خلق یک اثر متنی مناسب، به نکات متعددی بستگی دارد که یکی از آنها، رعایت نکات نگارشی است. مخاطب باید از خواندن محتوای شما لذت ببرد و این امر ممکن نیست مگر با تسلط کاملِ شما بر نکات نگارشی! همانطور که در مقالهی "در اسپرینت اول کارآموزش چه گذشت؟" به آن اشاره کردم، از دید من علائم نگارشی از مهمترین نکات نگارشیست که یک نویسنده باید در متن خود به آن توجه کند.
در این مقاله قرار است مهمترین نکات نگارشی را به طور مفصل برای شما تشریح کنم. بنابراین اگر پیوسته رویای نویسنده شدن را در سر میپرورانید، مقالهی امروز دسترسیهای خوبی به شما خواهد داد.
یکی از مهمترین مواردی که باید قبل از نوشتن درباره آن تصمیم بگیرید، انتخاب لحن مناسب است. بهتر است در نظر داشته باشید که لحن نوشتههای شما، امضای نویسندگی شما نیست که مجبور باشید در تمام محتواهای خود، آن را ثابت نگه دارید! لحن نوشتاری شما باید به تناسب سبک نوشته تغییر کند و این تغییر برای افزایش اثربخشی کلام شما ضروری خواهد بود. از دید من، نویسندهای موفق است که لحن خود را به تناسب سبک محتوایش انتخاب کند؛ مثلا اگر در حال نوشتن محتوای علمی هستید، انتخاب لحن محاوره جزو اشتباهترین تصمیمات شما خواهد بود؛ با این کار در واقع اثر بخشی محتوای شما تا حد زیادی نزول میکند و مخاطب نمیتواند محتوای شما را جدی بگیرد. برعکس، برای نوشتن محتوای تبلیغاتی که نیاز است شما با مخاطب ارتباط صمیمانه برقرار کنید، انتخاب لحن رسمی ممکن است تمام زحمات شما برای تولید محتوا را به کلی نابود سازد.
علائم نگارشی در نوشتار، حکم لحن در گفتار را دارند. اگر در گفتار به لحنتان توجه نکنید، چه اتفاقی میافتد؟ طرف مقابل ممکن است منظور شما از سخنانتان برداشت بدی داشته باشد، اثرگذاری کلام شما کم شود و حتی ممکن است پس از گذشت چند دقیقه، به بهانههای مختلف از ادامهی مکالمه با شما سر باز بزند. همین ماجرا ممکن است هنگام مطالعهی یک متن نیز اتفاق بیفتد؛ به این صورت که اگر شما نتوانید به درستی از علائم نگارشی در متن خود استفاده کنید، مخاطب بعد از خواندن چند سطر، از خواندن محتوای شما صرف نظر میکند. بنابراین اگر قصد دارید به یک نویسندهی حرفهای تبدیل شوید، توصیه میکنم حتما زمانی را به یادگیریِ استفادهی صحیح از علائم نگارشی اختصاص دهید. برای این کار میتوانید از نیمچه مقالات، آواچهها و کارگاههای ویراستاران کمک بگیرید.
بارها اتفاق افتاده که صرفاً به خاطر وجود غلطهای املایی فراوان، از مطالعهی محتوای یک نویسنده صرف نظر کردهام. وجود غلط املایی در وهلهی اول برای مخاطب تداعی کنندهی یک موضوع است؛ "نویسندهی متن، سواد نوشتار ندارد!". به شخصه رغبتی برای مطالعهی محتوایی که نویسندهاش حتی املای درست کلمات را هم نمیدانسته، یا آنقدر برای متنش وقت نگذاشته که قبل از انتشار، آن را بازخوانی کند ندارم. درستنویسی و استفاده درست از کلمات در دل متن میتواند به طور غیر مستقیم تاثیر روانی مثبتی در ذهن مخاطبهای نکته سنج شما ایجاد کند. شما میتوانید برای آشنایی با املای کلمات مختلف و همچنین گسترش دایره لغات خود، به خواندن متون ادبی و کتابهای انگلیسی بپردازید.
شاید برایتان پیش آمده باشد که گاهی هنگام خواندن نوشتهی مورد علاقهتان، احساس خستگی کنید. به زعم من، یکی از علل این اتفاق ممکن است ضعف نویسنده در نوشتن باشد. شما به عنوان نویسنده میتوانید با استفاده از کلمات متنوع و جملهبندیهای مناسب، ذهن مخاطب خود را از خسته شدن نجات دهید. شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که دقیقاً منظور از "جملهبندی مناسب" چیست؟ برای داشتن جملهبندی مناسب شما باید سعی کنید حتی المقدور از جملههای کوتاه استفاده کنید؛ یعنی جملههای شما باید هرچه زودتر به فعل برسند. البته این بدان معنا نیست که شما آنقدر جملات را کوتاه کنید که جان کلامتان از دست برود. بلکه باید سعی داشته باشید از اضافهگویی در محتوای خود پرهیز کنید. همچنین شما نباید در یک جمله، تمام اطلاعات خود را به مخاطب منتقل کنید. بهتر است یک جمله را به چند جمله تقسیم و سپس آن را در قالب چند جملهی کوتاه، اما اثربخش، بر ذهن مخاطب حک کنید.
اگر دربارهی موضوعی مینویسید که حدس میزنید مخاطبتان با آن آشنایی ندارد، مطالب را با مثال زدن به طور کامل برای او تفهیم کنید. کلی گویی و عدم استفاده از مثال، میتواند بازدهی محتوای شما را تا حد زیادی پایین بیاورد. گاه استفاده از چند مثال ساده، باعث بینیازی از نوشتن چندین جمله و در نتیجه صرفهجویی در زمان شما نیز خواهد شد.
شما میتوانید با انتخاب لحنِ متناسب با سبک نوشتهی خود، تاثیر محتوایتان در ذهن مخاطب را چند برابر کنید. همچنین با استفادهی درست از علائم نگارشی به خوانایی بهتر محتوای خود کمک کنید و برای مخاطبتان شرایطی فراهم کنید که فحوای کلام شما را راحتتر درک کند.
با خواندن کتابهای نویسندگان مختلف و تماشای فیلمهای خوب، دایره کلماتتان را گسترش دهید تا دستتان برای انتخاب کلمات متنوع در جملهها باز باشد.
همواره توصیه میکنم قبل از انتشار محتوایتان، حتماً آن را بازخوانی کنید و از صحیح بودن املای کلمات مطمئن شوید. همچنین اگر برای اولین بار از کلمهای استفاده میکنید و به درست بودن املای آن شک دارید، حتما از لغتنامههای موجود در سطح وب کمک بگیرید.
شما میتوانید با استفاده از جملات کوتاه، خوانایی متن را بالا ببرید. توجه داشته باشید که کلی گویی گاهی اوقات میتواند مخاطب شما را به کلی از مرحله پرت و هدفی که از نوشتن محتوا داشتهاید را تار و مار کند.
از نظر شما مهمترین نکات نگارشی که رعایت نکردن آنها به بدنهی محتوایتان آسیب میزند، کدام است؟
شنوای تجربیات گران بهای شما خواهم بود. :)