زندگی در عصر پلتفرم ها

وقتی موضوع جلسه سوم تاملات پاییزی "زندگی پلتفرمی" مطرح شد، فکر کردم منظور مسئله ی تاثیرات پلتفرم های پیرامونمون در زندگی ماست (یه چیزی در ادامه ی فضای فومو (FOMO)). در نتیجه شروع به مطالعه و تحقیق و بازشنیدن و بازخوانی یک سری منابع کردم.

نوشته ی زیر حاصل برداشت اشتباه من از موضوع بحث جلسه سوم می باشد!

شما چه نرم افزارهایی روی تلفن همراهتون دارید که به نوعی ارتباط شما رو با بقیه جهان یا امکان دسترسی شما را به اطلاعات ساده تر می کند؟

نمونه های بین المللی مثل: اینستاگرام، لینکدین، فیس بوک، استراوا، آمازون، کوچسرفینگ، گوگل، یوتیوب، تلگرام، واتس اپ، وردپرس، توییتر و هزاران اپلیکیشن دیگه!! و نمونه های داخلی مثل: اوردرچی، ویرگول، دیوار، شیپور، تخفیفان، باما، دیجی کالا، تپ سی، اسنپ، پونیشا، کشمون، سینماتیکت و .... (تا فردا صبح میشه نوشت!)

به نرم افزارهای بالا پلتفرم گفته می شود.

پلتفرم ها (معنای لغوی سکو) کسب و کارهایی هستند که زیرساختی جهت تعامل میان تولیدکنندگان بیرونی و مصرف کنندگان بیرونی از طریق ارزش آفرینی ایجاد می کنند.

در واقع در همه مثال هایی که در بالا زدیم یک تولید کننده بیرونی مثل من و شما در ویرگول، تولید (در اینجا محتوا) را انجام می دهیم و از طریق ویرگول (پلتفرم) به یک مصرف کننده بیرونی متصل می شویم.

اگر یادتون باشه روز اولی که عضو شدیم انتخاب کردیم به چه مباحثی علاقه بیشتری داریم، از این رو هربار که صفحه خودمون رو باز می کنیم علاوه بر مطالب دوستانمون مطالبی در راستای علاقه مندی های ما پیشنهاد می شود.

در واقع هر پلتفرم با توجه به چارچوب ها و قوانینی که در زیر ساخت هایش در نظر گرفته است امکان تعامل میان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را ایجاد می کند. از طرفی می توان از طریق الگوریتم های موجود در زیرساخت پلتفرم، به محتوا یا محصولی که به دست مصرف کننده می رسد جهت داده شود.

برداشت مختصری از چند منبع:

در اپیزود پسا حقیقت پادکست استرینگ کست در این خصوص توضیح داده می شود که فیس بوک تنها با پیاده سازی چند الگوریتم برای تعدادی کاربر محدود، چگونه در تعداد مشارکت کنندگان در انتخابات آمریکا نقش داشته و یا اینکه چطور در انتخابات 2016 آمریکا از این جهت دهی ها برای پیروز شدن ترامپ استفاده شده است.

همچنین شهلا صفایی در سخنرانی اش در تداکس تهران 2019 با موضوع « چطور توسط شبکه های اجتماعی به قدرتمند شدن فاشیسم مدرن کمک می کنیم» به این مسئله پرداخته که چطور حجم بالای اطلاعات که در شبکه های مجازی و دنیای اطراف ما وجود دارد بر رفتارها و تصمیمات ما اثر می گذارد! و به این پرداخته است که در این روند احتمال اینکه شبیه هم بشیم وجود دارد!

یکی دیگر از منابعی که زندگی تحت تاثیر رسانه و پلتفرم ها را نشان می دهد، فیلم نمایش ترومن (Truman Show) است. این فیلم استعاره ای از زندگی ما در دنیای کنونی را نمایش می دهد. در این فیلم زندگی ترومن از لحظه تولد توسط یک گروه فیلم ساز جلوی دوربین قرار دارد و همه اعضای خانواده، دوستان و اطرافیان او بازیگران این نمایش هستند.

فکر می کنم پلتفرم ها ابزارهای نوین نظام سرمایه داری هستند. ابزاری که قدرت توجه ما را کم و قوه استدلال ما را تضعیف کرده و همچنین ما را به سمت مصرف گرایی هر چه بیشتر تشویق می کنند. پلتفرم‌ها بر اساس الگوریتم خاص خود ما را به سمت محتوایی خاص سوق می‌دهند. مثلا گوگل براساس جستجوهای گذشته و موقعیت جغرافیایی ما و موارد دیگر، نتایج مشخصی را بالاتر قرار می‌دهد و یا اینستاگرام که در قسمت جستجو، پست‌هایی را نشان‌ می‌دهد که پیش تر خودمان و یا دوستانمان پسندیده ایم و یا جستجو کرده ایم.

دانستن این موضوعات کمک میکنه تا کمتر تحت تاثیر جهت دهی های این پلتفرم ها قرار بگیریم و با انتخاب آگاهانه از مزایای اضافه شدنشون به زندگی هامون بهره ببریم.

موضوع جلسه سوم: زیستنِ پلتفرمی