علت لوله شدن برگ زاموفیلیا پرسشی است که ذهن بسیاری از دوستداران گیاهان آپارتمانی را به خود مشغول کرده است. زاموفیلیا یا Zamioculcas zamiifolia یکی از مقاوم ترین و در عین حال حساس ترین گیاهان آپارتمانی است؛ مقاوم از نظر تحمل شرایط سخت و حساس از جهت تغییرات ناگهانی محیطی؛ لذا برگ های براق و سبز این گیاه نشانه ای از سلامت کامل آن هستند اما زمانی که شروع به لوله شدن میکنند، این تغییر ظاهری هشداری مهم است؛ نشانه ای از اینکه در عمق خاک یا شرایط محیطی نگهداری زاموفیلیا چیزی درست پیش نمیرود.
تغییر حالت برگ زامیفولیا فقط یک مسئله زیبایی شناختی نیست. این واکنش فیزیولوژیک نشان میدهد گیاه در وضعیت تنش قرار دارد؛ خواه از کمبود آب، گرما، سرما یا رطوبت پایین؛ لذا حتی در برخی مواقع وجود آفات نامرئی نیز علت پنهان لوله ای شدن یا پیچش برگ ها هستند.
در این مقاله با نگاه علمی و تجربی سینا فتاح زاده کارشناس ارشد گل و گیاه و فارغ التحصیل رشته کشاورزی تمام دلایل لوله ای شدن برگهای زاموفیلیا را به صورت کامل بررسی میکنیم و راهکارهای عملی برای درمان آن را ارائه میدهیم.
اگر برگ های زاموفیلیای شما نیز حالت طبیعی خود را از دست دادهاند، این مطلب یا مقاله راهنمای جامع شما برای بازگرداندن زیبایی سبز گیاه است.
یکی از مهم ترین دلایل علت لوله شدن برگ زاموفیلیا آبیاری ناکافی است. زاموفیلیا گیاهی است که به ذخیره آب در ساقه و برگها معروف است، اما این ویژگی سبب میشود تشنگی دیر تشخیص داده شود. زمانی که آب درون بافتها کاهش مییابد، برگها برای کاهش سطح تبخیر به حالت لولهای درمیآیند.
در چنین شرایطی معمولاً برگهای پایین تر زودتر واکنش نشان میدهند. اگر خاک گلدان خشک و سبک شده و برگ ها حالت جمع شده پیدا کرده اند، زمان آبیاری فرا رسیده است.
سینا فتاح زاده توصیه میکند که پیش از آبیاری رطوبت ۳ سانتی متر پایین خاک را بررسی کنید. اگر خاک هنوز مرطوب است، آبیاری را چند روز به تأخیر بیندازید تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود.
درمان این حالت از چروک شدن برگ زاموفیلیا ساده است: آبیاری منظم اما هوشمندانه؛ لذا آب باید از زیر گلدان خارج شود تا زهکشی کامل انجام گیرد. به هیچ وجه نباید گیاه در آب راکد بماند؛ زیرا در تلاش برای درمان کم آبی ممکن است به سمت پوسیدگی ریشه بروید.
گرمای بیش از اندازه یکی از دلایل مهم لوله ای شدن برگ زاموفیلیا است. گرچه این گیاه بومی مناطق گرم آفریقا است، اما به دمای یکنواخت و متعادل عادت دارد.
دمای بالای ۳۰ درجه سانتی گراد خصوصاً در محیط های خشک و کم تهویه منجر به استرس حرارتی و تغییر فرم برگها میشود. لیکن برگها به شکل لوله ای درمیآیند تا با کاهش سطح تماس، از تبخیر رطوبت درونی خود جلوگیری کنند.
اگر زاموفیلیای شما در نزدیکی شوفاژ، بخاری یا زیر نور مستقیم خورشید قرار دارد، احتمالاً علت مشکل همین است.
سینا فتاح زاده در تجربیات خود اشاره میکند که بهترین دما برای رشد متعادل زاموفیلیا بین ۲۰ تا ۲۶ درجه سانتیگراد است.
برای درمان ابتدا گیاه را به مکانی با تهویه ملایم منتقل کنید. از قرار دادن آن در جریان مستقیم باد کولر یا کنار پنجره داغ تابستانی بپرهیزید. در روزهای گرم میتوانید با قرار دادن ظرفی آب در نزدیکی گلدان، رطوبت نسبی محیط را بالا ببرید تا از جمع شدن برگ زاموفیلیا جلوگیری شود.
زاموفیلیا در برابر سرما بسیار آسیب پذیر است و وقتی دما به زیر ۸ درجه سانتیگراد برسد، واکنش طبیعی گیاه جمع کردن برگهایش است؛ در واقع برگها خود را لوله میکنند تا تبخیر و اتلاف حرارت کاهش یابد.
