معافیت اعصاب و روان و جواز کسب

معافیت استرس و اضطراب؛ آیا می‌توان از سربازی معاف شد؟

به‌عنوان مشاور نظام وظیفه، بسیاری از مشمولان از ما می‌پرسند: آیا معافیت استرس و اضطراب امکان‌پذیر است؟ پاسخ این سؤال به شدت بیماری شما بستگی دارد. طبق قوانین نظام وظیفه، اگر اختلال اضطرابی شما مانند پانیک، فوبیا، PTSD یا وسواس (OCD) شدید و مقاوم به درمان باشد، امکان دریافت معافیت دائم وجود دارد. اما در موارد خفیف‌ تر، تنها معافی از رزم شامل حال شما می‌شود.

بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی از روند دریافت معافیت استرس و اضطراب، مسیر اشتباهی را طی می‌کنند و در نهایت با مشکلات زیادی رو به‌ رو می‌شوند. در این مقاله هم اندیشان، مراحل دریافت معافیت اضطراب و استرس، مدارک موردنیاز و نکات کلیدی را بررسی می‌کنیم تا بتوانید بهترین تصمیم را برای معافیت پزشکی خود بگیرید. اگر شما هم با استرس و اضطراب شدید دست‌وپنجه نرم می‌کنید، ادامه این مطلب را از دست ندهید!

انواع معافیت استرس و اضطراب

اختلال پانیک، اختلال اضطراب، فوبیا، PTSD یا سایر اختلالات اضطرابی از دسته‌ای از اختلالات روانی هستند که بر اساس منابع روانپزشکی (مانند DSM-5 و ICD-10) به تفصیل توضیح داده شده‌اند. این اختلالات می‌توانند بر سلامت روان فرد تأثیر جدی بگذارند و زندگی روزمره آن‌ها را مختل کنند. در اینجا توضیحاتی از این اختلالات آورده شده است:

1. اختلال پانیک (Panic Disorder)

اختلال پانیک شامل حملات ناگهانی و شدید اضطراب است که معمولاً با علائم جسمانی مانند تپش قلب، تعریق، تنگی نفس، احساس از دست دادن کنترل، سرگیجه و ترس از مرگ همراه است. این حملات به‌ طور معمول بدون هشدار قبلی اتفاق می‌افتند و می‌توانند به مشکلات روانی دیگر، مانند ترس از حملات بعدی و اختلالات اضطرابی دیگر منجر شوند. اختلال پانیک می‌تواند باعث اختلال در عملکرد روزمره فرد شود.

2. اختلال اضطراب (Anxiety Disorder)

اختلالات اضطرابی شامل طیف گسترده‌ای از اختلالات روان‌شناختی هستند که با احساس نگرانی، ترس یا اضطراب بیش از حد و غیرمنطقی مشخص می‌شوند. این اختلالات شامل انواع مختلف اضطراب مانند:

• اختلال اضطراب عمومی (Generalized Anxiety Disorder - GAD) که در آن فرد به‌طور مداوم و غیرقابل کنترل نگران است.
• اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder) که در آن فرد از موقعیت‌های اجتماعی و تعاملات اجتماعی می‌ترسد.
• اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder) که در آن فرد از جدایی از دیگران (به‌ویژه عزیزان) دچار اضطراب شدید می‌شود.

3. فوبیا (Phobias)

فوبیا یک نوع اضطراب شدید است که در آن فرد دچار ترس غیر منطقی و شدید از شیء، موقعیت یا فعالیت خاصی می‌شود. افراد مبتلا به فوبیا معمولاً از مواجهه با عامل ترس خود اجتناب می‌کنند. انواع رایج فوبیا عبارتند از:

• فوبیای اجتماعی (Social Phobia): ترس از ارزیابی منفی در موقعیت‌های اجتماعی.
• فوبیای خاص (Specific Phobias): ترس از یک شیء خاص مانند حیوانات، ارتفاعات، تاریکی و غیره.
• آگورافوبیا (Agoraphobia): ترس از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که فرد نمی‌تواند به راحتی از آن‌ها فرار کند یا کمک بگیرد.

4. PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder) - اختلال استرس پس از سانحه

PTSD یک اختلال روانی است که به‌دنبال تجربه یک حادثه یا تجربه شدید و آسیب‌زا ایجاد می‌شود. این اختلال معمولاً با علائم زیر همراه است:

• تجربه مجدد حادثه (Re-experiencing): بازگشت مکرر خاطرات تروماتیک، کابوس‌ها و فلش‌بک‌ها.
• اجتناب (Avoidance): اجتناب از موقعیت‌ها، مکان‌ها یا افراد که ممکن است یادآور حادثه باشد.
• برانگیختگی بیش از حد (Hyperarousal): علائمی مانند بی‌قراری، تحریک‌پذیری، خواب ضعیف، و واکنش‌های شدید به محرک‌ها.

5. سایر اختلالات اضطرابی

علاوه بر اختلالات ذکر شده، برخی اختلالات اضطرابی دیگر نیز وجود دارند که ممکن است به‌صورت جداگانه یا همراه با سایر اختلالات روانی مشاهده شوند. این اختلالات شامل اختلالات اضطراب جدایی، اختلالات اضطراب ناشی از بیماری‌های جسمی، اختلالات اضطراب ناشی از مصرف مواد، و اختلالات اضطراب مربوط به برخی شرایط روان‌شناختی دیگر می‌شود.

📷

بند و ماده معافیت استرس و اضطراب

معافیت از خدمت سربازی برای افرادی که دچار اختلالات اعصاب و روان هستند، به‌ ویژه اختلالات اضطرابی، در بخش پنجم آیین نامه نظام وظیفه به شرح زیر تقسیم‌ بندی شده است:

بند 4: اختلال وسواس (OCD)، اختلال پانیک، اختلال اضطراب، فوبیا یا PTSD یا سایر اختلالات اضطرابی

این بند اختلالات مختلف روانی مانند وسواس، پانیک، اضطراب، فوبیا، PTSD و سایر اختلالات اضطرابی را در نظر می‌گیرد و شرایط معافیت از خدمت نظام وظیفه را برای افراد مبتلا به این اختلالات تعیین کرده است.

الف - نوع شدید مقاوم به درمان: معاف دائم

در صورتی که فرد مبتلا به یکی از اختلالات اضطرابی ذکر شده باشد و این اختلالات به‌ طور شدید و مقاوم به درمان باشند.