فیلم «بیچارگان» (Poor Things)
کارگردان: Yorgos Lanthimos
کشور سازنده: ایرلند، مجارستان، آمریکا، انگلستان
ژانر: رمانتیک، کمدی درام
امتیاز: 7.5/10
داستان: بلا بکستر زن جوانی است که توسط یک دانشمند کافر به زندگی بازگردانده شده است، بلا با یک وکیل فاسد در یک ماجراجویی طوفانی در سراسر قارهها گشت و گذار میکند. او فارغ از تعصبات زمانه خود، در هدف خود برای دفاع از برابری و رهایی انسانها تلاش میکند.
اخطار: اگر این فیلم را ندید، این نقد میتواند داستان را برای شما افشا کند!
نقد: فیلم بیچارگان بیش از آنکه راوی باشد، جهان میسازد. جهانی که با دقت در شخصیتها و صحنهپردازی فرا واقعنگر، جهانی عجیب، سیاه و ظالم که پر از فریب است در میان واقعیت و تخیل میسازد. جهانی که کارگردان در فیلمهای قبلی خود مانند خرچنگ (The Lobster) بر آن تکیه دارد. جهانی پوچ شده که پر از فریب است و قهرمان سعی دارد آن را نجات دهد اما در نهایت خود وی جزئی از سیستم جهان خود میشود. در این فیلم نیز بلا (دختری که مورد آزمایش است) با سرکشی خود و فرار با وکیل در جهان سفر میکند و مواجهه با جهان ناشناخته و دیدن رویدادهای دلپذیر و ناراحت کننده، به یک جهانبینی تجربی میرسد. بلا آنقدر رشد میکند که خود وی به نوعی جایگزین گاد (دانشمند کافری که اسمی شبیه خدا دارد، پدر معنوی بلا) میشود. ایده جذاب فیلم در همین موضوع نهفته است که دختری با مغز کودک (رشد نیافته) در جهان سورئال سفر میکند و مسیر بلوغ و تبدیل به قهرمان (خدا) را طی میکند. در این تجربه البته همه چیز آزاد است حتی اگر وی خودخواسته تبدیل به یک فاحشه شود نیز اشکالی ندارد، چون به تجارب وی میافزاید. از نظر فنی نیز استفادهی مکرر از لنزهای واید و فیشآی (Fisheye) -که اینجا تداعیگر نگاه کردن به داخل یک شهر فرنگ هستند-، زومها و دورنماییهای پرتعداد، یا زوایای تند دوربین برای نمایش شخصیتها زیباییشناسی هدفمند شکل دهد.
بخش دیگر در این فیلم پرداخت بیمرز به مسائل جنسی است که در آن تجاوز، فاحشهگری و خودارزایی چیزی طبیعی قلمداد میشود و رویهای غریزی و حیوانی به خود میگیرد. از طرفی اینطور برداشت میشود که فرد رشد نیافته بنده مسائل جنسی است اما فرد رشد یافته (نمادش: گاد) از مسائل جنسی به دور است. چیزی که در در مکالمه گاد و مکس (دستیار و عاشق بلا) در زمان افشای عشق مکس به بلا نمایان میشود.
نکته دیگر زیر رویه فمنیستی است که جهان را مردسالار نشان میدهد و به نقد میکشد. مردان در این فیلم، ظالم، فریبکار، تندخو، فرصتطلب و متجاوز و زنان برآوردهکننده خوشبختی، مصلح و نجاتدهنده جهان هستند! چیزی که با پایانبندی خوش فیلم برای بلا و به نوعی نشستن بلا بر تخت گاد نشاندهنده پیروزی زنان بر مردان است. (هورا برای فمنیستها)
در واقع قهرمان روایت یک سفر بلوغ را از یک مخلوق به یک خالق و گرفتن جایگاه خدایی در جهانش را به طی میکند. البته که کارگردان این بخش پایانی یعنی تمایل بلا به جایگاه گاد را خیلی سریع و بد شکل میدهد. اما سوال این است که بلا جهانی اصلاحشده (ادعای کارگردان) را شکل میدهد یا نه؟! اگر بخواهیم فمنیستی نگاه کنیم: بله، قهرمان زن پیروز شده است و اینطور القا میشود! از نظر روایی هرچند مبهم است اما نشانهها بیشتر بر این تاکید دارد که وی نیز راه گاد و ادامهدهنده ظلم موجود در جهان است.