واریکوسل چیست ؟

واریکوسل (واریس بیضه) یکی از بیماری های نسبتا شایع دستگاه تناسلی مردان است که در بیضه ها ایجاد می شود. وظیفه بیضه ها که یکی از غدد تناسلی و تولید مثل در نوع مذکر انسان به حساب می آیند، تولید اسپرم است.

بیضه ها در کیسه ی بیضه (اسکروتوم) که پوستی نازک دارد قرار دارند و از طریق سرخرگ ها و سیاهرگ هایی که از بالا به بیضه ها وصل شده اند خونرسانی و تغذیه می شوند. وقتی سیاهرگ های بیضه دچار مشکل شده و گشاد می شوند، بیماری واریکوسل ایجاد می شود.
درواقع واریکوسل به معنای گشاد شدن سیاهرگ های درون کیسه بیضه است که شبکه پیچکی نام دارند. همچنین باید بگوییم که نام علمی واریکوسل به انگلیسی Varicocele است.

دقیقا واریکوسل چیست ؟ - واریکوسل چیه ؟

واریکوسل یعنی بزرگ شدن و پیچ خوردن سیاهرگ های کیسه بیضه که درواقع این بیماری واریس رگ های بیضه هم نام دارد و نام علمی آن واریکوسیز ورید های بیضه است. شاید واریس رگ ها را در برخی نقاط بدن خود یا دیگران از جمله پاها دیده باشید. واریس در بعضی افراد از جمله آرایشگران و پرستاران و افرادی که مدت زیادی ایستاده هستند شایع تر است.

علائم واریکوسل چیست ؟

حس سنگینی، درد و گرفتگی در پوست بیضه
توده یا گره درون بیضه که دردی به همراه ندارد
سنگین تر یا بزرگتر بودن یکی از بیضه ها از دیگری
درد شدید هنگام ایستادن، که هنگام دراز کشیدن ساکت و آرام می شود
بدتر شدن درد پس از فعالیت های شدید
شدید شدن درد با افزایش گرمای هوا
بزرگ شدن و پیچ خوردن رگ های درون کیسه بیضه که شبیه یک کیسه کِرم می شود

عوارض واریکوسل چیست؟

واریکوسل اصلی ترین دلیل کاهش تولید اسپرم و کیفیت آن است؛ تستسترون نیز در افراد مبتلا به واریکوسل کاهش می‌یابد که مجموع این عوامل، می‌تواند باعث ناباروری شود. با این حال، همه واریکوسل‌ها بر تولید اسپرم تأثیر نمی گذارند. واریکوسل همچنین می‌تواند باعث شود که بیضه‌ها به طور طبیعی رشد نکنند یا کوچک شوند (آتروفی بیضه).

احتمال واریکوسل در کدام بیضه بیشتر است؟

به صورت کلی واریکوسل بیضه سمت چپ شایع تر از واریکوسل بیضه راست است. این مسئله به این دلیل است که آناتومی دستگاه تناسلی مردان در هر دو طرف یکسان نیست. درواقع بیضه سمت چپ در آقایان به صورت نرمال و عادی کمی پایین تر از بیضه سمت راست است. البته در مواردی ممکن است واریس بیضه همزمان و در هر دو طرف آن اتفاق بیوفتد.

شیوع واریکوسل

این بیماری مردانه در 20 درصد از نوجوانان و در 15 درصد بزرگسالان دیده می شود که شایع ترین سنین ابتلا به واریکوسل بین 15 تا 25 سال است. طبق یک آمار و تحقیق دیگر، 40 درصد از مردان نابارور به بیماری واریکوسل شدید و حاد دچار هستند.

انواع شدت واریکوسل

بیماری واریکوسل از نظر شدت و پیشرفت بیماری دارای 3 گرید مختلف است که در ادامه آنها را معرفی می کنیم.

