دوپامین هورمون یا انتقال‌دهنده عصبی که این روزها در محافل مختلف از پیچ های انگیزشی تا وب‌سایت های علم و فناوری نامش شنیده می‌شود .
احتمالا شما هم درباره‌ی دوپامین شنیده‌اید یا خوانده‌اید و در ذهنتان با چند کلید واژه لذت، پاداش و عادت نقش بسته است. اما آیا دوپامین واقعاً هورمون لذت است؟
با یک مثال شروع می‌کنیم: فرض کنید تا جشن مهمی که دعوت شده‌اید کم‌تر از دو ماه مانده و تصمیم دارید یک یا دو سایز لاغر شوید یا برای قبولی رزومه کاریتان باید ظرف مدت کوتاهی چند مقاله بنویسید یا یک مثال همه گیرتر، امتحان دارید و باید درس بخوانید. اگر با تصور همه این موقعیت‌ها شما هم دفعاتی که نتوانستید تصمیم بگیرید به سراغ انجام کار سخت‌تر بروید را به یاد آوردید، بهتر است به دوپامین نگاه بهتری بیندازیم.
یک معرفی ساده
دوپامین یک ساختار شیمیایی در مغز ماست. اما به جای بررسی فیزیولوژیک این انتقال دهنده عصبی، بهتر است بدانیم چطور دوپامین ما را وادار می‌کند تا چیزی را بخواهیم! در واقع دوپامین در ما ایجاد میل می‌کند و تمایل ما منجر به انگیزه، حرکت و انجام خواسته هایمان می‌شود.
پس چطور تمایل به انجام یک کار به اندازه کافی باعث ایجاد حرکت نمی‌شود؟
ذهن ما بر اساس مقدار دوپامینی که از انجام فعالیت‌ها انتظار دارد دریافت کند آن ها را اولویت بندی می‌کند. هر فعالیتی که بتواند به ما پاداش بدهد باعث ترشح دوپامین می‌شود، پس کاری که بلافاصله پاداش ندارد و قبل از انجام آن دوپامین ترشح نشود، انگیزه انجام آن فعالیت در ما ایجاد نمی‌شود. جالب‌تر آنکه فارغ از مفید یا مضر بودن فعالیت اگر باعث ترشح دوپامین بیشتر شود مغز هم آن را بیشتر و بیشتر می‌خواهد انجام دهد.
مغز انسان بابت انجام همه فعالیت‌ها تقریباً مقداری دوپامین ترشح می‌کند اما بیشتر دوپامین در پاداش های تصادفی ترشح می‌شود.
حالا سوال اصلی این است که: مشکل کجاست؟
با تغییر سبک زندگی بشر امروزی و ورود پرقدرت تکنولوژی و مدیا به همه لحظات زندگی مغز ما به طور غیر طبیعی دوپامین زیادی را هر روز ترشح می‌کند. ما با هر بار چک کردن گوشی گشتن در شبکه‌های اجتماعی ا انجام بازی‌های ویدیویی منتظر دریافت پاداش هستیم و دوپامین زیادی را هم ترشح می‌کنیم می‌کنیم در نتیجه مغز به سطح بالایی از دوپامین روزانه عادت می‌کند. مغز انسان با مکانیزم تطبیق پذیری فعالیت می‌کند پس به سطح جدید خودش را تطبیق داده و گیرنده‌های عصبی دوپامین تضعیف می‌شوند!
مشکل جایی شروع می‌شود که حالا کارهای قبل به اندازه سطح جدید دوپامین ترشح نمی‌کنند و انجامشان بسیار سخت به نظر می‌رسد.
پس با یادآوری مثال‌های اول حالا می‌دانید چرا در حالی که میخواهید لاغر شوید ورزش نمی‌کنید یا به جای نوشتن مقاله شروع به دیدن سریال جدید می‌کنید و حاضرید هر کاری کنید جز درس خواندن!
اما راه حل این مشکل چیست ؟
راه حل اینجاست؛ سم زدایی دوپامین. قسمت‌های بعدی درباره detox dopamine یا ترک اعتیاد به دوپامین برایتان خواهم نوشت.
