توسعه نرم‌افزارها و نگهداری سیستم ها در پروداکشن، یک فرآیند پیچیده و چالش‌برانگیز است که معمولاً به دلیل فشارهای زمانی، نیازهای کاربران و رقابت با رقبا میبایستی توسط توسعه‌دهندگان و کارشناسان SRE به شکل سریع و دقیق انجام گردد اما عدم توجه به اهمیت Reliability یا قابلیت اعتماد سیستم‌ها، وقوع Over-Engineering یا زیاده‌روی در فرآیند توسعه ویا نگهداری نرم‌افزار میتواند مشکلات جدی ای برای ما ایجاد کند.
در این مقاله به بررسی اهمیت جلوگیری از Over-Engineering و تمرکز بر سادگی در توسعه و نگهداری سیستم ها به منظور افزایش Reliability سیستم می‌پردازیم.
در ابتدا باید گفت، Over-Engineering در توسعه و طراحی سیستم ها به معنای طراحی و توسعه بیش از حد یک سیستم یا نرم‌افزار(کارهای غیرضروری یا بیش از حد پیشگیرانه) است، این امر ممکن است به دلیل استفاده از ابزارها و راهکار های پیچیده، اضافه کردن ویژگی‌های غیرضروری یا پیچیده کردن فرآیندها و ساختارهای نرم‌افزاری به وجود بیاید و گفتنی است که این امر ممکن است به مشکلاتی مانند افزایش هزینه توسعه(از همه نظر)، کاهش کارایی و کارآیی نامناسب/اشتباه و پیچیدگی در نگهداری سیستم منجر شود.
سادگی در توسعه نرم‌افزار و ساختار نگهداری سیستم ها به عنوان یک اصل میبایستی درنظر گرفته شود. سادگی به معنای استفاده از راهکارهای ساده، شفاف، و کارآمد برای رسیدن به اهداف موردنظر بیزینس و پروژه میباشند و سادگی کمک می‌کند تا ساختار کد مطلوب و قابل فهمی داشته باشیم که افزایش قابلیت اعتماد(همان Reliability) و تعمیر و نگهداری سیستم(troubleshoot) را تسهیل می‌کند.
به زبون ساده، برای یک پروژه کوچیک و تیم کوچیک و یک بیزینس گنگ، لازم نیست از همون اول هزار دیزاین پترن و سیستم ها و ابزارهای پیچیده رو به کار بگیریم! شما محصول رو با سادگی آماده کنید و بعد از ایجاد نیاز، کد را ریفکتور و بهبود میدهید ویا معماری را باز طراحی میکنید. over-engineering در سطح یک بیزینس کوچک حتی میتواند به fail شدن و شکست پروژه هم منجر گردد!
افزایش قابلیت اطمینان(Reliability): استفاده از رویکردهای ساده و کم‌ترین میزان پیچیدگی در توسعه نرم‌افزار، احتمال وقوع خطاها و مشکلات را کاهش می‌دهد و به تدریج Reliability سیستم را افزایش می‌دهد.
صرفه‌جویی در منابع: Over-Engineering ممکن است منجر به تلف کردن منابع زیرساختی، مالی و انسانی شود و همچنین گفتنی است که تمرکز بر سادگی باعث می‌شود تا منابع بهینه‌تر مدیریت شوند و هزینه‌های توسعه کاهش یابد.
انعطاف‌پذیری: سیستم‌های ساده‌تر معمولاً انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و به راحتی با تغییرات و نیازهای جدید سازگار می‌شوند.
تحلیل دقیق نیازها: برای جلوگیری از Over-Engineering، نیازهای واقعی کاربران باید دقیقاً تحلیل شوند و تنها ویژگی‌ها و فقط عملکردهای ضروری پیاده‌سازی شوند.
رعایت اصول SOLID: اصول SOLID (مانند SRP، OCP و DIP) می‌توانند به شکلهای مختلف در کاهش پیچیدگی کد و افزایش سادگی مفید باشند.
استفاده از تست‌ها: تست‌های واحد و تست‌های تکاملی (Integration Tests) به شناسایی مشکلات و کاهش خطاها در سیستم کمک می‌کنند.
(گرچه تست نویسی بیش از حد هم ممکن است تاثیرات منفی زیادی داشته باشد! میزان تست نویسی را در حد معقولی نگهدارید!)
در این دو حوزه، تمرکز بر قابلیت اعتماد، بهره‌وری، و پایداری سیستم‌ها بسیار مهم است، و Over-Engineering ممکن است این اهداف را به خطر بیاندازد. در ادامه به بررسی Over-Engineering در SRE و DevOps می‌پردازیم:
- افزایش پیچیدگی: در SRE، هدف اصلی ما تضمین قابلیت اعتماد(Reliability) در سیستم‌هاست و اگر مهندسان به طور زیادی به پیچیدگی‌های غیرضروری بپردازند، ممکن است سیستم به شکل پیچیده‌تر و سخت‌تری قابل نگهداری باشد.
- مصرف منابع اضافی: Over-Engineering ممکن است به مصرف منابع اضافی نیز منجر شود که معمولاً بهینگی سیستم را کاهش می‌دهد و برای بیزینس هم بسیار هزینه بر میباشد.
- کاهش توانایی تیم: سیستم‌های پیچیده‌تر به تست و آزمون، مانیتورینگ و هزینه نگهداری و اتومیشن بیشتری نیاز دارند. این ممکن است موجب کاهش توانایی تیم SRE در شناسایی مشکلات و رفع خطاها شود.
- کاهش سرعت توسعه و تحویل: در DevOps، سرعت توسعه و تحویل نرم‌افزار از اهمیت بالایی برخوردار است. Over-Engineering ممکن است به افزایش زمان توسعه و تحویل منجر شود و داشتن این موضوع را تحت تاثیر قرار دهد.
- کاهش انعطاف‌پذیری: همونطور که از نظر توسعه و کدنویسی هم گفته شد، سیستم‌های پیچیده و مرتبط با Over-Engineering معمولاً کمتر انعطاف‌پذیری دارند و به مشکلات در تغییرات و به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری منجر می‌شوند.
- کاهش تعامل و همکاری: DevOps بر تعامل و همکاری بین توسعه و عملیات تأکید دارد. Over-Engineering ممکن است به افزایش میزان اختلاف و تضاد بین این دو تیم منجر شود.
به طور کلی، در مهندسی SRE و دواپس، توازن بین اعمال و انجام کارهای ضروری و Over-Engineering بسیار مهم است، استفاده از رویکردهای مناسب و توجه به اصول اصلی این حوزه‌ها میتواند به تحقق اهداف اصلی این حوزه ها کمک کند.
امیدوارم این مقاله واستون مفید واقع شده باشه!
سجاد غفاریان - با کمک از یکسری منابع آنلاین!
