"ارز رمزِ جهانی": چرا آمریکا خودش دلار را پایین می کشد؟ و هشت راهکار ایرانی!

وقتی بچه بودیم، در بازی های کودکانه، من عاشق تجارت بودم اما خواهرم تنها به یک شرط دل از خاله بازی می کند، آن هم این بود که یک "کارخانه پولسازی" یا همان "ماشین چاپ پول" بصورت پیش فرض داشته باشد که هر اندازه دلش می خواست پول داشته باشد و من ناگریز از پذیرش بودم، اما کم کم متوجه شدم این پیش شرط بازی را بی مزه کرده است.

1- آمریکا بزودی دلار را کنار می گذارد. اینجا می نویسم تا ثبت شود.

کنار می گذارد یا دیگر پشت اش نمی ایستد تا تضعیف شود. این پیش بینی برای من و بسیاری از سیاستمداران و اقتصاددانان و احتمالاً افراد دخیل در تجارت جهانی به خوبی مشخص شده است و 11 عدد از نشانه هایش را در انتهای این نوشته بر می شمرم. حدود دو سال است که این را می گویم اما برخی هنوز ناباورانه گوش می دهند. ما در آستانه ورود به دنیای رقابت ارزهای دیجیتال ملی و تغییر هژمونی اقتصادی-سیاسی جهان هستیم. دیو میکائیلز و پائول میگنا شش روز پیش هشدار ورود به این کارزار و جنگ قدرت را در مقاله ای در اینجا، وال استریت ژورنال داده اند و من را یاد حرفم انداختند که میگفتم آمریکا خودش در حال کنار گذاشتن دلار است و وا اسفا بر مردم-ملت هایی که ذخائر ملی شان به دلار یا اوراق بهادار فدرال رزرو آمریکا هست! آمریکایی ها تا بحال هر اندازه می توانسته اند و دلشان خواسته است دلار چاپ کرده اند و این مزیت رقابتی بی همتا، بار تورمی اش به سایر کشورها تحمیل شده است. بصورت حداقلی و مستقیم ۵ تریلیون دلار اوراق قرضه فروخته شده به بانک های مرکزی کشورهای جهان توسط دولت فدرال آمریکا تنها بخش کوچکی از این بدهی هاست.

بدهکاری تریلیارد دلاری دولت آمریکا در واقع بدهی به سایر ملت های جهان است که با دلار معامله می کنند، حال تصور کنید با کنار رفتن یا کم ارزش شدنِ دلار، سرمایه ها و طلب هایی که به دلار است، چه می شود؟ در واقع آمریکا در تمام این سال ها از 1971 تا امروز با چاپ دلار آن را تضعیف کرده است. زیاد قبول ندارم که مدام گفته می شود چاپ دلار بی پشتوانه! بی پشتوانه نسبت به برابری با ذخائر طلا را می فهمم اما به هر حال چه با روش های غلط چه صحیح آمریکا توانست دلار را به همگان بقبولاناند! یعنی اعتبار و ارزش دلار از سال 1971 به بعد براساس خواست و ارزش عمومی اش در سطح جهان شد و این همان چیزی است که ما الان برای ارز رمزها یا بهتر بگوییم پول رمزها هم می گوییم. با این همه اما دیگر دلار از چشم آمریکا افتاده است. این اگرچه یک تخریب خلاق است برآمده از زایش فناوری بلاکچین اما سیاست گذاری های مدیریتی و اهداف اقتصادی ویژه ای را در پشت صحنه دارد.

در واقع مهم تر از اینکه متوجه شوید و بپذیرید که بزودی آمریکا خود، دلار را بی ارزش و یا بسیار کم ارزش می کند، اینست که بعد از آن چه خواهد شد؟ در حقیقت با کنار گذاشتن دلار هژمونی قدرت در جهان، تغییرات گسترده ای می کند. مطمئناً بیش و پیش از همه، آمریکایی ها خود، برای این مهم آماده هستند و هر لحظه که زمان مناسب برسد، عملی اش می کنند. اما کشورهایی مثل انگلستان، روسیه و چین نیز کارهای بزرگی کرده اند و حتی این اواخر ترکیه!

