دین کامل - تنها در سایه‌ ولایت مولا علی امیرالمومنین(ع)

در افق‌های بلند غدیر، صدای نبوت در امتداد وحی، از زبان پیامبر(ص) با نام علی(ع) طنین‌افکن شد. این ندای ملکوتی، نه تکرار یک عاطفه، بلکه اعلان رسمی رضایت خداوند از ولایت علی(ع) بود. در آن لحظه، خورشید اکمال دین در آسمان ولایت طلوع کرد و ایمان، لباسی از نور محبت پوشید. آیه‌ی ﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ﴾ در غدیر معنا یافت، نه به‌عنوان رویدادی تاریخی، بلکه به‌مثابه پیامی از حقیقت قدسی.

از سقیفه تا شقشقیه، تاریخ گواهی می‌دهد که ولایت، تنها مسیر عبودیت و استمرار هدایت الهی است.علی(ع)، مرز توحید و کفر، معیار رضایت ربانی و رمز پیوند ایمان و تقواست، نه انتخابی بشری، بلکه نصی الهی.پس دشمنی با علی(ع) از حسد ابلیس بر آدم(ع) ریشه داشته و ولایت، سری آسمانی در برابر طغیان زمینیان است.

مراجعه به پیج اینستاگرام :   qadir.amiralmomenin@

• آیا آیه‌ (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ) تنها به واقعه‌ای تاریخی اشاره دارد یا ناظر به تشریع یک نظام ولایی الهی است؟

چه تفاوتی میان (اکمال دین) در نظام تشریع ولایی با برداشت‌های سیاسی - تاریخی رایج از این آیه وجود دارد؟

• در منظومه‌ی اصول فقه، چگونه می‌توان (حجیت نص ولایی) را در برابر (اجماع سکوتی) و (قیاس) اهل سنت، به‌عنوان معیار تشخیص مشروعیت دین مطرح کرد؟

آیا (حجیت نص ولایی) قادر است مبانی فقهی خلافت سه‌گانه را از اساس زیر سؤال ببرد؟

• آیا محبت علی(ع) صرفا فضیلتی اخلاقی است یا شرط لازم برای قبول ایمان، صحت اعمال و مشروعیت عبادات؟

آیا می‌توان حب علی(ع) را در نظام (ایمان‌شناسی قرآنی) به‌مثابه یک معیار کلامی و فقهی تلقی کرد؟

• اگر ولایت علی(ع) اساس هدایت ربانی است، پس انکار آن چه تاثیری بر حجیت شریعت، بقای دین و امنیت معنوی امت دارد؟

در صورت حذف امام معصوم از سلسله هدایت، تفسیر دین و فهم قرآن بر چه اساسی استوار خواهد شد؟

• آیا معرفی علی(ع) به‌عنوان مصداق (رضای الهی) - (رضی‌الله) به‌معنای انحصار راه رضایت پروردگار در ولایت اوست؟

چگونه می‌توان از آیه‌ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ) و مفاهیم (الرّضا الرّبّانی) مشروعیت خلافت غیرولایی را نقد کرد؟

• آیا آیه‌ ﴿بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ﴾ در مائده ۶۷، نقطه‌ی عطفی برای اثبات ولایت به‌عنوان شرط اکمال رسالت نیست؟

چه دلالت‌های قرآنی و روایی در مورد ارتباط مفهومی بین تبلیغ ولایت و اتمام نبوت وجود دارد؟

• در چارچوب تحلیل روان‌شناسی دینی، حسد چه نقشی در انکار ولایت علی(ع) و شکل‌گیری سقیفه دارد؟

آیا مقایسه دشمنی با علی(ع) با تمرد ابلیس در برابر آدم(ع)، حجت شرعی برای طرد خلافت ظاهری نیست؟

• آیا امامت به‌مثابه (استمرار رسالت) در اندیشه قرآنی، می‌تواند مرز میان هدایت الهی و انحراف بشری را ترسیم کند؟

بر اساس آیه‌ ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ﴾، آیا می‌توان غیاب امام معصوم را پایان هدایت الهی دانست؟

• آیا تقوای الهی بدون ولایت علی(ع) در منطق قرآن و حدیث، از اصالت عبادی برخوردار است؟

