💠معرفی و تحلیل کلی نظریات کار گوستاو یونگ💠

تاریخ جلسه:چهارشنبه۸مرداد۱۴۰۴(جلسه اول)

موضوع کلی:بررسی کلی نظریات و تفکر یونگ به همراه معرفی۶موضوع اصلی که زیر مجموع نظریات یونگ قرار میگیرد یعنی:

• ۱_ماندالا از نظر یونگ

• ۲_انسان های سرامیکی

• ۳_مفهوم انسان هزاره سوم

• ۴_خودشکوفایی مازلو و شباهت آن با بحث تفرد یونگ

• ۵_آدم عاشق،آدم عاقل،عاشق عاقل

• ۶_یین و یانگ

مقدمه:

کارل گوستاو یونگ (Carl Gustav Jung) یکی از بنیان‌گذاران روانشناسی تحلیلی است که با نظریات نوآورانه‌اش به تحلیل عمیق روان انسان پرداخته است.

نظریات یونگ شامل مفاهیمی مانند کهن‌الگوها، ناخودآگاه جمعی، فردیت‌یابی (individuation) و نمادشناسی است که تاثیر گسترده‌ای بر روانشناسی و حتی هنر و فرهنگ گذاشته است.

در این مجموعه جلسات، به مرور و نقد مهم‌ترین نظریات یونگ و همچنین موضوعات مرتبط دیگر می‌پردازیم.

مباحث مطرح شده در جلسه اول:

در جلسه ی اول دو موضوع از ۶ موضوع اصلی و ۳ موضوع جانبی مورد بحث قرار گرفتند:

موضوعات اصلی:

• ۱_ماندالا از نظر یونگ

• ۲_انسان های سرامیکی

موضوعات جانبی:

• ۱_انسان بالقوه و حیوان بالفعل

• ۲_انواع حیوانات اجتماعی و غیر اجتماعی

• ۳_انواع گرسنگی در انسان ها

شرح مباحث

۱) ماندالا در روانشناسی یونگ

واژه «ماندالا» (Mandala) ریشه سانسکریت دارد و به معنی «دایره» یا «محیط مقدس» است. در فرهنگ‌های شرقی، ماندالا نمادی از جهان هستی و نظم کیهانی است. یونگ این مفهوم را به روانشناسی منتقل کرد و آن را به عنوان یکی از کهن‌الگوهای اصلی معرفی نمود.

یکی از مفاهیم کلیدی در روانشناسی یونگ، فردیت‌یابی (individuation) است که فرایندی است که طی آن فرد تلاش می‌کند جنبه‌های آگاه و ناآگاه وجود خود را یکپارچه کرده و به «خود» (Self) یا خود کامل برسد.

یونگ ماندالا را نمادی از Self می‌دانست؛ یعنی مرکز روان که تمام تعارض‌ها و دوگانگی‌های درونی در آن به وحدت می‌رسند. هنگامی که ذهن انسان دچار آشفتگی می‌شود، ناخودآگاه برای بازگرداندن نظم، تصاویر ماندالا تولید می‌کند.

او تکنیکی به نام «تصویرسازی فعال» (Active Imagination) را ابداع کرد که با آن می‌توان محتوای ناخودآگاه را به سطح آگاهی آورد. یونگ خود در بحران‌های روانی با این روش به طور خودانگیخته ماندالا می‌کشید و آن را به بیمارانش نیز توصیه کرد.

امروزه هنر درمانی با ماندالا (Mandala Art Therapy) یکی از روش‌های موثر آرام‌سازی ذهنی است. پژوهش های مدرن عصب شناسی نشان داده‌اند که طراحی و رنگ‌آمیزی ماندالا می‌تواند استرس را کاهش داده، تمرکز را بهبود دهد و فعالیت شبکه‌های پیش‌پیشانی مغز را تنظیم کند.

۲)انسان های سرامیکی

انسان های سرامیکی افرادی هستند که در ظاهر بسیار آراسته،موفق،شاد، بااعتماد به نفس یا حتی مهربان به نظر می رسند.

