ترور

عکاس : رابرت جکسون

در اکتبر سال 2017 ، بنا به قانون تصویب شده در سال 1992 و با سپری شدن بیش از نیم قرن از ترور جان اف کندی ، سی و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده امریکا ، مدارک سری این واقعه می بایست علنی و به اطلاع عموم رسانده میشد . با این حال دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا با درخواست پلیس فدرال (اف بی ای) و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا ) مبنی بر عدم انتشار 200 سند از حدود سه هزار سند محرمانه این واقعه با توجیه به خطر افتادن امنیت ملی آمریکا موافقت نمود.

واقعه ترور جان اف کندی همچنان یکی از وقایع سیاسی جنجالی و پر رمز و راز ایالت متحده آمریکا به شمار می آید . جان فیتز جرالد کندی در طول سالهای 1961 تا زمان ترورش در سال 1963 ریاست جمهوری آمریکا را به عهده داشت .ترور شخصیت جوان و کاریزماتیک وی در سن 46 سالگی به سرعت باعث افزایش محبوبیت وی در میان آمریکایی ها گردید .

خبر اول کلیه رسانه های جهان در 22 نوامبر سال 1963 به شرح چگونگی ترور وی اختصاص یافت "جان اف کندی رئیس جمهور دموکرات آمریکا که در سومین سال ریاست جمهوری خود به سر می برد، در جریان سفر به تگزاس، هدف اصابت دو یا سه گلوله قرار گرفت و کشته شد"

پس از این سو قصد در ساعت 7 بعد از ظهر همان روز جوان 24 ساله ای به نام " لی هاروی اسوالد" بعنوان قاتل رئیس جمهور معرفی شد و تنها دو روز پس از این واقعه هاروی اسوالد در حین انتقال از زندان در برابر دیدگان میلیون ها بیننده تلویزیون توسط صاحب یک باشگاه شبانه در دالاس به نام جک رابی با شلیک گلوله به قتل رسید و بدلیل این اتفاق زود هنگام گناهکار یا بیگناه بودن وی هرگز فاش نشد.

رابرت جکسون عکاسی بود که در 24 نوامبر در طبقه همکف زندان دالاس آمریکا در انتظار انتقال یک زندانی مشهور و مظنون به ترور سی و پنجمین رئیس جمهور آمریکا به سر میبرد . در همین زمان جک رابی با سرعت به زندانی نزدیک و با شلیک گلوله وی را به قتل رساند . جکسون در کسری از ثانیه با دوربین نیکون اش موفق به ثبت عکس از واقعه ای شد که بر ابهامات قتل 22 نوامبر کندی افزود و از سوی دیگر جایزه معتبر پولیتزر را که هر سال به بهترین عکسهای خبری افشاگرانه و جسورانه اختصاص می یابد را برایش به ارمغان آورد .

جک رابی پس از قتل هاروی اسوالد توسط دادگاهی در دالاس به اعدام محکوم شد ، با این حال تقاضای فرجام کرد و قبل از برگزاری جلسه دادگاه اعلام شد که وی بدلیل انسداد ریوی ناشی از سرطان ریه در گذشته است . ابهامات بسیار در پرونده ترور جان اف کندی ، منجر به گسترش این تفکر در بین اذهان عمومی گشت که علی رغم آنکه شواهدی بر اقدام به تیراندازی توسط هاروی اسوالد وجود داشته است ، این ترور سازمان یافته و توسط افراد دیگری نیز هدایت شده است . هاروی همواره اتهام خود را رد کرده و ادعا میکرد که وی تنها یک طعمه بوده و در عکس های ارائه شده سر وی را به تنه شخص دیگری مونتاژ کرده اند. وی عضو سابق تفنگداران نیروی دریایی آمریکا بوده و به طور علنی اذعان می داشته که گرایشات مارکسیستی دارد . هاروی پس از پایان خدمت در سال 1958 به مسکو رفته و با یک دختر روس ازدواج کرده و در سال 1962 به آمریکا بازگشته بود . در زمان وقوع ترور کندی برخی شهادت دادند که وی را در طبقه ششم محل کارش در یک مدرسه مشاهده کرده اند.

