راهنمای نوشتن و نگارش گزارش کارآموزی

کارآموزی بعنوان فرصتی غیرقابل تکرار، نقش کلیدی در اشتغال دانشجویان و چگونگی کسب مهارت در محل کار دارد. به عبارتی هدف اصلی انجام کاراموزی برقراری ارتباط واقعی بین صنعت و دانشگاه می باشد.

به یقین تدوین هر گزارشی علاوه بر انتقال و پردازش تجربیّات گذشته سایرین، به ارایه طرح‌ها و راهکارهای جدید علمی و صنعتی منجر می‌گردد. همچنین می‌تواند موجب صرفه‌جویی در وقت‌ها و هزینه‌ها و نیز پیشگیری از تکرار عملیات گذشته شود و در عین حال نتایج تحقیق را در معرض رویت، نقد و ارزیابی صاحب‌نظران و محققین قرار داده و به تبع آن رفع اشکالات احتمالی گردد. از دیگر دلایل تهیۀ این راهنما ایجاد هماهنگی بیشتر و یکسانسازی گزارشات و رسالههای دانشجویان از نظر ماهیت گزارش، شکل ظاهری، نحوۀ تایپ، صحافی و صفحه‌پردازی پایاننامه تحصیلی و گزارشات کارآموزی دانشجویان است.

ویژگی‌ها و شرایط یک گزارش کارآموزی مناسب به طور اجمال بدین شرح است:

موضوع گزارش به طور دقیق و متناسب با هدف تحقیق انتخاب گردد.
جمع‌آوری و تنظیم مدارک و منابع اطلاعاتی مربوط به موضوع، به نحو صحیح و مطلوب و از منابع موثق انجام گردد.
تنظیم مطالب و نوشتن آن به گونه‌ای باشد که مخاطبان را در درک موضوع یاری نماید و آنها را در عرصه کسب آگاهی و معرفت علمی و فنی رهنمون سازد.
گشاینده مبحثی نو و دارای هدفی جدّی و قابل اعتنا باشد.
در هر حال امید آن است این دستورالعمل بتواند دانشجویان گرامی را در دستیابی به چگونگی جمع‌آوری اطلاعات، تنظیم و تدوین گزارش کارآموزی خویش، راهنمای مؤثری باشد.

جهت تهیه انواع گزارش کار کلیک کنید ...

الف‌- ترتیب و مفاد صفحات اولیّه (فرعی) :

جلد (مطابق پیوست شماره‏ی ۱): از بالای صفحه تا پایین آن به ترتیب: آرم دانشگاه ، نام دانشگاه و نام مرکز، عنوان، نام استاد راهنما، نام سرپرست کارآموزی، نام دانشجو، ماه‌ و سال انجام دوره‌ی کارآموزی ذکر گردد. هنگام ذکر مشخصات استاد (اساتید) راهنما، مشاور یا سرپرست کارآموزی صرفاً درجه علمی ایشان (دکتر یا مهندس) ذکر شده و سپس نام و نام خانوادگی مربوطه درج گردد. از نوشتن عناوین دیگر مانند: آقای، جناب، استاد… پرهیز گردد. در قسمت زمان ارائه، ماه و سال قید شود. بعنوان مثال: فروردین ۱۳۹۴
لازم به ذکر است جلد از طرف آخر (دیگر) گزارش نیز به ترتیب فوق و به زبان انگلیسی باشد.

اولین صفحه بعد از جلد، آیه مبارکه “بسم اللّه الرّحمن الرّحیم” می‌باشد که بصورت درشت در وسط صفحه قرار می‌گیرد. در صفحات فرعی اولین صفحه بوده و شماره صفحه‌ی آن (الف) می‌باشد.
صفحه‌ی “تقدیم به” : این صفحه اختیاری است و اختصاص به ذکر نام فرد یا افرادی داردکه پایاننامه یا کارآموزی به ایشان تقدیم میشود.

صفحه‌ی “سپاسگزاری” : این صفحه اختیاری است. در این صفحه از افرادی که در انجام کارآموزی به نحو مؤثری همکاری نمودهاند، سپاسگزاری میشود.

فهرست مطالب، شکل‏ها و جدول‏ها که فهرست مطالب شامل چکیده (گزارش اجمالی)، متن اصلی گزارش (مقدمه، گزارش تفصیلی و تخصّصی، جمع‌بندی و پیشنهادات) و پیوست‌ها می‌باشد.
شماره صفحه در قسمت پایین و وسط صفحه نوشته شود. صفحات اولیه ( فرعی) باید با حروف الفبای فارسی (الف، ب، پ و …) شماره‌گذاری ­شوند. صفحه‌ی بسم ا… ، صفحه‌ی «الف» خواهد بود. در خصوص شماره‌گذاری صفحات اصلی نیز که از صفحه‌ی چکیده (گزارش اجمالی) که اولین صفحه است شروع می‌شود، شماره­گذاری با عدد (۱، ۲، ۳، … ) خواهد بود.
گزارش پروژه باید با قرار گرفتن یک عدد طلق در قسمت رو و یک عدد طلق در قسمت پشت و به صورت سیمی (فنری) بوده و رنگ طلق جلد سفید باشد.