واریکوسل گرید ۱ - واریکوسل خفیف

واریکوسل گرید ۱ یا واریکوسل خفیف، نوع کم شدت این بیماری است که در آن رگ های واریسی قابل مشاهده نیستند. برای تشخیص واریکوسل گرید یک باید از آزمایش داپلر رنگی استفاده شود و همچنین پزشک متخصص با معاینه آن را تشخیص دهد. واریکوسل گرید 1 برای تشخیص شاید حتی نیاز به حبس نفس و زور زدن در هنگام انجام تست داشته باشد.

واریکوسل گرید ۲

در واریکوسل گرید ۲ همانند نوع 1، رگ ها قابل مشاهده نیستند و فقط با لمس و دست گذاشتن روی بیضه هاست که می توان آن را تشخیص داد. واریکوسل گرید 2 در هنگام آزمایش و تست اولتراساند (اولتراسوند) نیاز به زود زدن و حبس نفس ندارد.

واریکوسل گرید ۳

واریکوسل گرید ۳ یا واریکوسل حاد که با نام واریکوسل شدید هم شناخته می شود، به وضوح قابل مشاهده و تشخیص است. واریکوسل گرید 3 شاید توسط خود فرد هم قابل تشخیص باشد اما بهتر است برای تشخیص نهایی به سراغ معاینه توسط پزشک متخصص برود.

درمان واریکوسل

واریکوسلکتومی (یک عمل سرپایی است که طی آن، سیاهرگ های غیر طبیعی بیضه ها از طریق زیر شکم مهار می شوند تا خون از سیاهرگ های غیر طبیعی به طبیعی منتقل شود)

آمبولیزاسیون واریکوسل (مسدود کردن مسیر سیاهرگ های درگیر از طریق وارد کردن یک کاتر به سیاهرگ های کشاله ران و سپس بیضه ها)

اقدامات بعد از عمل واریکوسل

اقدامات زیر معمولا برای بعد از عمل واریکوسل متداول است اما پیشنهاد ما این است که صرفا بر اساس توصیه های پزشک خود عمل کنید.

به طور معمول بیمار همان روز یا فردای عمل واریکوسل مرخص خواهد شد.
چند ساعت پس از عمل مصرف مایعات آغاز می‌شود.
روز اول پس از جراحی، باید حرکت محدود باشد و در صورت نیاز انجام شود.
2 الی 3 روز پس از جراحی اگر جای عمل ترشح نداشته باشد، می‌توانید پانسمان را بردارید و استحمام کنید.
معمولاً بخیه‌ها پس از 7 الی 10 روز کشیده می‌شوند.
مصرف کامل و مرتب داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص الزامی است.
بهتر است نزدیکی از روز هفتم به بعد انجام شود.
شروع فعالیت‌های روزمره مانند ورزش و کار پس از دو هفته در صورتی که به عود واریکوسل ختم نشود بلامانع است.

پس از جراحی واریکوسل در صورت بروز علائمی مانند خونریزی یا ترشح زیاد از محل جراحی، تب بالا و تورم شدید در ناحیه عمل یا بیضه‌ها فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

درمان واریکوسل بدون جراحی ممکن است ؟

هیچ روش درمانی دارویی موثری برای واریکوسل وجود ندارد و سایر درمان ها از طریق کنترل بیماری صورت می گیرد. این کنترل ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

ضد التهاب‌هاب غیر استروئیدی
لباس زیر های کمک کننده
دراز کشیدن
اجتناب از درجه حرارت بالا
سبک زندگی سالم
پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین

درمان واریکوسل در طب سنتی

در طب سنتی راهکارها و توصیه های غذایی و سبک زندگی مختلفی بیان شده است که به شرح زیر هستند:

انجام ندادن کارهای ایستادنی
مصرف سماق، سرکه شیره و آش سماق
عدم مصرف غذاهای سودا زا
اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ
کنترل و رفع یبوست به کمک خاکشیر
زالو درمانی توسط یک پزشک حرفه ای
استفاده از نوره
مصرف آب پنیر (ماء الجبن) با افتیمون
مصرف شربت سوداک