لطیفه ای هست که می گوید: «ایرانی نیستی اگر یکبار در کلاس زبان شرکت کرده باشی و آن را نیمه کاره رها نکرده باشی!». بسیاری از افراد در بحث زبان آموزی همیشه مشکل دارند. بسیاری نیز انرژی و پول زیادی را صرف کلاس های زبان می کنند و به نتایج کمی دست پیدا می کنند.
در زیر چند راهکار و منبع را به شما پیشنهاد می کنم که به شدت بر روی فرایند یادگیری زبان شما تاثیر مثبت می گذارد.
زبان فرایند وابسته به زندگی است. شما از نوباوگی با قان و قون های ابتدایی خودتان شروع به ارتباط با دنیای اطراف می کنید. مشکل بسیاری از زبان آموزان آن است که اشتباها فرایند زبان آموزی را با فرایند ریاضی آموزی اشتباه می گیرد. این اشتباه در الگو سبب استفاده از راهکارهای غلط می شود.
قبل از ورود به هر کلاس و یا روش زبان آموزی بدانید که شما در حال یادگیری زبانی برای زندگی هستید. اگر دقت کنید، فردی که در آمریکا، انگلستان، استرالیا و یا کانادا،زندگی می کند، صبح که از خواب بلند می شود، به دنبال کتاب دیکشنری برای یافتن کلماتش نمی گردد، جزوه زبان هم برای برقرار ارتباط ندارد و نیازمند نرم افزارهای ترجمه هم نیست، خیلی ساده با اطرافیان به زبان سلیس انگلیسی شروع به صحبت و معاشرت می کند.
مشکل زبان آموزی بر اساس مدل ریاضی آن است که شما را درگیر فرم ها و ارتباطات فرمولی می کند. در صورتی که زبان یک فرایند ارتباطی آزاد و خلاقانه است و تقریبا اصول خاصی بر آن حاکم نیست. حتی اصول گرامری هم به راحتی در گفتگو ها شکسته می شوند ولی باز گوینده و شنونده مفهوم سخن را درک می کنند.
پس اولین قدم این است که زبان را نه بخش اضافه بر زندگی، بلکه خود زندگی بدانید.
لازم نیست خودتان را درگیر یادگیری کلمه های سخت کنید، شکسپیر بخوانید و یا کلاس های گرانقیمت ثبت نام کنید. سعی کنید از خودتان بپرسید «...فلان چیز... به انگلیسی چه می شود؟» و به جای فلان چیز، همان چیزهایی را بگذارید که در زندگی روزمره با آن روبرو هستید. از سلام و احوال پرسی کردن و محاورات روزمره تا کار با اشیا.
این کار به مغزتان اجازه می دهد که بدون تلاش فراوان و صرفا با نشانه گذاری بسیاری از کارها و اشیا روزانه بتواند لغات زیادی را یاد بگیرید. در عین حال در گفتگوهای روزمره می توانید به راحتی پیشرفت کنید. یک دفترچه یادداشت در کنار خود داشته باشید و یا از گوشی موبایل خودتان استفاده کنید. نام اشیا روزمره، کارهایی که می کنید و صحبت هایی که با دیگران داشته اید را به زبان انگلیسی در آن یادداشت کنید و در روز مرور کنید. پیشرفت بسیار خوبی در این کار به دست خواهید آورد.
یکی از مشکلات افراد این است که فرایند زبان آموزی را محدود به کلاس آموزشی می کنند. کلاس آموزشی به خودی خود، کار چندانی را برای افزایش مهارت های زبانی شما انجام نمی دهد. حتی گاهی معکوس هم عمل می کند. شما در کلاس شاهد تلاش مربی و احیانا شاگردان دیگر برای یادگیری زبان هستید و کمتر خودتان را وارد چالش های یادگیری می کنید.
بهتر است در کنار کلاس و یا هر روش زبان آموزی حتما کتابخوانی را دنبال کنید.
