شروع هر عکس از یک تصویر پیشین است

این عکس مرد جوانی را نشان میدهد که در آغوش زنی آرام گرفته است .توصیف کلامی چنین عکسی در حد همین یک جمله قادر به نمایان کردن تاثیر گزاری بسیارو شاخص بودن آن نمی باشد.با آنکه چهره زن و مرد در عکس آشکار نیست ولی در همان نگاه اول ، نمایش تضاد بسیار زیاد بدن کاملا پوشیده زن در حجابی سیاه رنگ ،با بدن برهنه و سپید مرد چشم ها را خیره میسازد . همچنین بیننده با توجه به پیشینه های ذهنی در ارتباط با آنکه زنی با این سبک حجاب که حتی دستها را نیز پوشانده است با احتمال قریب به یقین میبایست مسلمانی معتقدباشد ، به سرعت قادر به تحلیل آن است که مردیکی از محارم این زن است .

این عکس برنده جایزه بسیار معتبر ورلدپرس فتودر سال 2011شده است. جایزه بسیار معتبری که همواره شهرت را برای عکس و عکاس آن به ارمغان خواهد آورد .ساموئل آراندا عکاس اسپانیایی وموفق این عکس که سابقه همکاری با روزنامه ها و خبرگزاری های مطرحی چون نیویورک تایمزو فرانس پرنس را دارد، در بسیاری ازحوادث رخ داده در کشورهای مختلف خاورمیانه حضور به هم رسانده و اقدام به عکاسی از صحنه ها ی درگیری و حوادث تاسف بار آن منطقه مینماید . اودر اوج حوادث یمن دو ماه را در آنجا با حداقل امکانات به سر برد واین عکس را در مسجدی که به درمانگاه موقت معترضان تبدیل شده بود از مادری به نام فاطمه گرفت در حالی که پسر مجروح 18 ساله اش زاید الغوث را در آغوش گرفته ومورد عطوفت و دلسوزی مادرانه قرار میداد .

عکاسی جنگ یکی از پرمخاطره ترین مشاغل دنیا به شمار میرود که قطعا دارای ارزش بسیاری از لحاظ مخابره وضعیت نابسامانی ها و درد و رنج مردم گرفتار در جنگ و معطوف کردن نگاه جامعه جهانی به این وضعیت بغرنج میباشد . آراندا پس از دریافت این جایزه معتبر که دارای ارزش مادی در حدود 10 هزار یورو میباشد در مصاحبه ای اظهار مینماید که پس از دریافت جایزه ،تصمیم گرفت که خانواده زاید الغوث را نیز درآن سهیم کند ولی در کمال تعجب مشاهده کرد که ایشان از دریافت جایزه سرباز زده و حتی از طرح پیشنهاد نیز ناراحت شدند واظهار داشتند که از برنده و جهانی شدن عکس تنها بدلیل نمایش درد ورنج مردم یمن خوشحال شده اند .

حوادثی که در سال 2011 در یمن رخ داد منسوب به سلسله حوادثی است که در دنیا با نام های " بهار عربی" ، " بیداری انسانی " و یا " بیداری اسلامی" شناخته میشود .در آن سال تحولات و حوادث متعدد داخلی و خارجی در یمن رخ دادکه موجب پدید آمدن وضعیت بحران زا و رنج آوری برای مردم آن گردید . سلسله قیام هایی که در کشورهای عربی به منظور تغییر بنیادین در حکومت های دارای قدرت اتفاق افتاد در ابتدا از تونس آغاز شد و در مصر و سپس لیبی نیز ادامه یافت . مردم یمن پس از انقلابهای رخ داده در مصر و تونس و در پی نارضایتی ها از اوضاع سیاسی ، اجتماعی و وضعیتنابسامان اقتصادی، دست به اعتراضات گسترده ای بر علیه دولت " عبدالله صالح " زدند که در ابتدای ژانویه 2011 به منظور اجرای اصلاحات در این کشور صورت گرفت ولی تقاضای مخالفان به سرعتو در اواخر ژانویه به درخواست برکناری رئیس جمهوری تغییر یافت . درگیری ها و برخوردهای خونین و خشونت آمیزی متعدد موجب بروز وضعیت بحرانی در این کشورشد و این عکس یکی از تاثیرگزارترین عکس هایی است که در این مقطع زمانی موجب توجه جهانیان به این وضعیت بغرنج گردید .

آرون سیسکیند عکاس مشهور آمریکایی جمله ای دارد با این مضمون که " شروع هر عکس از یک تصویر پیشین است "

شاید یکی از بهترین نمونه های قابل بسط به این عبارت همین عکس باشد . این عکس تداعی گر است . تداعی در معنای لغوی به معنی آنچیزی است که موجب زنده کردن و به خاطر آوردن آموخته ها ، محفوظات و یا مشاهداتی است که از گذشته در ذهن جای گرفته است. به اعتقاد ارسطو ، اگر شی با معلومات دیگری ارتباط داشته باشد وجود یکی موجب به یادآوری دیگری خواهد بود.

رنج نمایان شده در این عکس ، به مناسبت تلمیحی که باپس زمینه های ذهنی و کهن الگوهای ثبت شده تاریخی داردموجب تحریک ذهن مخاطب به آشکارسازی تصاویری مبهم و یا آشکار میشود . تصاویری که متاثر از مشاهده آفرینش های هنری بسیاری است که در اعصار و مکانهای مختلف صحنه تاثربرانگیز در آغوش گرفته شدن مسیح با پیکری سپید و نحیف را درآغوش مادرش مریم مقدس به نمایش میگذارد .

همچنین یکی از قدرتمند ترین عوامل زیبایی در این عکس تضاد آشکار پوشش در برابر برهنگی ورنگ سیاه در برابر سپید است . درک تضاد در یک تصویر باعث تحریک حس کشف و سرخوشی در مغز شده وبیننده در تصویرزیبایی را احساس میکند. هنرمندان خلاق با نمایش تضاد ، حس زیبایی شناسی مخاطب را تحریک میکنند. نکته قابل تامل دیگر آنکه در یک عکس فرم بدنهای سوژه با مخاطبان گفتگو میکند . زیبایی دیگری که در عکس نهفته است آن است که وقتی بیننده از رابطه مادر و فرزندی سوژه های عکس آگاهی میبابد با دیدن پیکر برهنه فرزند در آغوش مادر بی اختیار به یاد لحظه با شکوه و معنوی به دنیا آمدن هر انسانی می افتد و این حالت فشرده شدن بروی سینه پرتپش مادرتداعی گر تلاشی برای یکی شدن و محافظت از رنج موجودی است که با عنوان پاره تن یک زن نامیده میشود ودر تمامی زمانها و مکانها همواره قداست و ارزش بسیاری را داشته ، دارد ، و خواهد داشت . با این حال بسیار فراتر از نمایش زیبایی در یک عکس ، رابرت فرانک عکاس سرشناس آمریکایی رسالت عکاس را در قالب یک جمله چنین بیان میکند " یک چیز هست که عکاس باید آن را در عکس های خود بگنجاند ، انسانیت آن لحظه ".

مریم پژمان

منبع عکس : http://www.cccb.org/en/exhibitions/file/world-press-photo-12/41435