در کتابی که بعدها با عنوان (( شکار رئیس جمهور)) توسط نویسنده ای آمریکایی به نام مل آیتون به رشته تحریر در آورده شد در مورد شخصیت هاروی چنین آورده شده است که وی شخصیتی منزوی بوده و کودکی سخت و طرد شده ای را سپری کرده است و اینگونه افراد در بزرگسالی نیاز به توجه و انتقام جویی دارند لذا این شخص با دنبال کردن فلسفه و انگیزه های سیاسی خود را اقناع میکرده است ، همچنین بنا به مدارک موجود وی در اواسط دهه 50 در بین دوستان خویش به علاقه وافرش به کشتن یک رئیس جمهور اعتراف میکرده است .نویسنده با این توصیفات در این کتاب گرایش و انگیزه وی را جهت مطرح کردن خویش بعنوان یک انقلابی مهم وتحت تاثیر تفکرات کمونیستی برای ترور جان اف کندی قابل توجیه دانسته شده است .

با این حال پیچیدگی این ترور چنان بوده است که طی نظر سنجی های مکرر موسسه گالوپ در سال 2001 تنها 30 درصد از مردم آمریکا باور دارند که ترور کندی توسط هاروی صورت پذیرفته است .

تاکید بروی گرایشات مارکسیستی هاروی اسوالد به هیچ عنوان خوش آیند جمهوری سوسیالیستی شوروی نبود که در آن زمان در کشمکش جنگ سرد با آمریکا به سر میبرد و بروز هر تنشی امکان این را داشت که منجر به درگیری و جنگ بین دو ابرقدرت شود . از جمله اسنادی که اخیرا سازمان سیا منتشر شده، لی هاروی اسوالد دو ماه قبل از این ترور ، در جریان سفر به مکزیکوسیتی با یک دیپلمات شوروی دیدار کرد که طبق اسناد سازمان اطلاعات امریکا ، این دیپلمات مامور سازمان امنیت روسیه بوده است ولی بعد عنوان شد که موضوعات مورد بحث آنها بی ارتباط با این موضوع و بی اهمیت بوده است . پوتین رئیس جمهور حال حاضر روسیه دخالت این کشور را در قتل کندی بی اساس خواند و اظهار داشت که این گزینه وجود دارد که قتل رئیس جمهور کندی در آن زمان توسط سازمان اطلاعات ایالات متحده طراحی شده است .

50 سال پس از ترور جان اف کندی کتابی با عنوان (( جاسوس بی نظیر)) نوشته رابرت هولمز منتشر شد که در آن نویسنده مدعی شده بود که لی هاروی اسوالد توسط مخالفان تندروی هوادار استالین هدایت میشده است .

پس از قتل کندی بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که تیراندازی توسط دو نفر صورت پذیرفته است و کسی که شلیک نهایی را به سر کندی در حین حرکت ماشین انجام داده است در کار خود بسیار خبره و کارآزموده بوده که با توجه به سابقه هاروی انجام این کار از وی بعید به نظر میرسد. هولمز در کتاب خود چنین مینویسد ((خروشچف و کندی در پی ماجرای کوبا روابط دوستانه‌ای با هم نداشتند اما به کلی نیز از هم رویگردان نشده بودند. جلو می‌رفتند و اوضاع جهان را آرام نگه می‌داشتند. گروه خودسر درون کاگ‌ب چنین اوضاعی را خوش نداشت و سودای جنگ در سر داشت. به نظر آن‌ها خروشچف می‌بایست سلاح‌های اتمی را شلیک می‌کرد و با تسلیم شدن در برابر فشار آمریکا تن به خفت داده بود)) با این حال تمامی ادعاهای این نویسنده در حال حاضر تنها یک نظریه مانند بسیاری نظریه های دیگر قتل کندی به شمار میرود.