منابع بسیار خوبی برای یادگیری زبان از طریق کتاب هست. اخیرا چند ناشر معتبر کتاب هایی را در قالب داستان های جیبی به همراه فایل های صوتی منتشر می کنند. این کتاب های سطح بندی شده است و از سطح آغازین (Starter) تا سطح کامل (Advanced) هستند. برخی این روند را در چهار سطح و برخی در هفت سطح ارائه کرده اند.
در زیر نام چند انتشارات مهم و توضیحات کتاب‌هایشان را آورده ام:
این منابع را می توانید از کتاب فروشی های مختلف تهیه کنید. اما انتشارات جنگل (jangal.com) و فروشگاه اینترنتی دنیای زبان (irlanguageworld.com) اغلب این کتاب ها را دارند.
همانطور که گفتیم این کتاب ها سطح بندی شده هستند. اما چطور باید این کتاب ها را بخوانیم.
طبیعی است که اگر تاکنون معاشرتی با زبان نداشتید، بهتر است که از سطح های پایین شروع به یادگیری کنید. برای این کار کتاب های سطح Starter و یا سطح یک را به شما پیشنهاد می کنم.
بعد از تهیه خرید کتاب به یاد داشت باشید که خواندن پنج کتاب در سطح استارتر یا مقدماتی، هفت کتاب سطح یک، ده کتاب در سطح دو، چهارده کتاب در سطح سه، تا بیست کتاب در هر کدام از سطح های چهار و پنج و شش را به شما پیشنهاد می کنم. لازم نیست که همه کتاب هایی که در یک سطح منتشر می شوند را در همان ابتدا بخوانید، تنها برای آشنایی با برخی از کلمات آن ها را بخوانید و بعد از آن به سطح های بالاتر بروید. برای مثال اگر بعد از خواندن سه کتاب در سطح Starter متوجه شدید که به خوبی متن را متوجه می شوید، به سراغ کتاب های داستان سطح یک بروید و به همین ترتیب الی آخر، فقط عجله نکنید، هرچه بیشتر بخوانید بهتر می آموزید و سریعتر پیشرفت می کنید. برای همین زیاد و سریع سطح عوض نکنید و سعی کنید خوب به یک سطح از کلمات آشنا شوید.
قطعا افزایش دامنه کلمات شما خیلی مهم است اما برای یادگیری کلمات خودتان را تحت فشار نگذارید به روشی که می گویم عمل کنید تا خیلی راحت کلمه ها را بیاموزید.
هنگام خواندن کتاب های داستان در بخش بالا قطعا با کلمه هایی روبرو می شوید که نمی توانید آن ها را معنی کنید. طبیعی است که به دیکشنری مراجعه می کنید و برخی از آن ها را می یابید. اما هرگز معنی کلمه را زیر آن ننویسید. به جای این کار یک شماره در زیر کلمه دشوار بنویسید و سپس کلمه در اطراف صفحه کتاب بنویسید. دقیقا مثل پاورقی هایی که در کتاب ها استفاده می شود. چرا؟ چون در زمانی که شما در مطالعه مجدد به آن کلمه رسیدید، مغز شما به تقلا برای یادآوری بیفتد، و کمی زمان دادن برای یادآوری کلمه (در حد چند صدم ثانیه) می تواند به مغزتان کمک کند تا کلمه ها را به سرعت به خاطر بیاورد. اگر معنای کلمه ها را در زیر آن بنویسید مغز تنبلی می کند و معنایی که فارسی نوشته اید را می خواند و دیگر تلاشی برای به یادآوری نمی کند. اما اگر یک عدد بنویسید و بعد اقدام به پی نوشت کنید، در این فاصله زمانی مغز شروع به جستجو کرده و در نتیجه به راحتی کلمه را به یاد می آورید. اگر هم نتوانید بعد از یک جستجوی ساده کلمه را می یابید. حتی در این صورت هم یادگیری شما به شدت افزایش پیدا می کند. پس هیچگاه معنی کلمه را دقیقا در زیر و یا کنار کلمه انگلیسی ننویسید. یک شماره بنویسید و بعد معنا را در گوشی از صفحه کتاب پی نوشت کنید.
