یکی از دوستان کُرد ماجرایی از جوانان کرد و ترک برایم تعریف کرد که چگونه احساس معصومشان قربانی شکاف اقوام و دولت‌ها در خاورمیانه شد. این قصه قدیمی‌تر از ماجرای یورش ارتش اردوغان به کردهای سوریه است. این تمثیل از زمانی که مذهب، قوم و نژاد اختراع شد تا حال قربانی‌های زیادی گرفته است
سرزمین قفقاز تاریخ پرتلاطمی داشته است. ملتی که قرن ها دشوارترین تهاجمات و تخصمات را تاب آورده اما فرهنگ و هویت خود را از یاد نبرده؛ از تجاوزهای مکرر رومیان باستان تا یوغ فولادین امپراتوری سرد تزار، یورش آقا محمدخانی و ارتش سرخ شوروی.
قفقاز علاوه بر تن زخمی از تاریخ که بیگانگان بر پیکرش زدند خود همواره درگیر نبردهای داخلی بوده و هست. از هماوردی آذری ها و گرجی تا ارامنه و مسلمانان چچن و مسیحیان قفقاز. سرچشمه این نزاع ها از افسانه های تاریخی شروع می شود تا درگیری های قومیتی امروز، حضور نژادهای کهنی که از قرن ها قبل از میلاد مسیح اینجا زندگی میکردند آبستن این حوادث است و چه افسانه ها و ترانه ها و عشق ها که زیر چکمه این دعواها له نشده است.
تجسم شکوه جاودانه یکی از این عشق‌ها را می‌توان در سواحل دریای سیاه جستجو کرد. جایی که دو حجم فلزی 7 متری انرژی به قاعده همجوشی هسته ای ابرنواخترها در اطراف پراکنده می کنند.
تامارا کِوِه سیتادزه، معمار، نقاش و مجسمه‌ساز گرجی؛ جمود ساعتی از تاریخ را ساخته که قدرتمندین نیروهای کهکشان را به زانو در می آورد. سکانسی کوتاه از یک احساس، یک نگاه و یک لحظه لمس تا جاودانگی؛ مجسمه‌هایی فلزی از پیکر زن و مردی قراردارد که در طی روز به افق خیره می شوند و ثانیه ها را میشمارند در ساعتی مشخص و معین به سمت هم حرکت می کنند؛ از طریق بوسه به وحدت و یگانگی میرسند و بعد از لحظاتی از هم عبور میکنند. تندیس های عشق در باتومی گرجستان.
کانسبت ساخت این مجسمه جادویی داستان زندگی علی و نینو است. علی پسری مسلمان از کشور آذربایجان که دلباخته دختری مسیحی به نام نینو میشود این عاشق و معشوق بخاطر دین‌های متفاوت از طرف خانواده‌های خود مورد مواخذه قرار گرفته و بالاجبار از یکدیگر جدا میشوند.
لحظه بوسه علی و نینو در باتومی آنقدر دیدنی است که گویی الهه عشق در مقابل توریست ها ایستاده و تمام مرزهای جغرافیایی، مذهبی، قومی و عقیدتی انسان معاصر را به سخره میگیرد.
قصه‌ها
اما علی و نینو پیشتر در افسانه‌ها، ترانه‌ها، کتاب‌ها و فیلم ها متبلور شده اند و از جمله عشاق معروف جهان اند.
شهرت علی و نینو در جهان از یک رمان می‌آید که در مورد عاشقانه یک پسر آذربایجانی مسلمان و دختر گرجستانی مسیحی در باکو بین سال های 1918تا 1920 میلادی است. رمان این ماجرا به بیش از 30 زبان منتشر و برای اولین بار در وین و برلین در سال 1937 عرضه شد.
این شاهکار؛ اسلام و مسیحیت، شرق و غرب و فرهنگ های معارض را به چالش می کشد و حقیقت جهان باورها را به گوشه رینگ می برد. بخش عمده ای از داستان در شهرتزاری و قدیمی باکو در آستانه انقلاب بلشویکی می گذرد و بخشی در تفلیس اروپایی.
علی خان از نوادگان یک خانواده مسلمان اصیل است و در یک دبیرستان سطح بالای تزاری تحصیل کرده است. او در اصطکاکی جذاب بین سنت های شرقی خانواده و ارزش‌های اروپایی مدرسه قراردارد. در همین حال شاهزاده خانمی از گرجستان تمام باورهای علی را ویران میکند و اینجا شروع قصه‌های رمانتیک است.
شرح عشق علی برای نینو، با گشت و گذار به روستاهای کوهستانی در قفقار و ایران در حساس‌ترین بازه زمانی تاریخ جهان و در لحظه مرگ امپراتوری ها و تولد کشورها و خط کشی های جدید می گذرد.
اوج قصه وقتی است که علی، نینو را به خانواده معرفی می کنند. موج مخالفت ها از حجاب آغاز و به درگیری های سیاسی دولت های نوظهور بولشویک می‌رسد. چرخش درماتیک داستان از جایی است که دو عاشق فرار به سوی جنوب را آغاز میکنند و هیجان عشق با هیجان سفر هم‌راستا میشود. اما در نهایت همان مرزها این دو عاشق را از هم جدا میکند. علی در جنگ کشته میشود و نینو در گوشه‌ای رها میشود. آن‌ها به هم نمی‌رسند و تمام...
داستان به ما یادآوری میکند که اولین قربانی سیاست‌ها و جاه‌طلبی‌های بشر در تاریخ، روح انسان است و دشمن اصلی؛ مرزهای احمقانه‌ای است که از فکرهای ما تا دشت‌ها و دره‌ها کشیده شده است.
چه جهل منجمدی که بشر را حتی در هزاره سوم رها نکرده و چه عشق‌ها و بوسه‌هایی که هرروز در سراسر جهان با کارد مرزکشی‌ها جنسی، عقیدتی و سیاسی سلاخی میشود و این شب‌ها در میان کردهای گیر افتاده در میان مرزهای ایران، سوریه، عراق و ترکیه این داستان بار دیگر بازخوانی میشود.
لحظه وصال علی و نینو در ساحل باتومی