مطمئناً مسئولین این خبر یا احتمال را درک کرده اند (انشالله) با این وجود خود من هم، شاید اگر نیمچه تخصص و ادراکی از پول رمزها نداشتم، این مهم را باور نمی کردم.

روزی یک بازرگان چینی به یکی از دوستانم حرف قشنگی زده بود که نقل به مضمون می کنم: "شما که با آمریکا اختلاف جدی دارید، چه راه حلی برای کنار گذاشتن دلار دارید؟ بعد توضیح داده بود منظورم اینه که ملت های جهان که اکثراً نیمی از ذخائر ارزی شون براساس دلار یا اوراق قرضه دلاری بانک مرکزی آمریکا هست (فدرال رزرو) حال در جهان پس از دلار، چگونه جایگاه دومی اقتصاد چین (آن زمان چین قدرت دوم اقتصادی براساس بزرگی تولید ناخالص ملی بود و الان هم همان دوم هست) و قدرت برآمده از آن حفظ می شود و تضمین اینکه ناگهان چین با سومالی یکسان شود چیست؟"

خلاصه این نشان می دهد که نگاه چینی ها به این قضیه از مدت ها قبل شکل گرفته است. آن ها به خوبی دقت دارند که تقریبا بالا و پایین در هر کشوری حداقل 10 تا 100 درصد ذخائر ارزی شون (تا اونجائیکه یادمه فنلاند یا سویس استثناء هستند و صفر درصد ذخائرشون روی دلاره) به دلار یا اوراق قرضه دلار پایه هست.

این هم سایت https://www.usdebtclock.org/ به صورت آنلاین تمامی مقادیر و انواع بدهی های دولت آمریکا را نمایش می دهد که در زیر تصویرش را گذاشته ام.

2- سناریوهای محتمل

حال دو سناریو محتمل است.

1- آمریکایی ها همچنان براساس برنامه ریزی هایشان دلار را کم ارزش کنند و یکی از ارز رمزها را جهانی کنند در نتیجه تمام دارائی های دلاری دیگران بی ارزش شده و بدهکاری های تریلیون دلاری آمریکا هم یک شبه بسیار کم ارزش می شود، شاید به اندازه 1 کوین از ارز رمزی که آمریکا تجارت خود و شرکایش را براساس آن قرار می دهد و در نهایت قدرت سیاسی-اقتصادی آمریکا تثبیت تر!

2- با توجه به فعالیت های سریع چینی ها در جهانی سازی یوآن در مبادلاتشان با سایر کشورها و حذف تدریجی دلار با توجه به حجم بزرگ صادرات چین و روس ها در تبدیل ذخائرشون از طلا و دلار به صرفاً طلا و یوآن و بخصوص در خرج کردن دلارهایشان برای پرداخت بدهی ها و فروش تمامی اوراق بهادار فدرال رزرویشان، آمریکایی ها دلار تضیعیف شده را نگه می دارند اما بسیاری از معاملات بزرگ را پشتوانه یک پول رمز می کنند تا همانند تجربه ی بیت کوین که تجارت های بزرگ پشت پرده اش موجب ایجاد بازار جهانی تقاضا برای آن شد، این تجربه تکرار شود و در غایت آن پول رمز، بدل به یک ارز رمز جهانی برای تبادلات همه کشورها شود. در آنجا نیز همچنان ریش و قیچی دست آمریکایی ها می ماند با این تفاوت که براحتی دلار اثبات پذیر نیست! ریپل یک تجربه رسمی از یک پول رمز است که ممکن است جایگزین دلار گردد. حالا که دیگر جی پی مورگان هم پول رمز خودش را ایجاد کرده است، حتماً دوستان بخوبی به یاد دارند که صحبت های او علیه کریپتوکارنسی و بویژه بیت کوین تا چه اندازه در کاهش ارزش آن اثر داشت.