اما در درون دچار خلاء عاطفی، ناامنی،ضعف روانی و یا پوچی هستند.

این افراد معمولا: ۱)در جمع بسیار خوش برخورداند، اما در تنهایی، احساس بی ارزشی می کنند ۲)از درون خسته و افسرده اند ولی آن را پنهان می کنند ۳)ظاهری زیبا و شیک اما از درون پوسیده دارند ۴)قدرت بالا در تظاهر ۵)روابط پر از اضطراب و تنش ۶)نیازمند تایید دیگران ۷)دارای حسادت پنهان و رقابت مخفی ۸)پوچی و بی هدفی درونی و ۹) احساس طردشدگی، تنهایی و ناامنی می کنند.

*زمینه ها و عوامل موثر:۱)کودکی با تحقیر ۲)نادیده گرفته شدن۳)تنبیه و اضطراب ۴)خانواده ی ناسالم، سرزنش گر،مقایسه گر و کنترل گر ۵)مشکلات اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی ۶)نبود امنیت روانی، و فقدان عشق بی قید و شرط ۷)نقش های مصنوعی،والدین نابالغ، جامعه ای پر از شعار و ظاهرگرایی.

مباحث پیرامونی

۱_انسان بالقوه و حیوان بالفعل:

[گوردن آلپورت] روانشناس انسان گرای آمریکایی، اعتقاد دارد که تنها دو درصد مردم به مرحله self actualization که همان مرحله انسان شدن است،می رسند. ۹۸ درصد دیگر، انسان بالقوه و حیوان بالفعل به دنیا می آیند و انسان بالقوه و حیوان بالفعل نیز از دنیا می روند.

۲_انواع حیوانات :

آلپرت و یونگ معتقدند که حیوانات ۲ دسته اند:

۱)حیوانات اجتماعی(مثل گرگ،سگ،دلفین،نهنگ)

۲)حیوانات غیراجتماعی(مثلا گربه ها حیوانات غیراجتماعی هستند، اغلب ما گربه ها را تنها میبینیم فقط برای تولید مثل ،یک دوره کوتاه باهم هستند و آمیزشی انجام می دهند، سپس گربه نر جدا می شود ، گربه ماده بچه ها را به دنیا می آورد و بزرگ می کند و بعد همگی به دنبال کار خودشان می روند.)

*یک فرق حیوانات اجتماعی با حیوانات غیراجتماعی این است که حیوانات اجتماعی [گرسنگی لمس] دارند.

۳_انواع گرسنگی در انسان ها:

۱)گرسنگی غذا (food hunger)

۲)گرسنگی لمس ،نوازش و توجه (touch hunger)

۳)گرسنگی ساختاری (structure hunger)

پس در نتیجه ویژگی حیوان اجتماعی، این است که گرسنگی لمس دارد و یکی از ویژگی های ژنتیکی انسان هم این است که حیوانی اجتماعی است و اگر مورد توجه و لمس قرار نگیرد، بیمار می شود.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری جلسه اول

در این جلسه، پایه‌ای برای درک نظریات یونگ و برخی موضوعات مرتبط گذاشته شد. مفهوم ماندالا به عنوان نمادی از خود کامل و فردیت‌یابی، اهمیت بالایی دارد و انسان‌های سرامیکی نشان‌دهنده تضاد بین ظاهر و باطن در زندگی مدرن هستند. همچنین تفاوت‌های حیوانات اجتماعی و غیر اجتماعی و نیازهای روانی انسان‌ها نیز تبیین شد.

با پیشروی جلسات، به بررسی عمیق‌تر موضوعات اصلی و نقد نظریات یونگ خواهیم پرداخت و سعی می‌کنیم دیدی جامع‌تر نسبت به روانشناسی تحلیلی و کاربردهای آن به دست آوریم.

منبع/مدرس جلسه:جناب آقای دکتر شاعفی مقدم

چکیده نویس:خانم حوریه بحری

خلاصه و جمع بندی کننده:خانم پگاه اسکندرپور

تهیه و تنظیم/ویرایش و انتشار:خانم زهرا اصحابی