چند نکته در باب گفتگوهای راهبردی #عراق و #آمریکا در اواخر سال 2019 و اوایل سال 2020 عراق شاهد تحولاتی بود که دولت وقت عراق را بر آن داشت تا به لزوم برگزاری گفتگوهای راهبردی با واشنگتن تأکید کند.
مطابق گفتگوهای قبلی بر اساس توافق نامه چارچوب راهبردی 2008، این گفتگو شامل کلیه حیطه های مورد علاقه بین دو کشور و از جمله سیاست، اقتصاد، امنیت، فرهنگ، انرژی و مالی خواهد بود.
باید دانست دولت آمریکا پس از شکست در سلطه تمام عیار بر عراق در پی تهاجم 2003، از طریق توافق های 2008، 2011، 2014 و نیز از طریق این گفتگوها به دنبال ایجاد چارچوب جدیدی برای تضمین حضور نظامی، اقتصادی و سیاسی خود در عراق است.
این گفتگوها در زمانی آغاز شده که شیوع ویروس کرونا، کاهش رشد اقتصادجهانی در پی پایین آمدن بهای نفت و کسری بودجه بزرگ عراق، توازن گفتگوها و مذاکرات را برهم زده و از سوی دیگر حضور نخست وزیری (الکاظمی) که سمتش را مدیون مداخلات آمریکا در عراق است، کفه را به نفع واشنگتن سنگین کرده است.
علاوه بر این، تشتت لجام گسیخته نیروهای سیاسی داخلی عراق و در دستور کار قرار داشتن انتخابات زودهنگام، اصلاحات ساختاری و قانونی و اعتراضات پراکنده درکنار علم به این مسئله که عراق بالاترین میزان بدهی خارجی را اکنون به آمریکا دارد، طرف عراقی را به شدت آسیب پذیر ساخته است.
و بهانه مناسبی برای عقب نشینی در برابر واشنگتن به تیم مذاکره کننده نامتوازن عراقی داده است. 60میلیارد دلار از درآمد نفتی بغداد در بانک مرکزی آمریکاست و حالا برای دستیابی به این درآمد، دستش را ملتمسانه دراز کرده و بیش از آن به کمک واشنگتن در دریافت وامهای خارجی نیز امید دارد.
خروج نظامیان آمریکایی از عراق که عمدتاً در سه پایگاه اصلی عین الاسد، التاجی و حریر در منطقه اربیل حضور دارند، بازگرداندن آثار باستانی و آرشیو عراق مربوط به حزب منحله بعث که شامل بیش از 10 میلیون سند است، در کنار کمکهای اقتصادی که پیشتر ذکر شد بخشی از مطالبات طرف عراقی است.
در طرف آمریکایی تلاش برای تعمیق حضور بلندمدت در عراق در چارچوبی رسمی با استفاده از شرایط فعلی و افزایش توازن قدرت خود با ایران در عراق، تلاش برای کاهش نفوذ و تضعیف قابل توجه بخشهای نزدیک به تهران در ساختار عراق و همراه سازی بغداد در تحریمها علیه تهران مورد هدف است.
البته لازم به ذکر است که آمریکایی ها با کلیدزدن اقدامات دیگری نظیر تصویب لایحه «قانون حمایت از غیرنظامیان سوری "سزار" سال ۲۰۱۹» یا به اختصار «قانون سزار»، زنجیره ای از تحولات را کلید زده اند که عراق را نیز به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.
در این میان تمرکز صرف رسانه ها و محافل سیاسی بر خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق و عدم طرح سایر جنبه های این گفتگوها، بستر مناسبی برای زیاده خواهی ها و پیشبرد سایر اهداف واشنگتن در عراق و منطقه را فراهم آورده و مجرایی برای طراحی بازیهای سیاسی در عراق برای این کشور شده است.
از یک سو آمریکاییها با اطلاع از حساسیت برخی گروه های عراقی در خصوص نیروهای نظامی آمریکا، اعلام کرده برنامه ای برای حضورنظامی به صورت بلندمدت ندارد، از سوی دیگر مکنزی، فرمانده سنتکام، دو روز پیش گفت:دولت عراق احتمالا خواستار ادامه حضورنظامی آمریکا برای مبارزه با داعش خواهد شد.
این اظهارات، همزمان با روند تشدید فعالیتهای داعش در عراق و سوریه و نیز گزارشهای مکرر گروه های مقاومت در عراق از همکاریها و پشتیبانی میدانی و عملیاتی نظامیان آمریکایی از عناصر داعش حائز اهمیت است.
گفتگوهای راهبردی عراق و آمریکا، تنها مسئله ای ملی برای عراق نیست بلکه با توجه به نگاه آمریکایی ها به آن، مسئله ای منطقه ای است که باید از نزدیک آن را دنبال نمود.