3- ما چه بکنیم؟ هشت راهکار اساسی برای ایران

اول هشدار: اینکه هیچ چاره ای نداریم جز اینکه هر چه زودتر مردم را نسبت به فروش ارزهای خانگی شان ترغیب کنیم. شاید بهترین گزینه فعلا همان خرید طلا باشد. (مطمئن باشید در 5 سال آینده طلا بشدت ارزشمندتر خواهد شد زیرا یک دوره انتقال ارزشی-مالی داریم.)

دوم جلوگیری از ضرر: اینکه دولت بیش از مردم مراقب باشد تا ذخائر ارزیِ دلاری بزرگ نگهداری نکند.

سوم ایجاد: اینکه لزوم پیمان اقتصادی-سیاسی در اوپک گازی با دعوت از چین برای ایجاد پشتوانه برای یک ارز رمز مورد توافق هر چهار کشور بیش از همیشه احساس می شود. گاز آینده انرژی است و بویژه که نسبت به نفت پاک بحساب می آید و مثل نفت که پشتوانه ی دلار جهانی شد می تواند پشتوانه ی ارز رمز توافقی باشد.

چهارم توسعه: پیشنهاد و همکاری با چین در مجمع آسه آن برای آنکه همه ی کشورهای عضو این ارز رمز را قبول کنند و برای تبادلات مالی-تجاری مورد استفاده قرار دهند.

پنجم آموزش و آماده سازی: نظام مالی- بانکی بعلاوه کارنسی های مان را هر چه سریع تر برای پذیرش مباحث مالی-بانکی ارز رمزی آماده سازیم. برای این کار بشدت نیازمند آگاه سازی و آموزش هستیم. تا دیر نشده است بجنبیم. احتمال دارد با ورود پول رمزهای ملی در هر کشور بانک مرکزی بتواند مستقیم با مردم فرایندها را و مدیریت عرضه و تقاضای نقدینگی و غیره را مدیریت کند کاری که الان با واسطه گری بانک های تجاری دولتی و خصوصی در حال انجام است. اگر چنین شود که بسیار محتمل است باید برای حذف شدن بانک های تجاری آماده شد. مطمئناً سرمایه داران سهیم در بانک ها و بانک دارها مخالف حذف شدن شان هستند. پیش دستی می کنند و رمز پول هایی می سازند تا ابتکار عمل از دست بانک مرکزی خارج شود. احتمال این سناریو و تداوم عمر بانک های تجاری نیز بالا است زیرا بانک های مرکزی بویژه در کشورهای در حال توسعه آنچنان هم (بخوانید اصلاً) علاقمند به تغییر در نظام پولی-مالی فعلی نیستند اگرچه برآورد می شود که یکی از حسن های ذاتی فناوری های بلاکچینی در همین دایرکت کردن و حذف واسطه ها است. حداقل در بسیاری از کشورها بانک های تجاری با تناقض هویتی روبرو خواهند شد. به هر حال این خودش ممکن است نظام پولی و نظام بانکی را بهم بریزد. بهتر است بجای صرفاً اقدامات قهری و عدم اجازه دادن به این گونه رخدادهای برآمده از تغییرات فناورانه، مدیریت تغییرات کنیم و از الان بفکر باشیم.

ششم فضای سوشیو-اکونومیک Socio-economic: آگاه باشیم که کشورهای توسعه یافته صد در صد دموکراتیک بودن ارز رمزشان را بزرگترین پشتوانه ی جهانی سازی اش می کنند یعنی می گویند چند ارز رمز خصوصی وارد دور شده است و هر اندازه که خود مردم بیشتر رغبت به هر کدام پیدا کنند همان در حال جهانی شدن است و جایگزین دلار می شود. معمولاً کشورهای در حال توسعه با مدیریت چنین روندهای اجتماعی-اقتصادی ناآشنا هستند و منفعلانه برخورد می کنند و یا تا هر وقت که بتوانند قهری! اینجا می تونیم از امروز آماده بشیم و فعالانه برای بهترین حالت در ایران و حفظ منافع ملی وارد گود بشویم.

