اگر بخواهیم مهم‌ترین عامل در یک سرمایه‌گذاری را مشخص کنیم، بدون شک این عامل «اطلاعات» است. اطلاعات ارزشمندترین دارایی در بازار سرمایه است.
در بخش ریسک و بازده در بورس گفتیم که ریسک یعنی احتمال تفاوت واقعیت با پیش‌بینی انجام شده که هر اندازه این تفاوت بیشتر باشد، ریسک هم بیشتر می‌شود.
به عنوان مثال قیمت هر سهم شرکت پارس خودرو با نماد خپارس در تاریخ 16 آذر 97 برابر با 1000 ریال است و پیش‌بینی می‌شود که قیمت این سهم یکسال دیگر به 2000 ریال برسد. اما قیمت سهم در یکسال آینده برابر با 1584 ریال می‌باشد. به تفاوت قیمت واقعی و قیمت پیش‌بینی شده یعنی 416 ریال، ریسک گفته می‌شود.
حال سوال این است که چطور می‌توان این ریسک را کاهش داد؟
هرچه پیش‌بینی دقیق‌تر باشد، ریسک هم کاهش می‌یابد. اما چطور می‌شود پیش‌بینی دقیق‌تری انجام داد؟
پاسخ این سوال در اطلاعات دقیق و معتبر نهفته است. به همین دلیل است که می‌گویند «اطلاعات ارزشمندترین دارایی در بازار سرمایه است.» اطلاعات معتبر، صحیح و دقیق مبنای اصلی تصمیم‌گیری در بورس است و هرچه تصمیم‌گیری و پیش‌بینی بهتر و با اطلاعات دقیق‌تر و صحیح‌تری صورت پذیرد، ریسک کاهش می‌یابد.
به همین دلیل است که براساس قوانین و مقررات، کلیه شرکت‌های بورسی موظف هستند که اطلاعات مالی و عملکردی خود را به طور دقیق و منظم در اختیار همه سرمایه‌گذاران قرار بدهند و همه سرمایه‌گذاران بر اساس این اطلاعات نسبت به خرید، فروش یا نگهداری سهام خود اقدام کنند.
در بخش انواع ریسک‌های مرتب با سرمایه‌گذاری، هفت ریسک اصلی را معرفی کردیم. اینجا می‌توان فهمید که اگر سرمایه‌گذاری به اطلاعات دقیق و معتبر دسترسی داشته باشد، می‌تواند بخش قابل توجهی از ریسک‌ها را کنترل کند.
به عنوان مثال اشاره کردیم که یکی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، ریسک مالی است. بدین معنی که اگر شرکتی بدهی زیادی به بانک یا نهادهای مالی داشته باشد، باید اصل پول و سود آن را بازپرداخت کند. حال اگر شرکت سودآوری لازم را نداشته باشد که بتواند اقساط وام را پرداخت کند، با ریسک مالی یعنی عدم توانایی در بازپرداخت وام مواجه می‌شود. پس برای یک سرمایه‌گذار میزان وام دریافت شرکت از بانک اهمیت دارد و سرمایه‌گذار می‌تواند این اطلاعات را از طریق بررسی صورت‌های مالی شرکت شناسایی کند.
همچنین در خصوص انواع ریسک‌ها مانند ریسک نرخ تورم، ریسک نرخ ارز، ریسک نرخ سود و ... هم اگرچه تحلیل این متغییرهای اقتصادی مبتنی بر تحلیل روند متغییرهای اقتصادی کلان در آینده است، اما سرمایه‌گذار حرفه‌ای می‌تواند با بررسی روند شاخص‌های احتمال منتشر شده از سوی نهادهای رسمی و همچنین کمک گرفتن از متخصصین مالی و اقتصادی به پیش‌بینی قابل توجهی از وضعیت این شاخص‌ها در آینده و تحلیل اثر آن‌ها بر قیمت سهام و سایر اوراق بهادار دست یابد.
بنابراین بهره‌گیری از اطلاعات با کمک به افزایش دقت پیش‌بینی‌ها، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
اطلاعات خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
چهار ویژگی اساسی اطلاعات را مفید و قابل استناد می‌کند.
1. اطلاعات باید معتبر و قابل اتکا باشد.
به همان اندازه که اطلاعات صحیح و معتبر می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد، اطلاعات نادرست و شایعات می‌توانند ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد و تصمیم‌گیری بر مبنای غلط استوار خواهد شد که می‌تواند به شکست بیانجامد.
به عنوان مثال شایعه افزایش قیمت خودرو باعث می‌شود که یک سرمایه‌گذار بر این مبنا، قیمت سهام این شرکت را به قیمت بالایی خریداری کند و وقتی که متوجه شود این خبر فقط یک شایعه بوده است، باید سهام خود را با ضرر به فروش برساند.
شایعه و شنیده‌ها یکی از اشتباهات رایج در سرمایه‌گذاری است که تا کنون سرمایه افرادی زیادی به این دلیل از بین رفته است.
2. اطلاعات باید جامع باشد.
جامع بودن اطلاعات بدین معنی است که تنها با یک خبر نباید به تجزیه‌وتحلیل یک شرکت یا یک صنعت پرداخت. به عنوان مثال اگر یک شرکت تولیدی، قیمت محصولات خود را افزایش دهد و در مقابل قیمت دستمزد پرداختی به کارکنان و همچنین بیمه پرداختی به تامین اجتماعی نیز افزایش یابد، سودآوری شرکت چندان تغییر محسوسی نخواهد کرد. پس اطلاعاتی که یک سرمایه‌گذار برای تحلیل خود نیاز دارد باید جامع باشد.
3. اطلاعات باید به‌روز باشد.
اطلاعات معتبر و قابل اتکا که به صورت جامع تحلیل شود، اگر به‌روز نباشد، اهمیتی ندارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران به این دلیل نمی‌توانند سود مناسبی کسب کنند که به اطلاعات به‌روز و لحظه‌ای دسترسی ندارند.
به عنوان مثال شرکت سیمان سپاهان با نماد سپاها برنده یک مناقصه تامین سیمان به ارزش 300 میلیارد ریال شده است. به محض انتشار خبر ارزش سهام این شرکت افزایش خواهد یافت. حال اگر یک سرمایه‌گذار یک هفته پس از انتشار این خبر از آن مطلع شود، نمی‌تواند با استفاده از این اطلاعات به سود دست یابد، چون که سهام شرکت سیمان سپاهان افزایش یافته و در قیمت جدید متعادل شده است.
4. اطلاعات باید مرتبط باشد.
در بورس بسیار مشاهده می‌شود که سهامدارن بر مبنای هیجانات سهام خود را به فروش می‌رسانند و یا اینکه برای خرید یک سهام خاص تشکیل صف خرید می‌دهند.
به عنوان مثال با انتشار خبر افزایش نرخ ارز، شرکتی که مواد اولیه و بازار هدف آن داخل کشور است هیچ تاثیری نمی‌پذیرد، اما سرمایه‌گذاران نگران تاثیر منفی نرخ ارز بر این شرکت هستند. پس سهام خود را با قیمت کم به فروش می‌رسانند. پس یک سرمایه‌گذار باید بداند که اطلاعات منتشر شده با فرض سه شرط قبلی، چه تاثیری می‌تواند بر شرکت مورد نظر او داشته باشد.
پس متوجه شدیم که اطلاعات ارزشمندترین دارایی بازار سرمایه است.