در زمستان اگر گلدان در نزدیکی پنجره ی سرد یا کف سرامیکی قرار گرفته باشد، ریشهها دچار شوک حرارتی میشوند. این تنش در طول زمان باعث لوله ای شدن برگ زاموفیلیا میشود.
راهکار برای چروک شدن زاموفیلیا ساده است: انتقال گلدان به محیطی با دمای ثابت بین ۱۸ تا ۲۴ درجه؛ لذا در شب های سرد میتوانید پایین گلدان از زیر گلدانی چوبی یا فوم استفاده کنید تا سرمای سطحی زمین منتقل نشود.
سینا فتاح زاده تأکید دارد که تفاوت دمای شب و روز بیش از ۱۰ درجه سانتی گراد بزرگ ترین تهدید برای برگهای زاموفیلیا محسوب میشود.
زاموفیلیا به رطوبت متوسط (۴۰ تا ۶۰ درصد) نیاز دارد. در هوای خشک گیاه برای حفظ آب درونی برگ های خود را لوله میکند. این موضوع به ویژه در منازل دارای سیستم گرمایشی یا سرمایشی دائم بیشتر دیده میشود.
اگر در کنار گیاهان دیگر برگ های زاموفیلیا خشک تر یا شکننده تر به نظر میرسند، احتمالاً دلیل آن کمبود رطوبت محیطی است. استفاده از دستگاه بخور سرد، ظرف سنگ ریزه و آب زیر گلدان یا حتی تجمع چند گیاه کنار هم میتواند رطوبت طبیعی ایجاد کند.
سینا فتاح زاده پیشنهاد میکند که در صبح زود یا عصر برگها را با اسپری مه پاش مرطوب کنید (البته با وجود جریان تهویه) تا از خشک شدن تدریجی، جمع شدن و لوله شدن برگ زاموفیلیا جلوگیری شود.
در برخی مواقع لوله ای شدن برگ زاموفیلیا حاصل حضور آفات ریز مانند تریپسها، کنههای قرمز یا شپشک آردآلود است. این آفات با مکیدن شیره گیاه باعث چروکیدگی و لوله شدن برگها می شوند.
برگ هایی که به تدریج زرد، لکهدار یا دارای تار نازک هستند، معمولاً نشانه ی حضور آفات می باشند. گیاه را با دقت بررسی کرده و در صورت مشاهده آفت از محلولهای طبیعی مانند روغن چریش (نیم) یا صابون گیاهی استفاده کنید.
به گفته سینا فتاح زاده پاک کردن برگها با دستمال مرطوب هر دو هفته یک بار علاوه بر حذف گرد و غبار از رشد و تجمع آفات نیز جلوگیری میکند.
در نهایت باید گفت که علت لوله شدن برگ زاموفیلیا معمولاً یک عامل واحد نیست، بلکه ترکیبی از چند خطا در نگهداری است. گیاه با زبان بیکلام خود هشدار میدهد که نیاز به تغییر دارد.
آبیاری منظم، دمای ثابت، رطوبت کافی و نور غیر مستقیم چهار اصل طلایی برای پیشگیری از این پدیده هستند.
به تجربهی سینا فتاح زاده کارشناس ارشد گل و گیاه اگر لوله ای شدن برگها در مراحل اولیه تشخیص داده شود، گیاه به راحتی قابل بازگشت به حالت طبیعی است. صبر، نظم و دقت سه کلید موفقیت در نگهداری زاموفیلیا هستند.
زاموفیلیا نه تنها یک گیاه مقاوم و زیبا است، بلکه مراقبت درست از آن باعث افزایش طول عمر و شادابی برگها میشود. دمای مناسب، رطوبت کافی و نور غیرمستقیم باعث میشود برگها شاداب و سبز باقی بمانند. حتی تغییرات کوچک در محیط رشد میتواند سبب استرس گیاه و علائمی مانند لوله شدن یا زردی برگها شود. استفاده از کودهای متعادل و آبیاری اصولی همراه با بررسی دورهای خاک و ریشه به حفظ سلامت کامل گیاه کمک میکند و باعث میشود زاموفیلیای شما در هر فضای آپارتمانی یا اداری، جلوه ای خیرهکننده داشته باشد.
خیر این پدیده واکنشی به استرس محیطی است و نشانه ای از شرایط نامتعادل آبیاری، دما یا رطوبت محسوب میشود.
اگر برگ کاملاً خشک یا تغییر رنگ داده است، بله؛ اما در صورت سبز بودن بهتر است تا زمان بازگشت گیاه به حالت طبیعی صبر کنید.
بسته به شدت مشکل معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته زمان لازم است تا برگها به حالت عادی بازگردند.
بله، تجمع نمک در خاک ناشی از کوددهی بیش از اندازه میتواند ریشهها را تحت فشار قرار دهد و برگها را به سمت جمع شدن سوق دهد.
قطعاً نور شدید و مستقیم باعث تبخیر سریع آب از سطح برگ و بسته شدن منافذ میشود.
سینا فتاح زاده
Sinafatthzadeh