هفتم حمایت از افراد جوان استارتآپی ایرانی: برخی از استارتآپ ها پول رمز های خوبی درست کرده اند در برخی بخش های تجاری داخلی مون مثل پتروشیمی ها اجازه دهیم از این پول رمزها استفاده شود. برای گردشگری هم همین طور. حیف است که فقط بانک ها می توانند آن هم گاهی یواشکی وارد ارز رمز شوند و انرژی پر شور استارتآپی نادیده گرفته می شود مگر در خدمت به دولتی ها یا نظام بانکی. باید اجازه بدهیم پول رمز های خصوصی فعال شوند.

هشتم حمایت از محصولات بلاکچینی ایرانی: کیف های پول بلاکچینی را مورد حمایت و تشویق قرار دهیم.

4- نشانه های کنار گذاشته شدن دلار توسط کشورها

نشانه های زیادی هستند حتی یادم هست در اخبار بیان شد که برخی از کشورهای اروپایی در این دو سه سال اخیر، آرام آرام و بی سر و صدا در حال تبدیل دلار به طلا و غیره هستند منتهی یک دوری زدم در نت و از اخبار دو سال اخیر و 11 مورد زیر را پیدا کردم که با ذکر منبع یا ارجاع لینک بیان می کنم.

1-به گزارش تجارت‌نیوز، طی هفت سال گذشته، روسیه همواره بزرگ‌ترین خریدار طلا در جهان بوده است. این کشور در سال ۲۰۱۸، حدود ۲۷۴ تن طلا خریداری کرد. دومین خریدار بزرگ طلا کشور قزاقستان است و بانک مرکزی این کشور از نظر حجم ذخایر طلا رتبه چهاردهم را در جهان به خود اختصاص داده است. به‌طور کلی از سال ۲۰۱۰ تاکنون بانک‌‌های مرکزی در جهان از فروشندگان طلا به خریداران خالص فلز زرد تبدیل شده‌اند. خرید رسمی طلا در سال گذشته میلادی ۴۶ درصد رشد داشته و به ۵۳۶ تن رسیده است؛ این دومین رقم بالای تقاضا در ۱۰۰ سال اخیر محسوب می‌شود. توجه داشته باشید که آمریکایی که دلار بدون پشتوانه چاپ می کند برای رشد و توسعه ی خودش، اولین دارنده ذخائر طلای جهان است و بالغ بر 8 هزار تن طلا برابر مجموعه طلاهای سه کشور رتبه های بعدی خودش طلا ذخیره کرده است!

2- روسیه شروع به بازپرداخت بدهی های خود به دلار کرده است.در حال حاضر روسیه یکی از کشورهایی است که کمترین بدهی (بخش دولتی و خصوصی) مبتنی بر دلار را داراست.

3- روسیه همچنین استفاده از دلار در بنادر خود را از شهریور 1396 ممنوع کرده است.(منبع)

4- روسیه در سال گذشته حجم قابل توجهی از اوراق بهادار آمریکایی خود را فروخت. این کشور در بهار سال 2018 ظرف تنها چند ماه از بخش اعظم اوراق قرضه آمریکایی خلاص شد. روسیه ابتدا در ماه مه 50 میلیارد دلار و سپس در ماه ژوپن 34 میلیارد دلار از این اوراق را فروخت و در نهایت از 96 میلیارد دلار اوراق بهادار آمریکایی که در آغاز سال در اختیار داشت، رهایی یافته و در آخر آن سال تنها 15 میلیارد دلار آن باقی ماند. با توجه به این مسئله که طرف روسی در ماه ژوئن اوراق بهادار آمریکا به ارزش 1.17 میلیارد دلار را فروخت، اکنون سهم اوراق قرضه آمریکایی روسیه نزدیک به 11 میلیارد دلار کاهش یافته است. برای درک بهتر این مسئله باید ذکر کرد که روسیه در سال 2010، 170 میلیارد دلار اوراق بهادار آمریکایی در اختیار داشت. ضمن اینکه میزان ذخایر بین المللی بانک مرکزی روسیه هم در حال افزایش قابل توجه است اما نه به دلار!(منبع)

