تقریبا هر روز با اتوبوسهای بیآرتی تهران رفتوآمد میکنم و گاه با صحنههای آزاردهندهای مواجه میشوم که برای اصلاح آن هیچ اقدامی نمیشود.
دیروز خیلی اتفاقی نگاهم به یکی از شیشههای اتوبوس جلب شد که روی آن پوستری چسبانده بودند. عموما در و دیوار اتوبوسها را نمیخوانم و اصلا نمیفهمم چرا باید اینقدر پیام و تبلیغات روی آن چسبانده باشند؛ اما اینبار دقیق شدم. اطلاعیه مذکور «منشور حقوق مسافر» بود که آرم شرکت واحد اتوبوسرانی تهران را بر خود داشت. جدای از غلطهای ویرایشی و اشکالات ویراستاری در این پوستر رسمی که احتمالا با تیراژ بالا هم چاپ و تکثیر شده است، موارد قابلتوجهی در آن درج شده بود؛ مواردی که هرکدام جزو حقوق مسافران است که بایستی رعایت شود.
برخی موارد مربوط به راننده و شرکت واحد و شهرداری است که باید رعایت شود؛ از جمله:
- دریافت خدمات مطلوب بدون توجه به ملیت، زبان، نژاد، موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی
- حضور منظم، آراستگی ظاهر و رفتار حرفهای توأم با ادب و احترام توسط رانندگان اتوبوس
- توقف اتوبوس در ایستگاهها برای مدت زمان تعیین شده
- داشتن سفری ایمن با رعایت مقررات و سرعت مصوب
تقریبا اتوبوسسوارهای حرفهای میدانند در برخی از این محورها تخطیهای آشکاری وجود دارد که گاه مسافران را به ستوه میآورد. چه بسیار دست و پاهایی که لای در گیر کرده و صدای مسافران را درمیآورد و چه بسیار ترمزهای ناگهانی داغانکننده که دمار از روزگار مردم در میآورد؛ تا برسیم به جر و بحثهای کودکانه برخی رانندگان با مسافران خسته که اعصابخردی را در تن آدم رسوب میدهد.
(البته این نقد نمیخواهد جسارتی باشد به ساحت خیل شریف رانندگان اتوبوس که با ایثار و فداکاری این مسئولیت سنگین را در پایتخت به دوش میکشند.)
اما بخش دیگری از مفاد این منشور متوجه همه مسافران است؛ از جمله:
- ممنوعیت استعمال دخانیات
- ممنوعیت همراهداشتن حیوانات
- ممنوعیت همراهداشتن کالاهای خطرناک یا حجیم
و شگفت آنکه دقیقا در زمانی که داشتم برای اولینبار این منشور را مطالعه میکردم کمی آنطرفتر بین بانوان، دختر خانمی ایستاده بود که یک سگ سیاه پشمالو به بغل داشت. (البته حجاب لازم را رعایت کرده بود و پیراهنی سفید تن سگ کرده بود!)
- برای تدوین این منشور بایستی وقت مطالعاتی و اندیشهای جدیتری گذاشته شود و مطالب با نظم، جامعیت و شمول بیشتری تدوین شود؛ و حتی نظر مردم هم برای آن اخذ شود.
- برای اطلاعرسانی این مفاهیم و مهمتر برای تبیین و آموزش آن باید کارهای بسیار جدیتری توسط شهرداری انجام شود که البته ظاهرا تا الان انجام نگرفته است.
- برای حمایت از این منشور، باید پیشبینیهای اجرایی و تضمینهای بازدارنده لازم فراهم آید؛ وگرنه با وضع موجود، روزبهروز وضعیت ساختارشکنانه برخی مسافران در اتوبوسها وخیمتر خواهد شد؛ از برهنگی گرفته تا همراهی حیوانات خانگی تا سرقت، پرخاش، فحاشیهای ناموسی و ضربوجرح.
