چند وقت پیش توییتی بامزه با این عنوان میخواندم: که هر وقت خواب دستشویی دیدید، تله است با سرعت هر چه تمامتر فرار کنید?
فکر کنم هرکدام از ما حداقل یک بار در دام این تله افتادهایم مخصوصا در کودکی اما تصور کنید این مشکل ادامهدار شود و در سنین مدرسه یا حتی بزرگسالی هم ادامه یابد! هیچ چیز نمیتواند حال بد و خجالت کودک را در آن لحظه جبران کند. بنابراین بهتر است هر چه زودتر این مشکل و علتش تشخیص داده شود تا از بروز چنین آسیبهایی جلوگیری گردد.
این که بیاختیاری ادرار در بچهها بیشتر در شب رخ میدهد باعث شده است اسم این مشکل در عامیانه به «شب ادراری» معروف شود. روانشناسها و پزشکان اطفال معتقدند تا حدود ۵ سالگی بیاختیاری ادرار میتواند طبیعی باشد اما بعد از آن و با نزدیک شدن بچهها به سن ورود به مدرسه، نیاز به مراجعه به پزشک و روانشناس برای پیدا کردن علت شب ادراری کودکان وجود دارد.
بیاختیاری ادرار در کودکان با توجه به نوع آن، به دو نوع کلی تقسیم میشود. اولین نوع عبارت است از بیاختیاری ادرار اولیه همان طور که از نامش مشخص است یک مشکل مزمن است. در این نوع از بیاختیاری ادرار، کودک از اول دچار این مشکل بوده و هیچ وقفهای در این میان پیش نمیآید. یعنی بعد کودک نمیتواند ادرار خود را کنترل کند، درست مثل زمانی که پوشک میشده است.
بیاختیاری ادرار ثانویه عبارت است از شرایطی که طی آن کودک پس از دریافت آموزشهای مربوط به توالت رفتن، این مهارت را آموخته و سپس به دلیل شرایطی خاص، دوباره کنترل مثانه خود را از دست داده و روند قبلی یک بار دیگر تکرار میگردد.
بیاختیاری ادرار اولیه معمولا به دلایل مشکلات پزشکی رخ میدهد. مثلا در یکی از علتها عنوان میشود به احتمال زیاد سیستم عصبی کودک هنوز به قدر کافی رشد نکرده و مغز کودک توانایی درک این که چه زمانی مثانه پر شده است (و نیاز به تخلیه ادرار وجود دارد) را حس نمیکند. به همین دلیل کودک نمیتواند در شب بفهمد که مثانه او پر شده و دچار شب ادراری خواهد شد. اما در مورد بیاختیاری ادرار ثانویه علاوه بر مشکلات جسمانی عواملی دیگری مثل استرس، اضطراب، ترسهای شدید کودک در اثر دیدن فیلمهای وحشتناک، کابوسهای شبانه، آزار جنسی و... مطرح است که هر والدی باید با دقت علت آن را کشف و بررسی کند.
ادامه پیدا کردن بیاختیاری ادرار میتواند آسیبهای زیادی را برای کودکان ایجاد کند. پایین آمدن عزت نفس کودک در اثر تمسخر همسالان یا اطرافیان کودک، زخمهایی عمیق در روحیهاش باقی میگذارد که تا سالها قابل درمان نیست. اگر فرزند شما هم با این مشکل دست و پنجه نرم میکند بهتر است به جای انجام درمانهای خانگی و تنبیه کودک، به دنبال کشف دلیل آن و سپس شروع درمان باشید. پیشنهاد میکنم مقاله علت شبادراری در کودکان را برای اطلاع از دلایل مختلف این مشکل مطالعه کنید.