بازده سرمایه‌گذاری (ROI) یک شاخص عملکرد است که برای ارزیابی کارایی یک سرمایه‌گذاری یا مقایسه کارآیی تعدادی از سرمایه‌گذاری‌های مختلف استفاده می‌شود. ROI مقدار بازده سرمایه‌گذاری را نسبت به هزینه سرمایه‌گذاری اندازه‌گیری می‌کند.
برای محاسبه ROI، سود (یا عایدی) سرمایه‌گذاری بر هزینه سرمایه‌گذاری تقسیم می شود. نتیجه به صورت درصد یا نسبت بیان می‌شود.
فرمول بازده سرمایه‌گذاری به صورت زیر است:
بازده سرمایه‌گذاری =(درآمد سرمایه‌گذاری - هزینه سرمایه‌گذاری) / هزینه سرمایه‌گذاری
در فرمول بالا، "درآمد سرمایه‌گذاری" اشاره به درآمد حاصل از بهره سرمایه‌گذاری دارد. از آنجا که ROI به عنوان یک درصد اندازه گیری می شود، می‌توان آن را به راحتی با بازدهی سرمایه‌گذاری‌های دیگر مقایسه کرد.
? جزئیات بیشتر
بازده سرمایه‌گذاری (ROI) به دلیل تطبیق پذیری و سادگی آن، یک معیار محبوب است. اساسا، ROI می تواند به عنوان یک ارزیابی اولیه از سودآوری سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گیرد. محاسبه آن پیچیده نیست، تفسیر آن نسبتا ساده است، و دارای طیفی از کاربردهای مختلف است. اگر ROI سرمایه گذاری مثبت نباشد، یا اگر فرصت‌های دیگری با ROI های بالاتر وجود داشته باشد، این نشانه‌ها می‌توانند به سرمایه‌گذاران در حذف و انتخاب گزینه‌های سرمایه‌گذاری کمک کنند.
?? برای مثال فرض کنید شخص "الف" در سال ۹۰ مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان در شرکت "ب" سرمایه‌گذاری می‌کند و یک سال بعد سهم خود را ۱۲۰ میلیون تومان می‌فروشد. برای به‌دست آوردن بازده سرمایه‌گذاری سود حاصل از سرمایه‌گذاری را که برابر است با ۲۰ میلیون تومان بر هزینه سرمایه‌گذاری که ۱۰۰ میلیون است تقسیم می‌کنیم. حاصل ۰/۲ یا ۲۰٪ می‌شود.
با این اطلاعات شخص "الف" می‌تواند سرمایه‌گذاری خود را در شرکت "ب" با سایر سرمایه‌گذاری‌های خود مقایسه کند. مثلا فرض کنید مبلغ ۴۰ میلیون تومان در سال 91 در شرکت "ج" سرمایه‌گذاری کرده باشد و در سال ۹۴ سهم خود را ۶۰ میلیون فروخته باشد. بازده سرمایه‌گذاری در این پروژه برابر با ۲۰ تقسیم بر ۴۰ میلیون است که حاصل آن ۰/۵ یا ۵۰٪ می‌شود.
❌ محدودیت‌های ROI
مثال‌های بالا برخی محدودیت‌های ROI را به ویژه هنگام مقایسه سرمایه‌گذاری‌ها مشخص می‌کند. در حالی که ROI سرمایه‌گذاری دوم بیش از ۲ برابر سرمایه‌گذاری اول بود اما مدت زمان سرمایه‌گذاری اول یک سال و سرمایه‌گذاری دوم سه سال بود.
?? شخص "الف" می‌تواند ROI سرمایه‌گذاری دوم را بر اساس سال‌ها تعدیل کند. از آنجاییکه ROI کل ۵۰٪ بود با تقسیم آن بر ۳ میانگین بازده سرمایه‌گذاری در سه سال به‌دست می‌آید که برابر است با ۱۶/۶٪.
با این تعدیل مشخص می‌شود که گرچه سرمایه‌گذاری دوم بازده بیشتری برای شخص "الف" داشت اما سرمایه‌گذاری اول او انتخاب مناسب‌تری بوده است.
بازده سرمایه‌گذاری ROI را می‌توان همراه با نرخ بازگشت استفاده کرد، که در آن زمان بازگشت سرمایه‌گذاری پروژه محاسبه می‌شود. ممکن است از ارزش خالص فعلی (NPV) هم استفاده شود، که اختلاف در ارزش زمانی پول بر اثر تورم در طول زمان را نیز در نظر می‌گیرد. نرخ بازده‌ای که با استفاده از NPV محاسبه می‌شود اغلب نرخ بازده واقعی نامیده می شود.