چه پیوندی میان تقوای ولایی و عبودیت خالص در قرآن کریم قابل اثبات است؟

• خلافت خلفای سه‌گانه: خطای اجتهادی، انحراف سیاسی یا تحریف در اصل دین؟

در نظام فقه سیاسی شیعه، چگونه می‌توان به‌جای تحلیل تاریخی، از منظری اعتقادی به ارزیابی خلافت پرداخت؟

فراز پنجم خطابه‌ غدیر، تبیینی عمیق از نسبت ولایت با اکمال دین و مشروعیت اعمال دینی را ارائه می‌دهد. بر اساس آیه‌ ﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ﴾، ولایت علی(ع) نه امری تاریخی، بلکه مؤلفه‌ای الهی در نظام تشریع است. در اصول فقه، این موضوع ذیل بحث (حُجّیّت النّصّ الولائي) جای می‌گیرد که انکار آن، موجب بطلان ایمان تلقی می‌شود. مفهوم (الرّضا الرّبّانی) در متون قرآنی و کلامی، تنها در پیوند با ولایت علی(ع) تحقق می‌یابد.

علی(ع)، نه صرفا یک شخصیت تاریخی، بلکه مفسر وحی، مرجع هدایت و استمرار حقیقی رسالت است. در نگاه معرفت‌شناسانه، بدون ولایت، تقوا ناقص و عبودیت فاقد محور توحیدی خواهد بود. سقیفه، نه یک تصمیم سیاسی، بلکه مصداق انحراف از نص نبوی و تحریف در بنیاد دین معرفی شده است.
این تحقیق، با رویکرد تحلیلی، بر اساس منابع شیعه و اهل‌ سنت، به بررسی بنیادین خطابه‌ غدیر می‌پردازد. هدف، تبیین پیوستار وحی، امامت و ایمان قرآنی در پرتو ولایت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) است.
شما مخاطب محترم در این نوشتار با قرائت جدیدی از غدیر روبه‌رو می‌شوید. نگاهی ساختاری، معرفتی و ولایی به حقیقت دین. این تحقیق، تلاشی‌ است برای فهم دوباره‌ غدیر،؛ نه با دیده‌ تاریخ، بلکه از منظر توحید، وحی، و ایمان قرآنی.

در آستانه‌ حقیقت علی(ع)، می‌ایستیم تا معنای عبودیت، از مسیر امامت، بازشناسی شود. آن‌گونه که پیامبر(ص) فرمود. آیا غدیر را همچون توصیه‌ای عاطفی می‌فهمیم یا اصل هدایت و معیار حبط اعمال؟ این پرسش، جوهر این پژوهش است.

تشریع الهی یا سیاست سقیفه - بازخوانی آیه‌ اکمال در بستر امامت

از مهم‌ترین نکات در فراز پنجم خطابه‌ غدیر، تاکید پیامبر اکرم(ص) بر اکمال دین در پرتو ولایت علی‌ بن‌ ابی‌طالب(ع) است. استناد پیامبر(ص) به آیه‌ مشهور ﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ﴾ - (مائده: ۳)، تفسیر ولایی از این آیه را تقویت می‌کند. در اینجا، اکمال دین به‌معنای تشریع الهی است و نه صرفا وقوع یک رویداد تاریخی یا سیاسی در سقیفه.

در علم (اصول فقه)، این معنا تحت عنوان (حُجّیّت النّصّ الولائي) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این اصل، انکار یا غفلت از ولایت، منجر به حبط اعمال و عذاب جاودان در آخرت معرفی می‌شود. در این نگاه، ولایت امام نه‌تنها عنصر تشیید دین، بلکه محور رضای الهی و عبودیت حقیقی محسوب می‌شود.

علی(ع) - تجلی خاص رضایت خداوند در زمین

پیامبر(ص) در ادامه‌ خطابه، علی(ع) را مصداق رضایت خدای متعال معرفی می‌نماید: (علیٌّ رضی‌الله). مفهوم (الرّضا الرّبّانی) در علوم قرآنی و کلام شیعی، جایگاهی خاص برای علی(ع) تثبیت می‌کند. در قرآن، این مقام به مؤمنانی خاص اختصاص یافته است: ﴿رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ﴾ - (توبه: ۱۰۰). در متون اهل‌ سنت نیز، جایگاه علی(ع) به‌روشنی تایید شده است. همچون حدیث مشهور: (علی مع الحق و الحق مع علی).ترجمه: (علی با حق است و حق نیز با علی است). این تعبیر نشان از پیوند ذاتی امام با حقیقت دارد. اصرار پیامبر(ص) بر انحصار این مقام در علی(ع)، نشانه‌ آن است که وی تنها وارث حقیقی خلافت، رسالت و امامت بعد از خویش است.

