در نوشته‌ی پیشین که با موضوع بیم‌ها و امیدهای هوش مصنوعی در ویرگول منتشر کردم، به‌طور خیلی خلاصه گفتم که منظره‌های ترسناک هوش مصنوعی می‌تواند چه چیزهایی باشد، آنجا بیشتر به بیم‌ها اشاره کردم، به اینکه هوش مصنوعی باعث شده درباره‌ی بعضی چیزها بازنگری کنیم؛ چیزهایی مثل ارزش آثار هنری و دشواریِ دسترسی به آن‌ها یا نیازمان به شغل‌هایی مثل کدنویس و محتوانگار. البته همانجا توضیح دادم که هوش مصنوعی هرگز نمی‌تواند به‌طور کامل و صد درصد جای این چیزها را بگیرد.
در این یادداشت که بخش دومِ همان نوشته‌ی قبلی است، می‌خواهم نیمه‌ی روشن هوش توسعه‌ی هوش مصنوعی را کمی روشن‌تر کنم! البته دوباره اعتراف می‌کنم که اهل تخصص بهتر می‌توانند در این باره نظر بدهند و مطالب من نظر یک علاقه‌مند غیرمتخصص است.
طبابت کار دشواری است و بخش‌های بسیار متنوعی دارد. علاوه بر تخصص‌های متمایز، هر پزشک باید دانش و مهارت‌های مختلفی را بلد باشد که فقط چند مورد از آن‌ها برای همگان آشناست. همه می‌دانند که بخش مهمی از کار پزشک تشخیص بیماری و ارائه‌ی روش‌های درمان است اما شاید کمتر کسی بداند که پزشک باید اخلاق پزشکی خوانده باشد، مهارت تشخیص با شرح‌حال‌گیری دقیق از بیمار را بلد باشد، بتواند در موقعیت‌های دشوار بیمار را آرام کند و... . با این وجود، به نظر می‌رسد بخشی از وظایف پزشکان را بتوان با اطمینان به هوش مصنوعی سپرد.
در دهه‌ی ۸۰ وقتی رایانه‌های خانگی خانه‌های ایرانیان را تسخیر می‌کردند و عضو جدید هر خانه و هم‌بازی هر نوجوانی می‌شدند، نرم‌افزارهای جالبی هم آرام آرام داشت تولید می‌شد. یکی از این نرم‌افزارها که خیلی اتفاقی به دستم رسید، بانکی از اطلاعات داروها و بیماری‌ها داشت و در یک بخش از آن، با پرسیدن سوال‌های بله و خیر الگوریتمی را طی می‌کرد تا بتواند بیماری شما را تشخیص دهد. نکته‌ی جالب این است که در بیشترِ موارد تشخیص بسیار خوبی داشت!
تصور کنید با استفاده از هوش مصنوعی، بخواهید به کمک الگوریتمی به‌مراتب پیچیده‌تر از آنچه در آن نرم‌افزار دهه‌هشتادی به کار برده شده بود، بیماری‌ها را تشخیص دهید. گمان می‌کنم دقت این تشخیص‌ها با درصد قابل توجهی، درست‌تر و دقیق‌تر از کارآزموده‌ترین پزشکان باشد. همانطور که دقت ماشین حساب از دقت سریع‌ترین و حرفه‌ای‌ترین حسابداران بیشتر است.
پس یکی از امیدهای توسعه‌ی هوش مصنوعی این است که از آن برای امور پزشکی بهره ببریم. با این کار، می‌توان حجم زیادی از مراجعات به سیستم پزشکی هر کشور را کاهش داد و تنها در فعالیت‌هایی که به دخالت فیزیکی پزشکان نیاز دارد، به آن‌ها مراجعه کنیم.
نکته‌ی مهم دیگر این است که می‌توان برای بسیاری از انسان‌های کره‌ی زمین که در مناطقی دورافتاده و با فقر زندگی می‌کنند، دسترسی به خدمات پزشکی را فراهم کرد. برای این کار کافی است آن افراد به یک تلفن همراه و اینترنت دسترسی داشته باشند تا از خدمات پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی حداقل در بخش تشخیص و ویزیت استفاده کنند.
نمی‌خواهم از قدر و اهیمت کار حقوق‌دانان و وکلا بکاهم، اما تحلیل کلمات و متون، یعنی کاری شبیه کار وکلا و قضات، کاری است که دقیقاً در تخصص ابزارهای هوش مصنوعی است! همانطور که در گزارشی در واشنگتن پست اشاره شده است، هوش مصنوعی می‌تواند در بسیاری از کارهای حقوقی به ما کمک کند.
اگر قرار باشد با ارائه‌ی مسئله حقوقی خود به یک نرم‌افزار رایانه‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی، بتوانیم سریع‌تر و مطمئن‌تر از قبل، راه حلی بیابیم، کداممان این کار را نمی‌کنیم؟ طبیعی است چنین خدماتی بسیار ارزانتر از استفاده از وکیل حقیقی هم خواهد بود. آنقدر ارزانتر که در برابر هزینه‌های سنگین وکیل، رایگان حساب می‌شود!