جهت تهیه انواع گزارش کارآموزی کلیک کنید ...

ب- ترتیب و مفاد صفحات اصلی (متن اصلی):

• چکیده (گزارش اجمالی) :
  اگر چه چکیده در ابتدای گزارش قرار می­گیرد، ولی معمولاً آخرین قسمت گزارش است که تهیه و تنظیم می­شود. چکیده یک گزارش باید به نحوی ارایه شود که خواننده درک صحیح و جامعی از تمامی مطالب و کارهای مهم ارایه شده در متن گزارش به دست آورد. چکیده خلاصه ای از تمام فصلهای گزارش است که در یک صفحه نوشته می‌شود. چکیده حداکثر در حجمی معادل با ۳۰۰ کلمه تهیه شده و شامل بیان مختصر مسئله مورد بررسی، مراحل بکار گرفته شده برای کسب و جمع‌آوری اطلاعات، نحوه‌ی عمل و نتیجه‌ی کلی حاصله می‌باشد، به طوری‌که خواننده با مطالعه‌ی آن تشخیص دهد که پروژه موجود در برگیرنده مطالب مورد علاقه‌ی وی می‌باشد یا خیر؟. در چکیده تصویر ، جدول، معادله و … وجود ندارد و صرفاَ توضیحی جامع ارائه می‌شود.
• فصل اوّل- مقدّمه :
  اوّلین بخش گزارش است به معرفی اجمالی محل انجام کارآموزی با ذکر نشانی، زمان انجام پروژه با ذکر ماه و سال، بیان واضح و کامل مسئله مورد بررسی یا هدف مطالعه، بیان دلایل اهمّیت موضوع و ارزشیابی آن، بیان مختصر تاریخچه کارها و تحقیقات قبلی انجام شده روی موضوع و وضعیت فعلی آن، تکنیک های خاصّ به کار رفته در پروژه، بیان سوأل اصلی تحقیق و نتایج مورد انتظار می‌باشد.  این مطالب به این سؤال که چرا این بررسی یا پروژه صورت می‌پذیرد پاسخ داده و نشان می‏دهد که این پروژه گامی در جهت تکمیل و یا رفع نقص فعالیت گذشتگان می‌باشد. تعداد صفحات آن معمولا بین ۳ تا ۱۰ صفحه است.
• فصل دوّم – گزارش تفصیلی و تخصصّی :
  این بخش از گزارش، ‌اصل و اساس گزارش کارآموزی می‌باشد. در واقع این بخش است که به دانش‏پژوهان کمک می‌نماید تا با جزئیات روش تحقیق شما آشنا شوند. بنابراین مطالب آن باید به صورت واضح،‌ منظم و قابل‌فهم ارائه گردد. بایستی سعی گردد تنها قسمت‌هایی که مستقیماً به موضوع مورد‌بحث مربوط است آورده شود و مابقی مطالب به صورت پیوست اضافه گردد. برای مثال اگر آشنایی با بعضی قضایا برای درک مطلب لازم است ولی اثبات آنها منظور اصلی گزارش نیست به صورت پیوست اضافه شود. متن اصلی گزارش به طور منطقی به چند فصل تقسیم می‌شود  و تا حدّ زیادی بستگی به نوع موضوع هر فرد دارد ولی نظر استاد راهنما نیز شرط است. معرفی کامل شرکت (اداره)، محصولات، ارکان و ساختار تشکیلاتی، سهم بازار و حوزه‏ای که دانشجو در آن حوزه کارورزی خود را در آنجا انجام داده است نیز در این بخش قرار می‌گیرد. لازم به توضیح است که در این بخش دانشجو با همکاری استاد راهنما موضوعی تخصصّی را که در طول دوره‌ی کارآموزی با آن آشنا شده است را با شرح و تفصیل مناسب درج می‌نماید. در خصوص تعدّد موضوعات و انتخاب آن نیز، نظر استاد راهنما شرط است.
• فصل سوّم – جمع‌بندی و پیشنهادات :