شخص دیگری با عنوان دیوید آی . شایم تا کنون در دو کتاب مدعی شده است که مافیا مسئول ترور کندی است .این نظریه بر این اساس است که جان اف کندی و برادرش رابرت کندی ( دادستان کل آمریکا) دست به اقداماتی جدی برای براندازی مافیا زده بودند که سران آن را بسیار خشمگین ساخته بود و احتمالا نقشه ترور توسط کارلوس مارسلو سردسته مافیا سازماندهی شده بوده است .

دخالت اسرائیل و موساد در این اقدام از جمله فرضیه های دیگری است که در مورد ترور کندی از گذشته تا کنون وجود داشته است . کندی در مقام کاندیدای حزب با کمک و حمایت یهودیان با اختلاف کمی برنده شد . با این حال پس از آن اقداماتی جهت تغییر در سیاست های خاور میانه و بهبود روابط در پیش گرفت که خوشایند دولت اسرائیل نبود . اقدامات و نظرات کندی برای اسرائیل روشن ساخت که وی تنها به منافع آمریکا توجه دارد . استیفن گرین در کتاب خود با عنوان (( روابط سری آمریکا با اسرائیل جنگ طلب )) درباره بروز روابط تیره کندی با اسرائیل مینویسد "که اسرائیل در آن زمان برنامه اتمی خود را پنهان نگاه داشته بود و سازمان امنیت اطلاعات آمریکا این موضوع را کشف و به اطلاع کندی رسانده بود . او بر این تصمیم بود که ممانعت از توسعه تسلیحات اتمی را در برنامه کار دولت جدید آمریکا قرار گیرد .این تضاد بین سیاست های وی با دولت اسرائیل واقعه ترور وی را در دالاس رقم زد ."

مشهور است که یکی از سخنرانی های جان اف کندی با مضمون زیر منجر به مرگ وی شد .

"ما با جهانی مواجه هستیم با توطئه ای ظالم و یکپارچه که عمدتا بر اساس روش های حریصانه ای استوار است برای توسعه ی منطقه ی نفوذ خودش . سیستمی است که منابع انسانی و مادی وسیعی را به زور به خدمت گرفته برای ساختن ماشینی بسیار کارا و بهم بافته ، که عملیات نظامی ،دیپلماتیک، جاسوسی، اقتصادی، علمی و سیاسی را با هم ترکیب کرده است . آماده سازی و تدارکاتش پنهانی است نه معلوم برای عموم . اشتباهاتش دفن میشوند نه این که در روزنامه ها چاپ شوند .فراریانش خاموش میشوند نه این که مورد ستایش قرار گیرند."

با تمامی این فرضیات اثبات نشده ، آنچه مسلم است پیامدهای بسیار ترور کندی میباشد . رئیس جمهور شدن لیندون جانسون و تغییر در سیاست جنگ ویتنام ، پایان فشارها بر گروه مافیا، استقلال و افزایش قدرت سازمان سیا و اف بی آی و بهبود روابط آمریکا و اسرائیل از جمله موارد مهم آن میباشند .

پس از انتخاب لیندون جانسون به ریاست جمهوری کمیته ای به سرپرستی "ارن وارن" رئیس دیوان عالی آمریکا جهت بررسی ترور کندی تشکیل شد که این کمیته در سال 1964 گزارش 900 صفحه ای را ارائه داد که در آن ذکر شده بود لی هاروی اسوالد بدون هیچ گونه طرح و هدف خاص و به تنهایی اقدام به ترور نموده است و هیچ توطئه ای هم در کار نبوده و جک روبی نیز دو روز پس از این رخداد بدون هیچ وابستگی و طرح از پیش تعیین شده ، شخصا تصمیم به کشتن هاروی اسوالد گرفته است . این گزارش جنجال بسیاری را مبنی بر سرپوشی و کتمان حقایق برانگیخت . با این حال آنچه که تا کنون در تاریخ ثبت شده است ذکر نام لی هاروی اسوالد بدون ذکر هیچ توطئه ای بعنوان قاتل جان اف کندی میباشد .

مریم پژمان