نویسندگان:
فردین احمدی دکتری الهیات،مدرس دانشگاه فرهنگیان و آزاد
سیده فاطمه دین پرست،دانشجوی ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه آزاد واحد تنکابن
چکیده
اختلال طیف اتیسم (اوتیسم) بهعنوان یکی از اختلالات تکاملی مستمر در دوره کودکی و نوجوانی، افزون بر پیامدهای فردی بر زندگی اجتماعی، خانوادگی و آموزشی خانوادهها نیز تأثیرات قابلتوجهی دارد. در ایران، با توجه به تغییرات سریع اجتماعی، فرهنگی و نظام آموزشی، تشخیص بهموقع و مداخلات مطلوب برای کودکان مبتلا با چالشهایی روبرو است. در این مقاله، با استفاده از مطالعات مروری و دادههای موجود در ایران، نخست به مرور وضعیت شیوع، چگونگی تشخیص و موانع دسترسی به خدمات مداخلهای میپردازیم؛ سپس با تمرکز بر رویکردهای تربیتی و فرهنگی-سازهای، مداخلاتی را که در محیطهای ایرانی پاسخگو بودهاند، شناسایی میکنیم؛ نهایتاً چشماندازی برای بهبود سیاستها و روندهای آموزشی، درمانی و حمایتی پیشنهاد میشود. یافتهها نشان میدهند که: الف) ارتقای آگاهی خانوادهها و معلمان در تشخیص زودهنگام اهمیت حیاتی دارد؛ ب) مداخلات ترکیبی ـ آموزشی، رفتاری و فرهنگی موثرتر از رویکردهای منفرد هستند؛ ج) فرهنگ، باورها و زیرساختهای بومی ایران باید در طراحی خدمات مداخلاتی مدنظر قرار گیرد. این پژوهش میتواند راهنمایی برای سیاستگذاران، معاونتهای توانخواهی و مراکز آموزشی و درمانی باشد تا اثربخشی مداخلات ویژه کودکان دارای اوتیسم در ایران ارتقا یابد.
کلیدواژه: اختلال طیف اتیسم،تشخیص زودهنگام،مداخلات تربیتی – فرهنگی،ایران، آموزش ویژه و خانواده
