ساحل مرتضوی
ساحل مرتضوی
خواندن ۳ دقیقه·۳ ماه پیش

75. علم‌خوانی: کتاب گالیله: گفتگو در باب دو نظام عمده‌ی عالم 5

یادآوری افلاک ارسطو
یادآوری افلاک ارسطو


توی پست قبل دیدیم که سالویاتی رگباری ایراداتی که به سکون زمین وارد می‌دونست رو سر سیمپلیسیوس ریخت و حالا ادامه‌ی ماجرا:

روز دوم، سه:

ساگردو: سیمپلیسیوس من یه سوال دارم،‌ یه جسم متحرک فقط یه حرکت داره یا می‌تونه حرکت‌های مختلفی داشته باشه؟

سیمپلیسیوس: یه جسم متحرک ساده فقط یه حرکت می‌تونه داشته باشه مگه اینکه در حرکتی مشارکت کنه مثل حرکت آدمِ در کشتی که کشتی همراه خودش آدم رو می‌بره و آدم هم توی کشتی می‌تونه راه بره.

ساگردو: این حرکت مشارکتی می‌تونه متفاوت باشه؟ (توضیح خودم: یعنی میشه مثلا جسم یکنواخت باشه در صورتی که اون یکی شتابداره)

سیمپلیسیوس: ارسطو گفته اون حرکتها در یک زمینه‌ان.

ساگردو: خب! حالا بریم آسمون، اجرام آسمانی حرکات طبیعی خودشون رو دارن؟ و اگه دارن چیه؟

سیمپلیسیوس: بله حرکت طبیعی‌شون همون حرکت دور زمینه

ساگردو: خب! پس اون حرکت فلک ثوابت که بر عکس حرکت اینهاست چی میشه؟

سیمپلیسیوس: اون حرکت مشارکتی‌شونه دیگه.

ساگردو: نشد که! اجرام آسمونی که سرعتشون تغییر می‌کنه چطوری با فلک ثوابت در خلاف جهت در یه زمینه‌ان!

سیمپلیسیوس: خب! فیلسوفان یه فلک دیگه بزرگتر و بیرون‌تر معرفی کردن که اون به سیاره‌ها نیرو و سرعت میده!

ساگردو: آهان! سوال من همینجاست. چرا وقتی میشه با یه تغییر کوچیک هم از شر این همه فلک راحت شد هم تغییر سرعت نداشت و هم حرکت‌های مخالف هم رو از بین برد. این مدل رو رد می‌کنیم؟

روز دوم، چهار:

سیمپلیسیوس: شما دنبال سادگی هستید چون دارید حرکت‌دهند‌ه‌ی جهان رو با خودتون مقایسه می‌کنید. وقتی قدرتتون بی‌نهایته چه فرقی داره زمین رو حرکت بدید یا کل جهان رو؟

سالویاتی اینجا کلی صحبت می‌کنه که من درست نفهمیدم چی میگه ولی آخرش به ارسطو استناد می‌کنه که: «آنچه را که کمتر می توان انجام داد با تعداد بیشتری بیهوده انجام می شود.»

سیمپلیسیوس: بذارید من ردیه‌های مدل شما رو بگم:

  • اول: اگه زمین به خودیِ خود حرکت کنه یا به زور حرکت داده بشه حرکتش دوام نداره چون ذراتش بر طبق طبیعتشون دوست دارن به سمت مرکز جهان حرکت کنن و نظم ذرات روی زمین به هم می‌ریزه
  • دوم: نمی‌فهممش😟
  • سوم: کل زمین برای رسیدن به مرکز جهان که محل طبیعشه حرکت می‌کنه
  • چهارم: ما هر چیزی رو به بالا پرت کنیم مستقیم به زمین برمی‌گرده (که مرکز جهانه) و این حرکت روی خط مستقیم در صورت حرکت زمین ممکن نبود.
  • پنجم: همه‌ی مشاهدات ستاره‌ها نشون میده زمین مرکزه و تغییری در وضعیت اونها دیده نمیشه
  • ششم: چیز فاسد‌شدنی مثل زمین نمی‌تونه حرکت دائمی داشته باشه
در ادامه دوباره یک عالمه بحث داریم در حرکت و طبیعت اجسام و حرکت‌های طبیعی و این حرفها. قصد سالویاتی اینه که با سوال کردنهای هدفمند از سیمپلیسیوس اشتباهش رو بهش نشون بده.

یه جای سیمپلیسیوس میگه باید مرزی بین جهان ناپاکِ ما و جهان پاک آسمانی باشه و مدل کوپرنیک این مرز رو برمی‌داره...

به این نگاه دقت کنید. درهم‌تنیدگی اعتقاد و علم چقدر زیاده! منطقش داره کم‌کم قانع میشه اما نمی‌تونه با اعتقادش کنار بیاد.

یه نکته‌ی جالب دیگه هم هست نمی‌تونن بین کره‌ی زمین و انسان و گیاه و حیوان تمایز قائل بشن! به نظرشون چون حیوون خسته میشه پس زمین هم باید خسته بشه!


روز دوم هم تموم شد.



علمفیزیکگالیلهارسطوزمین
هر چیزی که شوق نوشتن رو در من ایجاد کنه میاد اینجا بلکه برای یک نفر دیگه هم جذاب باشه.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید