جنگ یک امر شخصی است

جنگ یک امر شخصی است . این نام یک مجموعه عکس است که یوجین ریچاردز عکاس خبری و از اعضای آژانس خبری VII، در زمان جنگ آمریکا و عراق از زندگی نظامیان آمریکایی و خانواده هایشان که از نظر روحی و جسمی عمیقا آسیب دیده و رنج برده اند تهیه و در سال 2010 ارائه کرده است . این مجموعه شامل 15 عکس است که طعم تلخ و ماندگار جنگ را بر مذاق مخاطب مینشاند و احساسات او را برانگیخته میسازد .

جنگها به بهانه ای شروع میشوند و به بهانه دیگری نیز پایان می یابند ولی جنگ هرگز برای آنهایی که از نزدیک آنرا لمس کرده اند پایان نمیپذیرد . "جنگ امری شخصی است "چون اثرات آن تا عمقی ترین لایه های روان شخص آسیب دیده ، نفوذ کرده و او است که باید این دنیای دردناک درونی را به تنهایی با خودش حمل کند .

جنگ عراق یا آنچه که با عنوان عملیات آزاد سازی عراق نامیده میشود ، یک حمله نظامی بود که در 20 مارس 2003 توسط ارتشهای آمریکا و بریتانیا به عراق آغاز گردید . بهانه شروع اشغال عراق ، نابود کردن سلاح های کشتار جمعی مطابق با توافق نامه 1991 و رابطه صدام حسین با القاعده بود . دولت و ارتش عراق تنها در طول سه هفته پس از حمله امریکا نابود و صدام حسین دستگیر و در سال 2005 اعدام شد ، .با این حال حضور نظامی ارتش آمریکا تا سال 2010 ادامه پیدا کرد .این جنگ تا کنون پرهزینه ترین جنگ تاریخ آمریکا نامیده میشود . 9 سال اشغال عراق که از مدت زمان حضور ارتش آمریکا در جنگهای جهانی اول و دوم و همچنین جنگ ویتنام و کره نیز بیشتر میباشد ، تبعات منفی و خسارت های بسیاری را به همراه داشته است . تعداد بسیار کشته شده ها ، زخمی ها ، افزایش بیماری های روانی و از هم پاشیدگی بسیاری از خانواده ها در جریان این جنگ ، خشم بسیاری از مردم آمریکا را از جنگی که نشان از سلطه طلبی سیاستمدارانشان را داشت ، به شدت برانگیخت . نلسون ماندلا در ارتباط با حمله نظامی آمریکا اعلام داشت که تنها چیزی که آقای بوش (رئیس جمهور وقت آمریکا) میخواهد نفت عراق است . در همان دو سال اول جنگ در حدود 3000 راه پیمایی در سرتاسر دنیا علیه حضور نظامی آمریکا در عراق به راه افتاد .

این جنگ و حضور نظامی طولانی و فرسایشی ، در نهایت با خروج آخرین سربازان آمریکایی در دسامبر 2011 پایان پذیرفت.

این جنگ نیز مانند تمامی جنگ ها ی رخ داده در طول تاریخ سرانجام پایان پذیرفت ولی پایان رسمی هیچ جنگی قطعا بمعنای پایان پذیرفتن اثرات آن نخواهد بود.

پس از جنگ آمار خودکشی در بین نیروهای نظامی بازگشته از عراق روند صعودی داشته و تبعات آسیب های شدید روانی برسربازان و خانواده های آنها همچنان مشهود است . یکی از سربازان سابق ارتش آمریکا که در این جنگ حضور داشته است در این ارتباط میگوید " وقتی کابوس‌ها و تداعی ذهنی حوادث به طرف شما هجوم می‌آورند، مجالی برای مقابله با این افکار و خاطرات نیست و شما کنترلی بر این اوضاع ندارید. گرچه شما همه تلاش خود را بکار می‌گیرید، اما همچنان از تسلط بر شرایط عاجز هستید.”

آنچه که یوجین ریچاردز در مجموعه عکس " جنگ امری شخصی است" به نمایش میگذارد روایتگر این تحولات عمیق و دردآور است . این تصاویر نتیجه کاوش های غیر معمول و صبورانه عکاس خبره ای است که شهامت ثبت چنین لحظات ناخوشایندی را دارد . شهامت یوجین در زمان عکاسی از رنج آسیب دیدگان این جنگ شاید به سبب آن بود که قبلا تجربه مراقبت از همسر سرطانی اش را از سر گذرانده و مجموعه عکس های اندوه باری را از این دوران از همسرش گرفته و در سال 1986 در کتاب انفجار به سمت زندگی چاپ کرده بود .از میان 15 عکس ارائه شده در مجموعه "جنگ امری شخصی است " تصویر این جوان که 40 درصد از جمجمه اش را بر اثر انفجار نارنجک از دست داده بسیار دردناک است .عکس فوق جوان 36 ساله ای به نام خوزه را که اکنون مانند یک نوزاد ناتوان است را در آغوش مادرش به نمایش میگذارد. خوزه یکی از 32 هزار نظامی آمریکایی است که در جنگ آمریکا در عراق زخمی شده اند.

مادری که خود در سن و سالی است که نیاز به مراقبت دارد اکنون باید پسر بالغی که هیچ امیدی به بهبود وی را ندارد در آغوش بگیرد و روزها را سپری کند . براستی تا کنون چه کسی ادعای آنرا داشته است که بتواند میزان رنج دنیایی درونی یک انسان را اندازه گیری کند؟

عکس به وضوح تعادل ندارد مادر و فرزند بروی خط قطری کادر عکس قرار گرفته اند و مخاطب احساس سنگینی فرزند درشت جثه را بروی مادر سالخورده اش حس میکند. چشمان مخاطب باز هم مکث میکند ، آغوش مادر عاشقانه است با تمام وجود دستهایش را به دور کمر پسرش حلقه زده و او را تنگ در بر گرفته است . فرزندی که نصف سر و توانایی یک زندگی معمولی را ا ز دست داده و زن و فرزندش نیز ترکش کرده اند . جنگ امری شخصی است ، چون اینگونه رنج ها هستند که باید به تنهایی به دوش کشیده شوند . این عکس با تمام تلخی اش زیبایی عشق قدرتمند مادرانه را به تصویر میکشد ، مادری که ناخن های دستش را بلند نگه داشته و هنوز نیازمند ارضای حس زیبایی طلبی زنانگی خویش است . جنگ ها و تضادهای درونی عظیم هر انسان پس از جنگ برای ثبت در تاریخ ، محلی از اعراب ندارند. تاریخ حتی اگر امانتدار خوبی باشد قادر به ارائه همه انچه که در هرجنگ و صلحی رخ داده نخواهد بود.

گونتر ویلهلم گراس نویسنده آلمانی و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1999 که داستانهایش را تصویرگر چهره فراموش شده تاریخ میخوانند ،چنین میگوید " ما بنا به عادت فقط چیزهایی را "تاریخ" می خوانیم که به جنگ و صلح و سرکوب سیاسی یا سیاست حزبی مربوط شود"

شاید تاریخ بی اعتناتر از آن باشد که دلشکستگی مردی که نیمه سرش را از دست داده و مادری که رنج بسیاری را بدلیل عطش قدرت برخی دیگر تحمل میکنند را در دل خود جای دهد.

مریم پژمان

منبع عکس : https://eugenerichards.com/war-is-personal