در این قسمت نتایج حاصل مرور شده و در ادامه، پیشنهادات در مورد ادامه کار (تحقیقاتی) ارائه می‌گردد. این فصل میزان مفید بودن دوره کارآموزی را ارزیابی می­کند. دانشجو در این قسمت میزان کاربرد آموخته­های تئوری خود در دانشگاه را با مشاهدات عینی و تجربه­های عملی خود در اداره، کارگاه یا واحد صنعتی مقایسه می­کند. مشکلات و نارسایی‌های علمی و فنی را که سبب کاهش کمّی و کیفی تولید شده، بیان می­کند. چنانچه دانشجو کارآموزی در محل انتخاب شده را فقط برای زمینه­های خاصی مفید می­داند، آنها را مشخص کند. این قسمت فصل پایانی گزارش پروژه را تشکیل می‏دهد و در طی آن مطالب ارائه شده در پروژه بطور مختصر مرور شده و سپس پیشنهادهایی برای اصلاح فرآیندهای انجام کار، تغییرات احتمالی در محل استقرار واحدها، دستگاه‏ها و ماشین‏آلات به منظور بهبود کار ارائه می‌گردد. انتظار می­رود که دانشجو بتواند پیشنهادهایی را درباره بهتر برگزار شدن دوره، برطرف نمودن مشکلات علمی‌و‌فنی و نیز افزایش بازدهی کمّی و کیفی (تولید و یا خدمات) ارایه دهد.

ج – پیوست‌ها :

در انتهای گزارش، پیوست‌ها (در صورت وجود) قرار می‌گیرند. همانگونه در “متن اصلی” ذکر گردید پیوست به گونه‌ای انتخاب می‌شود که ضمن نیاز به وجود آنها، قرار دادن آنها در “متن اصلی” باعث از بین رفتن انسجام و پیوستگی مطلب می‌گردد. هر پیوست به یک موضوع اختصاص می‌یابد. برای مثال نقشه‌های تهیه‌شده، جداول حاصل و یا تهیه‌شده از استاندارد (در صورتی که تعداد آنها زباد باشد)، اثبات قضایا، دستورالعمل‌ها، استفاده از برنامه‌های خاصّ کامپیوتری و … .

در اوّل صفحه هر پیوست، در پایین و وسط کادر، کلمه پیوست و شماره ترتیب آن درج شده و

سپس با یک خط فاصله، عنوان مربوط به آن پیوست آورده می‌شود.

د – منابع :

ابتدا منابع فارسی وسپس منابع غیرفارسی آورده میشود.
ترتیب نوشتن منابع بر حسب حروف الفبای فارسی و انگلیسی (حروف الفبای نام خانوادگی نویسنده) میباشد.
توجه شودکه در فهرست منابع فارسی و انگلیسی، نخست نام خانوادگی نویسنده و سپس نام کوچک ذکر شود.
ترتیب نوشتن مشخصات هرمنبع به صورت زیر باشد :
۱٫ نام خانوادگی نویسنده ۲٫ نام کوچک نویسنده ۳٫ سال انتشار ۴٫ عنوان کتاب، مقاله، گزارش، پایاننامه یا رساله ۵٫ نام ناشر، مجله، سمینار یا مؤسسه علمی که مقاله درآن چاپ شده و یا نام دانشگاهی که پایان‌نامه درآنجا ارائه گردیده است. ۶٫ شماره صفحاتی که مطلب مورد نظر از آن استخراج شده است.

مثال : مقاله
نام خانوادگی نویسنده (گان)، نام کوچک نویسنده (گان)، سال انتشار، عنوان کامل مقاله، نام کامل مجله، شماره جلد مجله : صفحه شروع تا صفحه ختم مقاله.

معتمدی شلمزاری، علی. ۱۳۸۱ . بررسی نقش حمایت اجتماعی در رضایتمندی از زندگی، سلامت عمومی و احساس تنهایی در بین سالمندان بالاتر از ۶۰ سال. مجله  روانشناسی،  ۲۲: ۱۳۳-۱۱۵ .

سایت اینترنتی
نام خانوادگی، نام کوچک نویسنده یا شرح پدیدآورنده یا نام پایگاه. سال نشر یا آخرین تاریخ به روز رسانی. عنوان. آدرس کامل دسترسی .(Available from) تاریخ دسترسی شامل، ماه و روز.

مثال پایگاه اینترنتی:

Reserve Bank of Australia. 2007. Statements on monetary policy.

Available from: http://www.Rba.gov.au/PublicationsAndResearch/Statements on Monetary Policy/index.html  [Accessed 6 February 2007]

ک – ضمایم :

در این قسمت صفحات اسکن شده (فرم ارزش‌یابی‌، حضور و غیاب، نامه دانشگاه به محل کارورزی، نامه واحد کارورزی به دانشگاه (که به رویت و تأیید ریئس محترم دانشگاه رسیده باشد)، گزارش هفتگی پیشرفت کارآموزی و …) و یا هر مدرک دیگری که مفید باشد به آخر گزارش کارآموزی اضافه می‌گردد (به بعد از منابع).

