معلمی یکی از سخت ترین و مهم ترین شغل های دنیاست . درکل تدریس و آموزش با مسائل روزمره زندگی به طور مستقیم گره خورده است .
معلم نه تنها باید متخصص مسائل آموزشی باشد بلکه باید بتواند راهنما ، سرمشق ، مشاور و دوست دانش آموزان باشد .
علم نور است و اولین معلم خداست و مهمترین وظیفه ی یک معلم رسیدن و رساندن به خداست .
به عنوان یک معلم باید بتوانیم ذهن دانش آموزان را به خوبی شکل بدهیم ، فضای آموزشی خوبی را برای جذب و جلب دانش آموزان آماده کنیم و…
پس انتظار می رود یک معلم توانمند دارای خصوصیات و ویژگی های بارزی باشد تا بتواند فراتر از میز ، کتاب و مدرسه به دانش آموزانش تلاش ،مدیریت زندگی ، پیروزی ، استقلال و… را بیاموزد .
فاذا احسنت في تعليم الناس . . . زادك الله من فضلهاگر مردم را خوب آموزش دهي، خداوند از فضل خود بر [دانش] تو بيفزايد .امام سجاد ( علیه السلام)
ما در این مقاله تلاش کرده ایم تا ویژگی های بارزی که یک نفر برای معلم شدن نیاز مند است را شرح و توضیح دهیم .
معلم باید بتواند دانش آموزان را در موضوعی که مطرح می کند به بحث و صحبت کردن مشغول کند و به خوبی به صحبت های آن ها گوش بسپارد و با حرکات سر ، دست و ارتباط چشمی آن ها به ادامه ی صحبت تشویق کند .
مهارت و هنر گوش دادن می تواند این پیام را از سوی معلم ارسال کند که آنها برای معلم خود مهم هستند و حرف هایشان به خوبی شنیده می شود و این می تواند باعث ارتقای اعتماد به نفس در آن ها بشود .
شنیده شدن حرف ها می تواند به معلم کمک کند تا تصورات و تفکرات دانش آموزانش را بهتر بشناسد و در تصمیم گیری ها از آن ها استفاده کند و درجهت شکوفایی و رفع مشکلات آنها یاری گر باشد .
اگر می خواهید در برنامه کلاس درس خود تغییر مثبتی ایجاد کنید، به دانش آموزان و حرف ها ی آن ها بیشتر گوش کنید. ببینید آن ها از یک کلاس درس چه می خواهند و با چه روشی گیرایی بیشتری می توانند از درس داشته باشند. کارگاه آموزشی، بحث و تبادل نظر و یا شیوه های متفاوت تر. از آن ها بپرسید که به کدام مباحث علاقه بیشتری دارند و روی آن ها تمرکز کنید، نتیجه ی کار فوق العاده خواهد بود.
عمده ترین وسیله ی ارتباطی در کلاس درس برای یک معلم صدا او است پس صدا باید برای بچه ها خوش آیند باشد و از گوش دادن به آن لذت ببرند .
كلام و طنين در مجموع ۴۵ درصد اطلاعات ما را منتقل مي كنند.
باید سعی کنید تا صدایی بلند و واضح داشته باشید تا همه دانش آموزان بتوانند صدای شما را بشنوند چون اگر دانش آموز صدای شما را به خوبی نشنود ، ممکن است بی خیال ادامه آن مبحث شود
تغییر صدا از حالت طبیعی می تواند موجب توجه بیشتر دانش آموزان به صحبت ها و سخنان شما بشود .
استفاده عاقلانه از صدا کمک می کند بر نکات مهم سخنان شما تاکید بیشتری بشود مثلا بالا بردن صدایتان به هنگام بیان نکته‌ای مهم موجب می‌شود توجه افراد به شما معطوف شود و نیز گاهی به نرمی سخن گفتن موجب جلب توجه شنوندگان می‌شود.
بهتر است آهنگ صدایتان دارای تنوع باشد. با به کار بردن سطوح بالاتر یا پایین‌تری از هیجان به هنگام مطرح کردن یک نکته، می‌توانید توجه شنوندگان را به آن جلب کنید. اگر هنگام صحبت کردن بدانید که چه زمانی به نکته‌ی مهمی می‌رسید و سعی کنید لحن و آهنگ صدایتان را متناسب با آن تنظیم کنید، در نظر شنوندگان مطمئن و قاطع جلوه می‌کنید.
احساس موجود در پیام را به راحتی می توان از طریق تن صدای گوینده تشخیص داد .
معلم باید سعی کند تا صداقت نیز به همراه تن صدا ، به دانش آموز منتقل شود چرا که زمانی که صادق باشید مخاطب احساس راحتی بیشتری می کند و با اطمینان بیشتری پیام شما را دریافت می کند .
معلم باید بتواند از تمامی اتفاقاتی که در کلاس پیش می آید ، تجزیه و تحلیل مناسبی ارائه دهد و با کوچکترین رفتاری از سوی دانش آموزان چه از نظر رفتاری و چه آموزشی رخ می دهد ، به نقاط قوت و ضعف آن پی ببرد .