5- بانک مرکزی چین اعلام کرد: چین در حال کاهش تدریجی ذخایر دلار خود و ترویج استفاده از یوان است. (منبع) همچنین چین به تازگی قرار دادهای نفتی خود را بر مبنای یوان امضا کرده است و قصد دارد این گونه قراردادها را به بازار فلزات هم گسترش دهد و این به معنای تزلزل جایگاهی است که بصورت ریشه ای دلار بر اساس آن جهانی شده است. (منبع)

6- دلار از مبادلات روسیه و ونزوئلا حذف شد

7- هم اکنون بسیاری از مردم در کشور‌های مختلف اتحادیه اروپا خود به این واحد پول یورو اعتراض دارند. خیلی از کشور‌ها مانند یونان، پرتغال، اسپانیا و ... هستند که خود با این واحد پولی مشکل دارند. وقتی که مردم این کشور‌ها نمی‌توانند نرخ سود بانکی خود را تعیین کنند و یا در مورد نرخ ارزشان تصمیم بگیرند خیلی راضی و خوشحال نیستند چرا که این موارد بر زندگی اقتصادی آن‌ها تاثیر می‌گذارد؛ بنابراین خیلی از کشور‌های اروپایی هم اکنون خود در مورد یورو نگران هستند. منبع (با خروج انگلستان پایه های سیاسی-اقتصادی اتحادیه بشدت بهم می ریزد.)

8- با وجود اینکه بیان کردم دلار با کمک کشورهای نفتی مانند عربستان و اوپک، قدرت جهانی یافت اما این پایه ها علی رغم پیوندهای عمیق سیاسی هر از گاهی سست می شوند و این عدم اطمینان برای آمریکایی ها نگران کننده است بویژه پس از انقلاب ایران که شوکه شدند. حال عربستان سعودی تهدید کرده است اگر واشنگتن لایحه نوپک را تصویب کند نفت را با ارزهایی غیر از دلار معامله می کند. اقدام عربستان برای حذف دلار به خوبی موافق با بزرگترین تولید کنندگان غیر اوپک مانند روسیه و مصرف کنندگان بزرگی مثل چین و اتحادیه اروپاست که خواستار اقداماتی برای متنوع کردن تجارت جهانی به دور از دلار هستند تا نفوذ آمریکا را در اقتصاد جهان تضعیف کنند. منبع

9- هند بعنوان ششمین اقتصاد بزرگ جهانی و یکی از واردکنندگان عمده در جهان حذف دلار را آغاز کرده است. پیش‌تر در دو سال گذشته، هند در پاسخ به مجازات های اقتصادی آمریکا علیه روسیه اعلام کرد قصد دارد پول خرید سامانه دفاعی از روسیه را بر حسب روبل پرداخت کند. این کشور همچنین پس از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه تهران اعلام کرد بهای خرید نفت خام از تهران را بر حسب روپیه پرداخت خواهد کرد. هند با امارات قرارداد سرمایه گذاری دوجانبه بر اساس روپیه و درهم امضا کرده است. (منبع )

10- احساس خطر جهانی برای سلطه یوان پس از دلار! معاون بانک مرکزی کشورهای شرق و جنوب آفریقا به تازگی در نشستی اقتصادی گردهم آمدند. پس از این نشست کالب فاندانگا Caleb Fundanga مدیر اجرایی موسسه مدیریت اقتصاد کلان و مالی گفت:« نتیجه گیری مشترک ما این است که باید استفاده بیشتری از یوان کرد همکاری ما با چین روز به روز بیشتر می شود و کاملا منطقی است در معاملات خود با این کشور از یوان استفاده کنیم. ما در گذشته از دلار آمریکا و یورو استفاده کرده ایم اما اکنون می خواهیم نقش پول ملی چین را گسترش دهیم این با منافع ملی همخوانی دارد و از نوسانات می کاهد». مطمئناً آمریکایی ها برنامه های سنگینی را برای برهم زدن این بازی و جلوگیری از جهانی شدن یوآن دارند و من می گویم این برنامه چیزی جز برهم زدن پول های ملی با پول رمز آمریکایی به عنوان ارز رمز جهانی نیست.

11- امضای قرارداد حذف دلار از مبادلات چین و روسیه