امامت - استمرار رسالت یا بدعت در خلافت؟

لقب (سیدالاوصیا) که پیامبر(ص) به علی(ع) داد، ناظر به استمرار خط رسالت از طریق امامت است. در آیه‌ ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾ - (انبیاء: ۷۳)، امامت به‌عنوان هدایت ربانی پس از نبوت تثبیت شده است. در چارچوب (معرفت‌شناسی قرآنی)، امام معصوم، مفسر وحی و مرجع نهایی فهم دین تلقی می‌شود. بر این اساس، انکار ولایت علی(ع)، انقطاع در سلسله‌ هدایت الهی و تضعیف امنیت معنوی امت خواهد بود. از این منظر، امامت نه‌تنها امری سیاسی، بلکه نهاد استمرار وحی و بقای شریعت محسوب می‌شود.

حسادت و شیطان - دو عامل اصلی در انکار ولایت

پیامبر(ص) در خطابه‌ غدیر، به تمثیل ابلیس و حسادت او به آدم(ع) اشاره می‌کند. ایشان، دشمنی با علی(ع) را نیز برخاسته از همان حسد می‌داند، نه از مبانی اعتقادی یا سیاسی.آیه‌ ﴿أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ﴾ - (نساء: ۵۴)، ریشه‌ روان‌شناختی فتنه‌ها را آشکار می‌سازد. در چارچوب (تحلیل روان‌شناسی دینی)، حسد به‌عنوان عامل اصلی انکار ولایت مطرح می‌شود. نادیده‌گرفتن تصریح پیامبر(ص) از سوی ابوبکر، عمر و دیگر مدعیان، ادامه‌ سنت ابلیس معرفی شده است. تمثیل شیطان، رمزگشای نقش روانی حسد در شکل‌گیری سقیفه و انحراف از مسیر الهی است.

منابع:

تفسیر المیزان، ج۵، ذیل آیه ۳ مائده؛ تفسیر ابن‌کثیر، ج۲، ص۱۴؛ بحارالأنوار، ج۳۷، ص۱۸۰؛ صحیح ترمذی، باب مناقب علی؛ تفسیر قمی، ج۱، ص۱۸۹؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۴۰؛ نهج‌البلاغه، خطبه ۳ (شقشقیه)؛ تفسیر طبری، ج۱۶، ذیل آیه ۷۳ انبیاء؛ الکافی، ج۱، باب فرض الامامة؛ سیره ابن‌هشام، ج۴، ماجرای غدیر؛ احتجاج طبرسی، ج۱، خطابه غدیر؛ تفسیر فخر رازی، ج۱۱، ذیل آیه ۵۴ نساء

محبت علی(ع) - معیار ایمان یا شعار عاطفی؟

از منظر پیامبر اکرم(ص)، محبت علی(ع) مرز ایمان و نفاق است و این اصل در حدیث نبوی تبیین شده است:

• (لَا يُحِبُّكَ إِلَّا مُؤْمِنٌ، وَلَا يُبْغِضُكَ إِلَّا مُنَافِقٌ).

• ترجمه: (تو را تنها مؤمن دوست دارد، و تنها منافق است که تو را دشمن می‌دارد).

در مفهوم الإیمان‌الحقیقی، محبت ولیّ‌الله، شرط مشروعیت و پذیرش اعمال دینی معرفی می‌شود. مطابق (ایمان‌شناسی قرآنی)، آیه‌ تطهیر - (احزاب: ۳۳) و آیه‌ مودت (شوری: ۲۳)، حب علی(ع) را واجب توحیدی معرفی می‌کنند. در این تحلیل، ولایت‌پذیری به‌منزله‌ پیوند عملی با توحید و عبودیت خالص تلقی می‌شود. بنابراین، دشمنی با علی(ع) به‌معنای نفی ولایت‌الله و خروج از مدار عبودیت خواهد بود.

