در اینجا قصد دارم مراحل آموزش دوچرخه سواری به کودک 3 ساله را که خودم تجربه کردم را براتون بنویسم.
1- آیا دوچرخه برای کودک 3 ساله بخریم یا نه؟
نکته مهم اینه که متاسفانه سه چرخه‌ها، اغلب برای بچه‌ها ناکارآمد هستند چون پای بچه‌های سه ساله به رکاب سه چرخه‌ها نمیرسه و اصلا انگار سه چرخه را درست کردن تا بچه‌ها رکاب نرنند! و از طرفی بچه‌ها علاقه زیادی به رکاب زدن دارند. بنا به توصیه افراد مختلف (از جمله فروشندگان دوچرخه!) و نیز علاقه خود بچه، ما یک دوچرخه برای کودک 34 ماهه خودمان خریدیم. توصیه ما اینه که حتی الامکان یک دوچرخه خوب بخرید تا تجربه خوبی را برای فرزندتان ایجاد کنید.
منظور از دوچرخه خوب، اینه که رکابش روان باشد و طراحی کلی دوچرخه به نحوی باشه که در بلند مدت به بدن بچه آسیب نزنه، از حیث بدنه هم مقاوم باشه (آخه توی بازار از دوچرخه های با بدنه استیل داریم تا دوچرخه‌های با بدنه آلومینیومی و آلیاژهای بسیار سبک دیگه که معمولا 1-2 میلیون گرونترن!) بعضی جاها دوچرخه با ترمز دیسکی می‌فروشند که 1-2 میلیون گرون‌تر از دوچرخه‌های با ترمز لقمه‌ای هستن، که به نظر می‌رسه ترمزهای لقمه‌ای بهتر باشه و ...
2- از کجا دوچرخه بخریم!
برای خرید حضوری توی تهران، چند جا هست که به بازار دوچرخه معروفه. بازار اصلی دوچرخه تهران از خیابان هلال احمر (حوالی مترو هلال احمر) شروع میشه تا میدان رازی و بعد تا خیابان جوادیان (قلمستان سابق) ادامه داره و در اینجا با هر سلیقه و قیمتی دوچرخه پیدا می شه!
برای خرید اینترنتی هم می‌تونید سراغ سایت دیوار یا دیجی کالا برید. اما پیشنهاد می‌کنیم که ابتدا از نزدیک هر دوچرخه‌ای را که می خواهید بخرید، ببینید و بررسی کنید که آیا فرزند شما میتونه به راحتی سوار آن بشه و استانداردها را دارد یا نه، آنگاه اقدام به خرید اینترنتی (از سایت دیوار یا دیجی کالا) بکنید.
3- سعی کنید وسایل ایمنی مثل کلاه دوچرخه سواری هم برای بچه بخرید.
4- استفاده از فیلم‌ها و انیمیشن‌های آموزشی
چند تا فیلم آموزشی در مورد دوچرخه سواری هم از طریق گوشی یا تلویزیون برای بچه نمایش بدید تا آمادگی بیشتری برای دوچرخه سواری پیدا کنه (هم قبل از آموزش و خرید دوچرخه سواری و هم حین آموزش!) مثلا بچه ما، علاقه زیادی به کارتون "رکاب زنان کوهستان" داشته و داره.
5- گام‌های دوچرخه سواری
پس از انجام مراحل بالا، حالا نوبت به آموزش می‌رسه. من فکر می کردم با توجه به این که بچه ما قبلا ماشین عصایی سوار شده، الان برای دوچرخه سواری فقط لازمه رکاب زدن یادش بدم، اما اشتباه فکر می‌کردم!!!
البته من تجربه آموزش دوچرخه سواری به دو نفر دیگه را هم داشتم، افرادی که تا سن 15-16 سالگی یا حتی 20 سالگی هم تجربه دوچرخه سواری اصلا نداشتند. محل آموزش این دو نفر هم پیست دوچرخه سواری پارک چیتگر تهران بود و خدا را شکر هر دو نفر پس از 2-3 جلسه آموزش، دوچرخه سواری یاد گرفتن و الان خوب دوچرخه سواری می‌کنند و بسیار خوشحال و راضی‌اند به طوری که یکی از علاقمندی‌هاشون دوچرخه سواری توی پیست چیتگره!
اصل اول: مکان آموزش!