با ظهور عصر هوش مصنوعی و سیطره‌ی این فناوری نوین بر زندگی ما انسان‌ها، اگرچه ممکن است برخی شغل‌ها از میان بروند، اما شغل‌های جدیدی هم به وجود می‌آیند
شاید خیلی زود باشد که از هوش مصنوعیِ نسبتاً احمقی که اکنون در اختیار ماست، انتظار داشته باشیم بتواند درباره‌ی مشکلات کلان زیست بشری راهکار ارائه کند اما دور نیست زمانی که بتوان برخی از مشاوره‌ها را به هوش مصنوعی سپرد. مثلاً:
پروژه‌هایی که اکنون با هزینه‌های کلان و صرف زمان زیاد و البته دقت پایین انجام می‌دهیم، می‌تواند با کمک هوش مصنوعی و کندوکاو کلان‌داده‌هایی که در دسترسش قرار می‌دهیم، سریع‌تر، دقیق‌تر و ارزانتر انجام شود.
تقریباً هیچ کاری نیست که نتوان با کمک فناوری هوش مصنوعی آن را بهتر و کارآمدتر کرد.
چشم‌انداز بهره‌هایی که می‌توانیم از هوش مصنوعی ببریم آنقدر وسیع است که صدها و هزارها مورد ملموس را می‌توان نام برد. تقریباً هیچ کاری نیست که نتوان با کمک فناوری هوش مصنوعی آن را بهتر و کارآمدتر کرد. با ترکیب هوش مصنوعی و ابزارهای دیگری که در اختیار داریم، می‌توانیم زندگی خود را در هر زمینه‌ای بهبود بخشیم. این یک شعار نیست. مثلاً حمل و نقل را در نظر بگیرید. اکنون به‌یمن انقلاب صنعتی و پیشرفت علم، در کمتر از ۲۴ ساعت می‌توانیم در هر نقطه‌ای از کره‌ی زمین باشیم. سفر و جابه‌جایی بیش از هر زمانی در تاریخ حیات بشر ساده و ارزان شده. هوش مصنوعی می‌تواند سفر و جابه‌جایی را از این هم ساده‌تر، ارزانتر و ایمن‌تر کند. پهپادهای مسافربری بدون راننده، قطارهای سریع‌السیر و خودروهای بدون راننده تنها چند موردِ شناخته‌شده است که نشان می‌دهد ترکیب هوش مصنوعی با ابزارهای حمل‌ونقل می‌تواند چقدر آن‌ها را کارآمدتر کند.
هر ابزار دیگری هم می‌تواند همینقدر بهبود یابد. ابزارهای دفاعی، ابزارهای سنجش، ابزارهای تشخیص سلامتی و بیماری، ابزارهای صنعتی، ابزارهای تولید غذا و کشاورزی و... .
پس یکی دیگر از چشم‌اندازهای امیدبخش پیشرفت در حوزه‌ی هوش مصنوعی توانایی ترکیب آن با ابزارهای دیگر است.
ظهور عصر هوش مصنوعی را با پیشرفت‌هایی که منجر به انقلاب صنعتی شد مقایسه کنید.
البته که بسیار بعید است هوش مصنوعی بتواند چنین انقلابی ایجاد کند و زندگی فعلی ما را تا آن حد تغییر دهد که انقلاب صنعتی تغییر داد. اما یادتان باشد اگر پیش از رخ‌دادن انقلاب صنعتی به انسان‌های عصر پیشامدرن می‌گفتند قرار است دستگاه‌هایی ساخته شوند که کار کشاورزی ۱۰ مرد قوی را یک‌تنه انجام می‌دهند یا قرار است اسب‌های آهنینی تولید شوند که با سرعتی معادل ۱۰ برابر اسب‌های عادی حرکت کنند و عمرشان هم همانقدر بیشتر باشد، آن مردم بیچاره به اولین چیزی که فکر می‌کردند این بود که ما کارمان را از دست می‌دهیم! البته زمینداران خوشحال می‌شدند اما کارگرانشان نه. لشکرداران و جنگجویان خشنود می‌شدند اما پرورش‌دهندگان اسب، نعل‌زنان، زین‌سازان و تیمارگران اسب‌ها ممکن بود نگران آینده‌ی شغلی خود شوند.
اما آنچه این افراد ممکن است متوجه نباشند، پدیدآمدن موقعیت‌های جدید و نیازهای جدید است. همانطور که انقلاب صنعتی مشاغل جدیدی پدیدآورد که کسی تصورش را هم نمی‌کرد. با ظهور عصر هوش مصنوعی و سیطره‌ی این فناوری نوین بر زندگی ما انسان‌ها، اگرچه ممکن است برخی شغل‌ها از میان بروند، اما شغل‌های جدیدی هم به وجود می‌آیند که اکنون تصورش را هم نمی‌کنیم. چه‌بسا تعداد این مشاغلِ جدید چند برابر مشاغل فعلی باشند.
درست است که بعد از فراگیرشدن خودروها نیاز به ساخت نعل اسب بسیار کمتر شد اما چند برابر نعل‌ساز و تیمارگر اسب و زین‌ساز، نیاز به قطعه‌ساز و تعمیرکار و تعویض روغنی و لاسیتک‌ساز و رنگ‌کار و... پدید آمد! تازه ساختن جاده‌های ویژه، سوخت‌های ویژه، قوانین رانندگی و کلاس‌های خاص و صدها چیز دیگر را هم نباید فراموش کرد!
پس آنچه هوش مصنوعی می‌بلعد مشکلات قدیمی است و شغل‌های قدیمی. همچنان کاری برای انجام و راهی برای زندگی وجود خواهد داشت بلکه راهی ساده‌تر و زندگی‌ای بهتر.
در نهایت، به‌طور خلاصه، گمان می‌کنم بیشتر باید نسبت به آینده‌ی زندگی با هوش مصنوعی خوشبین باشیم تا بدبین.
