نوشته: زهره کماسی – کوچ رهبران و مدرس دانشگاه
در دنیای امروز که سرعت تغییرات، ذهن و رفتار انسانها را به چالش میکشد، روشهای کوچینگ نیز باید همسو با این تغییرات تکامل پیدا کنند. «مدل کواکتیو (Co-Active)» یکی از تأثیرگذارترین و اثباتشدهترین رویکردها در کوچینگ حرفهای است؛ رویکردی که بهجای تمرکز یکجانبه بر عملکرد یا احساسات، انسان را بهعنوان یک موجود چندبُعدی در نظر میگیرد و او را توانمند میسازد تا از درون متحول شود.
بهعنوان کوچ رهبران، تجربه من نشان داده که روش کواکتیو عمق و قدرتی دارد که میتواند در کوتاهترین زمان، میزان مسئولیتپذیری، آگاهی، و اثرگذاری رهبران را افزایش دهد.
۱. همکاری فعال؛ رهبری مشترک کوچ و مراجع
در مدل کواکتیو، کوچ در جایگاه «دانای کل» نمینشیند، بلکه در کنار مراجع حرکت میکند.
در این روش، کوچ و مراجع دو شریک فعال هستند که هر دو رهبری فرآیند را بر عهده دارند. این رابطه برابر، باعث افزایش اعتماد، شفافیت و جسارت در مراجع میشود.
رهبران معمولاً از این ویژگی استقبال میکنند، زیرا احساس میکنند فضای کوچینگ کاملاً در اختیار رشد و انتخابهای آگاهانهی خودشان است.
۲. باور به کامل، خلاق و توانمند بودن مراجع
یکی از پایههای روش کواکتیو، نگاه انسانی و بسیار قدرتمند آن است:
هر انسان ذاتاً کامل، خلاق و سرشار از توانمندی است.
این باور ساده، اما تحولآفرین، موجب میشود که کوچ هیچوقت نقش «حلکننده مشکل» را نگیرد؛ بلکه فضا بسازد تا مراجع بهترین پاسخها را درون خودش پیدا کند.
این رویکرد برای رهبران بهویژه اثربخش است، چون به آنها یادآوری میکند قدرت تغییر و تصمیم درست، همیشه در اختیار خودشان است.
۳. تمرکز همزمان بر “بودن” و “عمل کردن”
در بسیاری از روشها یا به «هدف» توجه میشود یا به «احساسات و ارزشها».
اما روش کواکتیو تعادلی هوشمندانه بین این دو برقرار میکند:
* بودن (Being): ارزشها، هویت، انگیزه، باورها
* عمل کردن (Doing): اقدامها، نتایج، برنامههای رفتاری
این ترکیب باعث میشود مراجع نهتنها به نتایج بهتر برسد، بلکه کیفیت حضورش نیز متفاوت شود؛ نتیجهای که در رهبری بسیار حیاتی است.
۴. حضور کامل کوچ؛ مهمترین مهارت کواکتیو
حضور (Presence) در این روش فقط «گوش دادن فعال» نیست.
حضور یعنی کوچ با تمام وجود، بدون پیشداوری، در کنار مراجع باشد.
این حضور ذهنی و احساسی، فضای امنی ایجاد میکند که مراجع بتواند عمیقترین نگرانیها، امیدها، و چالشهایش را بیان کند.
رهبران میگویند در جلسات کواکتیو «برای اولین بار بدون قضاوت دیده میشوند» — این همان جایی است که تحول آغاز میشود.
۵. طراحی ساختار و مسئولیتپذیری
در روش کواکتیو، هر جلسه با مشارکت کوچ و مراجع «طراحی» میشود:
اهداف، مسیر، مسئولیتها و معیارهای موفقیت.
این طراحی مشترک باعث میشود مراجع احساس مالکیت کامل نسبت به مسیر رشد خود داشته باشد و تعهد رفتاری او چند برابر شود.
در کوچینگ رهبران، این بخش یکی از محرکهای اصلی رشد پایدار است.
۶. نگاه کلنگر؛ انسان فراتر از نقشها
مدل کواکتیو مراجع را فقط بر اساس نقش حرفهایاش نمیبیند.
رهبر، مدیر، کارآفرین یا دانشجو … همه بخشی از یک انسان هستند.
این نگاه کلنگر کمک میکند ریشه چالشها—چه شخصی و چه حرفهای—بهدرستی دیده شود.
هر تغییری که از این سطح آغاز شود، پایدار و عمیق خواهد بود.
جمعبندی؛ چرا روش کواکتیو برای رهبران اثربخش است؟
بهعنوان کوچ رهبران، بارها دیدهام که این مدل:
* خودآگاهی را چند برابر میکند
* تصمیمگیری را شفافتر میسازد
* تعهد و انگیزه درونی ایجاد میکند
* و مهمتر از همه، رهبران را از «مدیریت صرف» به «رهبری اثرگذار» تبدیل میکند
کواکتیو فقط یک روش نیست؛ یک فلسفه انسانی است که به رهبران کمک میکند بهترین نسخهی خودشان را کشف و زندگی کنند.