ف – چگونگی تایپ :

۱)     برای نوشتن گزارش کار از جملات کوتاه، رسا و گویا استفاده شود.

۲)     درستی نوشته ­ها بر اساس قواعد املای فارسی ضروری است.

۳)    نرم افزار مورد استفاده برای تایپ گزارش پروژه Microsoft Word می‌باشد. در تدوین‌ و تایپ‌ صفحات‌ گزارش از هیچگونه‌ کادر تزئینی‌ و تذهیب‌ استفاده‌ نگردد.
۴)   متن گزارش پروژه باید روی یک طرف کاغذ A4 با قلم ۱۴  B Lotusو با فاصله خطوط یک سانتیمتر (Line Spacing | single  و حاشیه های راست cm3 ، چپ  cm2، بالا cm 3 و پایین cm 3  تایپ شود. (فاصله بین خطوط باید برابر یک واحد باشد).

۵)   تا جایی که امکان دارد از نوشتن کلمات انگلیسی در داخل متن خوداری شود، این کلمات می­توانند به صورت پاورقی در زیر همان صفحه آورده شوند (فقط برای یک بار). مثلاَ اسامی نویسندگان خارجی و یا اصطلاحات علمی. زیرنویس‌ها در هر صفحه با گذاردن شماره‌ی ۱، ۲ و … فارسی در گوشه‌ی بالای آخرین کلمه در متن مشخص می‏شوند. در زیرنویس‌ها فقط معادل زبان انگلیسی لغات یا اصطلاحات  نوشته شود (با شماره انگلیسی).

۶)   اندازۀ قلم مورد استفاده در زیرنویس برای فارسی ۱۰ و برای انگلیسی ۸  باشد. ههچنین پاورقی فارسی از سمت راست و پاورقی انگلیسی از سمت چپ درج شود. شمارهگذاری پاورقی به صورت صفحهای باشد.

۷)  لازم است در متن به کلیه‏ی مراجعی که مورد استفاده قرار می‏گیرند اشاره شود. چنانچه در داخل متن از یک مرجع مطلبی نقل شود، بلافاصله پس از خاتمه‌ی جمله، پرانتز باز شود و نام نویسنده مرجع و سال انتشار آن ذکر گردد: برای مثال (احمدی، ۱۳۹۰).

۸)   لوح فشرده (CD) حاوی فایل مربوطه در قالب word و pdf تا تاریخ تعیین شده به استاد راهنمای کارآموزی تحویل گردد.
تمامی شکل‏ها و جدول‏ها باید به ترتیب ظهور در هر فصل شماره‏گذاری شوند. اگر شکلی از مرجعی نقل شده باشد، لازم است مرجع آن در زیر شکل آورده شود.

۹)   شماره و عنوان هر فصل با قلم B Lotus 14 Bold تایپ شود.
شماره صفحه در قسمت پایین و در وسط صفحه و به فاصله‏ی cm  ۱از پایین صفحه شماره‏گذاری شود.

۱۰)  شماره گذاری قسمتهای یک فصل :
شماره‌گذاری قسمت‌های مختلف هریک از فصل‌ها با فرمت “شماره فصل- شماره قسمت-” مثلاً ۱-۱-، ۱-۲- ، ۱-۳- برای فصل اول و ۲-۱- ، ۲-۲- ، ۲-۳- ، برای فصل دوم، انجام می‌شود. در صورت لزوم این شماره گذاری حداکثر تا سه مرحله ادامه می‌یابد. مثلاً ۱-۲-۱-  یا ۲-۲-۳ . ولی بکارگیری چهار شماره متداول نیست و توصیه نمی‌شود.

• تعداد سطرها در هر صفحه حداکثر ۲۷ و حداقل ۲۲ سطر باشد.
• فاصلۀ بین عناوین با متن قبل یک سطروبا متن بعد فاصله نیاز ندارد.
• بین متن وجدولها و فرمولها نیز یک سطر فاصله در نظرگرفته شود.
• بین عنوان جدول (شکل، نقشه) و جدول فاصله نیاز ندارد
• اول پاراگراف‌ها، ۶ کارآکتر فاصله باشد.
• نقطه و ویرگول به کلمه قبلی می‌چسبد و با کلمه بعدی به اندازه یک کارآکتر فاصله دارد
• کل متن Justify گردد.
• رعایت نیم فاصله با دستور زیر:                  مثال : می‌باشد→  می باشد
  Insert→ symbol→ more symboles→ special characters→ No-with optional break→Press” Ctrl + m”→ Insert

قبل از پرینت نهایی جهت رفع اشکالات احتمالی و همچنین جهت اعمال نظرات استاد راهنما، شایسته است فایل مورد نظر را برای استاد مربوطه به آدرس‌ ایمیل ایشان ارسال نمایند.