویژه در نوع فنون و تکنیک هایی که توسط مربیان و منتوران بکار گرفته می شود. هر دو رویکرد به گوش دادن با دقت و بکارگیری سوالاتی باز و استراتژی هایی که تأمل در خود را بالا می برند، تأکید دارند و هر دو بدنبال ایجاد توسعه و پیشرفت هستند. مربیگری و منتورینگ تفاوتهایی نیز با هم دارند. در هر موقعیتی ممکن است برنامه منتورینگ شباهت بسیار زیادی با برنامه مربیگری داشته باشد، در حالیکه این دو برنامه تحت یک عنوان مشابه در عمل کاملاً از هم متفاوتند. اگرچه منتورینگ شباهت بسیار زیادی با مربیگری دارد، ولی تفاوتهایی نیز با آن دارد. مربی  ، متربی  را به سوی توسعه رفتارها  و مهارتهای مشخصی راهنمایی و حمایت میکند. بطورکلی مربیگری و منتورینگ به لحاظ چهار مولفه با یکدیگر تفاوت دارند:

• هدف  . هدف روابط مربیگری، حل مشکلات عملکردی و توسعه مهارتهای مهم کسب و کار  است. در مقابل منتورینگ جامع تر و کلان تر بوده و علاوه بر این موارد، امکان انتقال دانش، توسعه مهارتهای اساسی، ساختن روابط و شبکه های دانشی و گسترش فرهنگ سازمانی و ارزشهای کلیدی را فراهم میسازد.
• تمرکز. روابط مربیگری محدودتر بوده و اساساً بدنبال ارتقای عملکرد فرد از طریق توسعه مهارتهای مهم کسب و کار است. در مقابل، منتورینگ کلان تر بوده و با توسعه همه جانبه منتی سروکار دارد. علاوه بر توسعه مهارتها، منتورها دانش صریح و ضمنی را نیز به منتی های خود انتقال می دهند. آنها همچنین نگرشها را شکل میدهند، توسعه دهنده ذهن بوده و منتی ها را قادر به ساختن شبکه دانشی فعالی از متخصصان و همکاران میکند.
• کنترل  . در مربیگری، تصمیم گیری اساساً در دست مربی است. در منتورینگ، منتور و منتی در منتورینگ موفق مسئولیت مشترک دارند.
• مدت زمان  . در مقایسه با منتورینگ، مدت رابطه مربیگری معمولاً کوتاهتر است. منتورینگ برای مدت زمان طولانی ادامه می یابد و منجر به روابط دوستی طولانی مدت و یا همیشگی میگردد.

در نتیجه میتوان گفت که برنامه های مربیگری اساساً با هدف توسعه مجموعهای از مهارتهای رفتاری خاص است در حالیکه منتورینگ گسترده تر است. منتورینگ ممکن است شامل مربیگری شود، منتورها علاوه بر انتقال دانش، توسعه نگرشها و ساختن روابط بر تقویت مهارتهای رفتاری باارزش نیز کار خواهند کرد. بنابراین میتوان گفت که منتورها، منتی های خود را مربیگری نیز می کنند و مربیگری، زیرمجموعه ای از منتورینگ است. ولی زمانیکه یک رابطه مربیگری پایان یابد، مربی ممکن است نقش یک منتور را برعهده گیرد و منتی خود را به شیوه منتورینگ هدایت نماید. ولی مربیگری نمیتواند شامل منتورینگ باشد. مربیگری نیازمند توسعه مجموعهای از مهارتهای (رفتاری) خاص است. مربیان اساساً بر توسعه روابط مربیگری به روابط منتور و منتی متمرکز نمی باشند.

منبع: دانشمندی، سمیه، فتحی واجارگاه ،کورش؛ خراسانی، اباصلت؛ قلیچلی، بهروز. 1396 . واکاوی اقدامات منتور و منتی در منتورینگ اعضای هیئت علمی جدیدالاستخدام دانشگاهها: رویکردی کیفی،فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی ،سال چهارم ، شماره 14 ،صص 55 -29

وبلاگ آموزشی خانه مدیریت