چنین معلمی به درستی می داند که چه کارهایی لازم است به انجام برسد و ضرورت و اهمیت بیشتری بر دیگران دارند.
معلم توانمند معلمی است که بتواند فارغ از تمام مسائل و مشکلاتی که خارج از کلاس درس همچون تورم ، بیماری و… وجود دارد ، با بیشترین انرژی و در نهایت شادابی و سرزندگی به تدریس بپردازد و دنیای بیرون را برای پشت درب کلاس بگذارد و اجازه ندهد از آن ها تاثیر بپذیرد .
هیچ کاری که در آن روحیه ی شاد نقش نداشته باشد پیش نمی رود .تیچه
دانش آموز قرن بیست و یکم که توسط انواع و اقسام تکنولوژی ها احاطه شده نمی تواند بپذیرد که معلمش توانایی استفاده از وسیله ای مثل تلفن همراه هوشمند ، رایانه یا ویدئو پروجکتور را ندارد .
پس معلم های امروزی با توجه کم رنگ تر شدن الگوی سنتی آموزش ، باید در جهت استفاده از فناوری های آموزشی جدید گام بردارند و توانمندی استفاده از آن را کسب بکنند .
معلم امروزی باید از خود ابتکار و خلاقیت داشته باشد ، با توجه به گستردگی ها و پیچیدگی های دنیای امروز دیگر نمی شود صرفا با اتکا به متن کتاب درسی و روش های سنتی تدریس ، دانش آموز را با خود همراه کرد .
معلم باید توانمندی هایی مانند توانایی های زیر را در حوزه ی ابتکار و خلاقیت داشته باشد .
یک معلم در فرآیند تدریس و آموزش با ذهن و روح افراد در ارتباط است و ممکن است ذهن افراد پر از مسائل و مشکلات عاطفی ، خانوادگی ، مالی و غیره باشد که تدریس را پر از چالش ها و مسائل عجیب و غریبی خواهد کرد که می تواند برای هر شخصی استرس و اضطراب به همراه داشته باشد و این می تواند تاثیر به سزایی بر روی کیفیت تدریس ، ارتباط با دانش آموزان و انرژی ای صرف کلاس داری می شود ، داشته باشد .
علائم و نشانه های بسیاری که گواه استرس در معلمان باشد وجود دارد که برخی را در زیر آورده ایم .
همانطور که گفته شد ((علم نور است و اولین معلم خداست و مهمترین وظیفه ی یک معلم رسیدن و رساندن به خداست)) .
یک معلم خوب باید بتواند جاده کمال را به دانش آموزان خود نشان بدهد و به آن ها در تذهیب نفس یاری رساند ، اما آیا یک معلمی که خود به خداوند ایمان واقعی ندارد می تواند می تواند هر چند بر حسب ظاهر آگاهی خود را به دانش آموزانش منتقل کند .
در این مسیر معلمی باید تمام تلاش خود را انجام داد و جاری شدن مطالب ،در ذهن و روح دانش آموزان را به خدای متعال بسپارد چرا که ما وسیله ای بیش نیستیم و معلم واقعی خداست و باید به او توکل کنیم .
معلم با ایمان در تدریس خود به خدای بزرگ توکل می کندامام جواد(ع)
کک
با توجه به سر وکار داشتن معلم با گروه سنی پر تحرک و پر هیجان، فکر وروحش خسته می شود ودر چنین شرایطی، زمینه ی عصبانی شدنش زیاد است، پس باید روحیه ی مدارای با شاگردان را در خود تقویت کند ودرمقابل سؤالات و دیر فهمی های آنان، خشمگین نشود و با صبر و حوصله با آن ها مدارا کند .
مدارای با مردم نصف ایمان است.پیامبر اکرم(ص)
معلم باید بتواند با دانش آموزانش برخوردی برابر و یکسان داشته باشد .
اگر معلم بنابر هر دلیلی به بعضی از دانش آموزانش توجه و عنایت بیشتری داشته باشد ، دیگر دانش آموزان نسبت به آن ها جبهه خواهند گرفت و موجبات ایجاد حسادت و بدبینی در بین آنها فراهم خواهد شد .
برکت علم ودانش و… راه و رسم تعلیم، انصاف و عدالت است . اگر کسی منصف نباشد و در طریق تعلیم و تعلّم، انصاف را پیش نگیرد نه می تواند مطلبی را بفهماند و نه می تواند مطلبی را بفهمد .
در صورتی که نظر شاگرد در مطلبی بهتر و مفید تر از نظر معلم است باید آن را با آغوش باز بپذیرد که به عدل و انصاف نزدیکتر است.معلمی که مطلب درست شاگرد را با آغوش باز بپذیرد درس عدل وانصاف را به شاگرد خود داده است.
شخص معلم علاوه بر آموزش و وظیفه ی معلمی خود، باید برای دانش آموزانش یک دوست و همراه باشد و شاگردانش درصورت وجود مشکل و هرگونه ناراحتی آن ها را با وی مطرح کنند و از او کمک بخواهند .
معلم موفق علاوه بر مهربانی روحیه ی عفو و بخشش نیز دارد زیرا بخشیدن خطای شاگرد، بهترین شیوه برای اصلاح اوست .