تبلیغ ولایت - اوج رسالت پیامبر(ص)

در بخش ششم از فراز پنجم خطابه‌ غدیر، پیامبر(ص) تبلیغ ولایت علی(ع) را جز لاینفک رسالت خود می‌داند. آیه‌ شریفه ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ...﴾ - (مائده: ۶۷) با قرائت ولایی معنا می‌یابد. این آیه در (علوم قرآنی) تحت عنوان سبب‌النزول‌الخاص بررسی می‌شود و شأن نزول آن در حق علی(ع) پذیرفته شده است. روایات معتبر شیعه و اهل سنت، ابلاغ این آیه را هم‌زمان با غدیر و درباره‌ ولایت علی(ع) دانسته‌اند. منطق قرآنی تبلیغ نشان می‌دهد که تنها در صورت ابلاغ ولایت، رسالت پیامبر(ص) کامل شده است. در نتیجه، آنچه در غدیر انجام شد، ابلاغ تمام دین بود، نه بیان یک فرع ثانوی یا توصیه‌ شخصی.

تقوای الهی - راه عبودیت، تنها از مسیر ولایت علی(ع)

در پایان خطابه، پیامبر(ص) مؤمنان را به تقوای الهی و التزام به احکام اسلامی دعوت می‌نماید. اما این تقوا در این فراز، مشروط به شناخت و تبعیت از ولایت علی(ع) معرفی شده است. در علوم قرآن، تقوا تفسیرا به‌معنای الانقیاد للأمر الإلهی دانسته می‌شود. در تفسیر ولایی، این انقیاد تنها با پذیرش ولایت ولی‌الله محقق خواهد شد.
در نگاه معرفت‌شناسانه، تقوایی که فاقد حب علی(ع) باشد، ناقص و فاقد اصالت عبادی است. زیرا امام، واسطه‌ هدایت و مرجع عبودیت است و بدون او، مسیر سلوک الهی مسدود می‌شود. پیامبر(ص) این اصل را چنین ترسیم می‌کند: ایمان خالص، بدون ولایت علی(ع)، تحقق نخواهد یافت.

خلافت سه‌گانه - انحراف سیاسی یا تحریف اعتقادی؟

تحلیل دقیق این فراز خطابه، نشان می‌دهد که خلافت خلفای سه‌گانه، صرفا انحرافی سیاسی نبوده است. بلکه این رویداد، تحریفی بنیادین در اصل دین و رد نصوص صریح قرآنی و نبوی محسوب می‌شود. مفاهیمی چون اکمال دین، حبط اعمال، رضا ربانی، استمرار رسالت و ایمان قرآنی، همگی به ولایت علی(ع) وابسته‌اند. بنابراین، تنها علی بن‌ ابی‌طالب(ع) شایسته‌ منصب امیرالمومنین پس از پیامبر(ص) معرفی شده است. غفلت از این اصل ولایی، ضلالت امت را در پی خواهد داشت و امت را از هدایت ربانی محروم می‌سازد.

مراجعه به پیج اینستاگرام :   qadir.amiralmomenin@

منابع:

سیره ابن‌هشام، ج۴، ماجرای غدیر؛ احتجاج طبرسی، ج۱، خطابه غدیر؛ تفسیر فخر رازی، ج۱۱، ذیل آیه ۵۴ نساء؛ مسند احمد، ج۱، حدیث حبّ علی؛صحیح ابن‌ماجه، باب فضائل الصحابة؛ کفایة الأثر، ص۳۹؛تفسیر الدر المنثور، ج۲، ذیل آیه ۶۷ مائده؛ تفسیر نورالثقلین، ج۱، ص۵۶۲؛ صحیح بخاری، باب تفسیر، ذیل آیه ۶۷ مائده؛ تفسیر عیاشی، ج۱، ص۳۴۱؛ شرح نهج‌البلاغه ابن‌ابی‌الحدید، ج۹، ص۳۰۱؛ امالی شیخ صدوق، مجلس ۶۰؛ الغدیر علامه امینی، ج۱ و ۲؛ المراجعات شرف‌الدین، مراجعة ۳۲ به بعد؛ تفسیر مجمع‌البیان طبرسی، ذیل آیات ۳ و ۶۷ مائده