مدتی است که خبرها و حواشی زیادی درباره‌ی استارت‌آپ ویکندها به گوش می‌رسد، عده‌ای معتقدند که استارتاپ‌ویکندها در طول عمر کوتاهشان در ایران خروجی کافی را نداشته‌اند و برگزارکنندگان این رویدادها تنها متحمل هزینه‌‌های مالی شده‌اند، درحالی که عده‌ای از این طریق و به نام «تسهیلگری» به درآمد و شهرت رسیده‌اند! ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که تسهیلگری دقیقا چیست؟ اما پیش از آن باید درباره‌ی ماهیت استارتاپ‌ویکند توضیحی مختصر بدهم:
استارتاپ‌ویکند یک شبیه‌ساز است که فرآیند طراحی و اجرای یک استارتاپ را در ۵۴ساعت شبیه‌سازی می‌کند. این فرآیند در یک محیط رقابتی و با همکاری تعدادی مربی صورت می‌گیرد، که مسئولیت ابهام‌زدایی از این فرآیند را به عهده دارند. یک مربی باید بتواند فرآیند شکل‌گیری کسب وکارها را درک کند و هنگامی که اعضای یک تیم در مسیر طراحی و اجرای استارت‌آپ مخصوص به خودشان هستند از این مسیر ابهام‌زدایی کند. این مسیر پر از عدم قطعیت است و نیاز به راهبری و هدایت مربیان باتجربه و بادانش دارد. استارت‌آپ ویکند در حقیقت بستری فراهم می‌کند تا شرکت‌کنندگان تجربه‌ی مربیان را بشنوند، درک بهتری از استارتاپها به دست بیاورند و در یک فضای رقابتی دست به انتخاب و تجربه بزنند.
اما «تسهیلگری» چیست؟ تسهیلگری طراحی و حمایت همه‌جانبه از اجرای این فرآیند است تا برگزارکنندگان بتوانند از اجرای درست آن اطمینان حاصل کنند. «تسهیلگری» نوعی استاندارد است و «تسهیل‌گر» مسئولیت برنامه‌ریزی و هماهنگی رویداد را بر عهده دارد و درنهایت از آن پشتیبانی می‌کند. تسهیلگری یک فعالیت‌حرفه‌ای‌است اما مربیگری یک فعالیت داوطلبانه.
حالا به سوال اساسی منتقدان می‌رسیم؛ چرا استارت‌آپ ویکندها خروجی کافی را نداشته‌اند؟پاسخ به این سوال بستگی به بینش ما از صورت آن دارد و در گرو چند سوال دیگر است؛ تعریف ما از «خروجی» چیست؟ آیا خروجی را «تعداد استارت‌آپ‌های اجرا شده» می‌دانیم، یا «افزایش دانش و درک استارتاپی شرکت‌کنندگان»؟ آیا خروجی یک پدیده، وابسته به محیط آن نیست؟ آیا مساله‌ی ما «تعداد مشخص استارتاپ خروجی» است یا «عملکرد رویداد در چرخه‌ی اکوسیستم»؟ آیا چرخه‌ی اکوسیستم استارتاپی ایران به درستی می‌چرخد و تنها استارتاپ ویکندها عامل اختلال‌اند؟
از سوی دیگر، تعریف ما از «کافی بودن» چیست؟ آیا با وجود این اکوسیستم استارتاپی معیوب در ایران انتظار خروجی بیشتر، انتظاری معقول است؟
برای تحلیل و انتقاد تیزبینانه از خروجی استارت‌آپ ویکندها، باید ابتدا تمام عوامل موجود در یک اکوسیستم را شناسایی کرد و سپس سهم هر یک را در این خروجی بررسی و تحلیل کرد. قضاوت درباره‌ی خروجی استارت‌آپ ویکندها بدون بررسی سایر عوامل محیطی امکان‌پذیر نیست.
به هر حال تسهیلگری در ایران استانداردهای متفاوتی دارد و هر کدام از این استانداردها ممکن است اختلافاتی با استانداردهای جهانی داشته باشند، اما رد و تخریب آن غیرمنطقی و واپس‌گرایانه است. در نهایت هر استانداردی که بتواند کیفیت بهتری -به نسبت دیگران- ارائه کند، با استقبال بهتری از سوی برگزارکنندگان مواجه می‌شود.