مکانی که ما برای آموزش انتخاب کردیم، پارکینگ آپارتمان خودمان بوده که فضای نسبتا خوبی برای آموزش دوچرخه سواری داره و چون اغلب توی پارکینگ ما ماشین کمه، محل مناسبی برای آموزش بود. شما می تونید از هر فضای بزرگتری که خطری برای کودک شما نداره (پارک ها و ... ) برای آموزش دوچرخه سواری استفاده کنید. البته هر چه مکان آموزش بزرگتر و امن‌تر باشه، کودک شما بهتر و راحت تر می تونه، دوچرخه سواری یاد بگیره. به یاد داشته باشید که ممکنه کودک شما حین دو چرخه سواری به زمین بخورد یا این که اگه دیوار، ماشین، درخت یا ... باشه، با آنها برخورد کنه. به هر حال، امن‌بودن مکان آموزش مهم‌تر از بزرگ بودن آن هست!
اصل دوم: سوار شدن
اولین بار که برای خرید دوچرخه رفتیم بدون کمک ما خودش سوار دوچرخه شد و درست هم سوار شد بی آنکه ما چیزی بگیم. بعد که دوچرخه خریدیم هم برای سوار شدن چیزی بهش نگفتیم، خودش راه سوار شدن را با سعی و خطا یاد گرفت!
اصل سوم: تعادل
چون دوچرخه‌های سایز کوچیک، (در اینجا ما کوچکترین سایز دوچرخه بازار که سایز 12 است را خریدیم)، همراه خودشون، دو تا چرخ کمکی در چرخ‌های عقب دو چرخه دارند، پس نگرانی از بابت حفظ تعادل نداریم. نکته مهم در مورد این کمکی‌ها این هست که بعضی از این کمکی‌ها، بازوی بلند با چرخ باریک دارند و بعضی هم بازوی کوتاه با چرخ پهن، که البته بازوی بلند با چرخ باریک برای تعادل دوچرخه بهتره!!!
اصل چهارم: درست گرفتن فرمان
در ابتدا فکر می کردم که بچه میتونه خودش فرمان دوچرخه را هدایت کنه، اما اشتباه بود. اولین چیزی که در آموزش دوچرخه سواری به بچه های 3 ساله باید آموزش داد، یاد دادن نحوه گرفتن فرمان دوچرخه و این که به چپ یا به راست یا مستقیم آن را هدایت کنه. باید در این مرحله به کودک یاد دهیم که دوچرخه را به در، به دیوار، به شیشه، به ماشین، به موتور، به آسانسور و ... نزنه و در واقع نباید «تصادف» کنه و به او یاد دهیم که در اثر تصادف ممکن است هم خودش، هم دوچرخه و هم چیزی که باهاش تصادف کرده آسیب ببینه. این مرحله کمتر از 5 روز طول می کشه تا کامل هم «جهت» ها را یاد بگیره و هم درست فرمون را هدایت کنه.
اصل پنجم: نیم رکاب زدن با یک پا
بعد از یادگیری هدایت فرمان، فکر می کردم دیگه باید رکاب زدن را یادش بدم! اما چطوری؟؟؟
اوایل رکاب زدن برای بچه خیلی سخته. بیشتر دوست داره به سمت عقب رکاب بزنه! کم کم دیدم خودش فهمید که باید نیم رکاب بزنه، همین که نیم رکاب زد و دوچرخه رو به جلو رفت خوشحال شد و ادامه داد. اینجا بود که رفتیم استراحت تا روز بعد. بعد تا 3-4 جلسه دیگه هم روی نیم رکاب تمرین کردیم (هر دفعه تقریبا 45 دقیقه یا کمتر، بسته به علاقمندی و شرایط کودک شما). بعد از 4 روز تمرین، کامل نیم رکاب می زد و خیلی خوب فرمان را هدایت می کرد.
اصل ششم: نیم رکاب با دو پا
در این مرحله باید تمرین کنه که نیم رکاب زدن را با هر دو پا انجام بده، یک بار با پای راست و یک بار با پای چپ! بچه ها حین دوچرخه سواری بازیگوش هستند و دست به زنگ، ترمز، سیم ترمز، چراغ و ... می زنند و ممکنه حرف شما را گوش ندن! پس کاملا باید صبوری به خرج داد و دوچرخه سواری براشون باید به صورت یک بازی باشه نه یک برنامه آموزشی خشک و خالی! اوایل ممکنه علاقه ای به رکاب زدن با هر دو پا نشان نده اما کم کم ببینه که با رکاب زدن با دو پا بهتر و سریعتر می تونه حرکت کنه، علاقه اش بیشتر و بیشتر میشه.
اصل هفتم: رکاب زدن کامل
حالا که نیم رکاب را یاد گرفت، خود به خود میره به سمت رکاب زدن کامل!
بعد از حدود 4 یا پنج ماه که الان نزدیک به 3.5 سالش هست، تونسته با یک راهنمایی کوچیک (یعنی با دو دستم براش رکاب زدم تا بالا و پایین رفتن رکابها و حرکت به جلو را ببینه و درک کنه)، موفق به یادگیری رکاب زدن کامل شد و الان کاملا میتونه خودش دوچرخه سواری کنه.
