بیش فعالی چیست؟
اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک حالت (وضعیت) روانی است که می تواند اختلالاتی در سطح فعالیت ، توجه و تمرکز ایجاد کند. افراد دارای ADHD همچنین ممکن است در نشستن طولانی مدت یک جا و تمرکز حواس خود بر روی یک کار مشکل داشته باشند.
بسیاری از افراد گاهی مشکل و اختلال در توجه و سطح انرژی را حس می کنند اما برای یک فرد که دارای ADHD است ، این مشکلات به شدت و دفعات بیشتری رخ می دهد. این مورد می تواند تاثیرات قابل توجه ای بر تحصیل، کار و روابط شخصی این افراد داشته باشد.
این اختلال وابسته به سن خاصی نیست درواقع هم کودکان و هم بزرگسالان می توانند ADHD داشته باشند.این تشخیصی است که توسط انجمن روانشناسی آمریکا (APA) به رسمیت شناخته شده است.
طیف وسیعی از رفتارها با ADHD مرتبط است. برخی از موارد رایج تر عبارتند از:
علائم و نشانه ها می توانند مختص جنبه های مختلف ADHD مانند بیش فعالی، تکانشگری یا مشکل در تمرکز باشند.
فردی که بیش فعالی و تکانشگری را تجربه می کند ممکن است:
انجمن روانشناسی آمریکا (APA) این اختلال رو به سه دسته یا نوع دسته بندی کرده است : این انواع عمدتا بی توجه، غالباً بیش فعال تکانشی و ترکیبی از هر دو هستند.
عمدتاً بی توجه(Predominantly inattentive)
همانطور که از نامش پیداست، افراد مبتلا به این نوع بیش فعالی در تمرکز، کار و پیروی از دستورالعمل ها بسیار مشکل دارند. متخصصان همچنین فکر می کنند بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD نوع بی توجه ممکن است تشخیص صحیحی دریافت نکنند زیرا تمایل به ایجاد اخلال در کلاس ندارند. این نوع بیشتر در دختران مبتلا به بیش فعالی شایع است.
غالباً بیش فعال- تکانشی(Predominantly hyperactive-impulsive type)
افراد دارای این مدل از بیش فعالی در درجه اول رفتار بیش فعالی و تکانشی از خود نشان می دهند و بی قراری ، پریدن وسط حرف دیگران و ناتوانی در صبر کردن نیز از ویژگی های بارز آن است.
اگرچه در این نوع بیشتر رفتار های پرتحرکی و تکانشی مورد توجه است اما ممکن است این افراد تمرکز روی کارها هم برایشان سخت باشد.
نوع ترکیبی بیش فعال- تکانشی و بی توجه(Combined hyperactive-impulsive and inattentive type)
این نوع شایع ترین نوع از بیش فعالی است.فراد مبتلا به این نوع ترکیبی از بیش فعالی علائم کم توجهی و بیش فعالی را نشان می دهند.این موارد شامل عدم توانایی در توجه ، تمایل به تکانه و فعالیت و انرژی بیش از حد طبیعی است.
علی رغم شایع بودن ADHD، پزشکان و محققان هنوز مطمئن نیستند که ریشه ی اصلی این بیماری چیست اما اعتقاد بر این است که ریشه عصبی دارد و البته ژنتیک نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشد.
بعضی از تحقیقات نشان می دهند که کاهش دوپامین یک فاکتور موثر در ADHD است.دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز است که به انتقال سیگنال ها از یک عصب به عصب دیگر کمک می کند. دوپامین در تحریکات عاطفی و واکنش پذیری نقش دارد.
از سوی دیگر ، بعضی از تحقیقات نشان می دهند که یک تفاوت اساسی در ساختار مغز علت ابتلا به ADHD است.یافته ها نشان می دهد که افراد مبتلا به ADHD حجم ماده خاکستری کمتری دارند. ماده خاکستری شامل نواحی مغز است که به موارد زیر کمک می کند:
ابتدا باید بدانید هیچ تست مشخصی وجود ندارد که صددرصد بتواند تشخیص دهد که شما یا فرزندتان بیش فعالی دارید یا خیر.البته اخیرا یک مطالعه منبع معتبر مزایای یک آزمایش جدید برای تشخیص ADHD بزرگسالان را برجسته کرده است، اما بسیاری از پزشکان معتقدند تشخیص ADHD نمی تواند براساس یک آزمایش انجام شود.
پزشکان و روانشناسا معمولا فعایت و رفتار کودک را در ۶ ماه گذشته ارزیابی می کنند و ممکن است از چک لیست ها و مقیاس های رتبه بندی برای بررسی علائم استفاده کند.
در سال های اخیر پیشرفت هوش مصنوعی و دستگاهایی همچون VR به کمک پزشکان آمده و در درمان بیماری و اختلالات متعددی موثر بوداند و بیش فعالی نیز از این قاعده مستثنی نیست. بطور کلی درمان های بیش فعالی شامل درمان های رفتاری ، دارو یا هر دو است.انواع درمانی شامل روان درمانی یا گفتاردرمانی است.گفتاردرمانی، شما یا فرزندتان درمورد چگونگی تأثیر بیش فعالی بر زندگی و روش های کمک به شما در کنترل آن کمک می کند.
نوع دیگر درمان، رفتار درمانی است. این روش درمانی می تواند به شما یا فرزندتان در یادگیری نحوه نظارت و مدیریت رفتار خود کمک کند.
وقتی با ADHD زندگی می کنید، دارو نیز می تواند بسیار مفید باشد. داروهای بیش فعالی برای تحت تأثیر قرار دادن مواد شیمیایی مغز به گونه ای طراحی شده اند که شما را قادر می سازد انگیزه ها و اقدامات خود را بهتر کنترل کنید.