دومین نکته برای یادگیری از کتاب های داستان، این است که نخواهید همه کتاب را با یک و یا دوبار خواندن حفظ شوید. هدف استفاده از این کتاب ها حفظ کردن نیست، زندگی کردن است. شما اگر تا 60 درصد کتاب را بدون مشکل و یا با کمی تقلا می فهمید خوب است. خودتان را برای به یادآوردن تمامی لغات و معانی تحت فشار نگذارید.
سوم لازم به تکرار یک کتاب نیست. در ابتدا یکبار کتاب را بخوانید و لغات دشوار آن را پی نوشت کنید. سپس یکبار خودتان بخوانید و در نهایت یکبار فایل صوتی را گوش دهید و نوشته ها را دنبال کنید. همین تمام!. بعد از این سه بار هرچه آموخته اید کفایت می کند. حل کردن پرسش های کتاب ها نیز می تواند به درک شما از کتاب کمک کند.
چهارم، یک دفترچه یادداشت کوچک به همراه داشته باشید و یا از گوشی موبایل خودتان استفاده کنید. لغات جدیدی که می آموزید را بدون هیچ معنا و یا راهنمایی در آن وارد کنید . دقیق خواندید، بدون هیچ معنا یا راهنمایی. تنها یک ستون از لغات را یادداشت کنید. در طول روز سعی کنید که این لغات را مرور کنید. نترسید اگر معنی برخی از آن ها را به یاد نمی آورید. در حین مطالعه روزانه و مداوم همراه با خواندن کتاب متوجه می شوید که بسیاری از کلمه ها را به یاد می آورید و معنای آن ها را درک می کنید. این کار به خصوص برای کسانی که حافظه ضعیف تری دارند بسیار پیشنهاد می شود.
پنجم، درباره کتاب و یا داستانی که خواندید یک خلاصه به زبان فارسی بنویسید. خلاصه نویسی به شما کمک می کند که ساختار داستان را درک کنید، این کار به شما در درک معانی و فعل ها خیلی کمک می کند. نوشتن می تواند یک صفحه ای باشد. لازم نیست کل رمان را ترجمه کنید. این کار سبب می شود که یک بافت عمیق ذهنی درباره کلمات پیدا کنید.
برای خواندن گرامر لازم نیست خودتان را تحت فشار قرار دهید. تنها کاری که لازم است انجام دهید آن است که کتاب Essential Grammar in Use سطح Basic را تهیه کنید و روزی یک درس آن را بخوانید. اکنون در سایت مرجع زبان ایرانیان آقای محمد رضا فرامرزی این کتاب را تدریس کرده اند که خیلی کامل و خوب است. دقت کنید که گرامر بخشی از زبان آموزی است. لازم نیست خودتان را در میان انبوهی از دستورات گرامری غرق کنید. همین قدر که بتوانید از پس مفاهیم گرامری برآیید کفایت می کند. مطالعه مداوم بسیاری از مشکلات گرامری شما را بر طرف می کند.
قطعا بعد از مدتی که این کتاب های داستان و گرامرها را خواندید باید به سطح های بالاتر بروید. خوب من پیشنهاد می کنم که این چند دوره کتاب را هم بیاموزید:
· در نهایت هم کتاب های Longman Academic Writing: سری کتاب های آموزش نوشتن لانگمن هم کتاب های خوبی هستند که به شما در یادگیری نوشتن به زبان انگلیسی خیلی خیلی کمک می کنند و کتاب خوش ساختاری است.
· کتاب های مثل 504، 1100 و 4000 واژه الزامی هم کتاب های خوبی هستند. به خصوص که راهنماهای خوبی هم به فارسی دارند.
ضرب المثل بودایی است که می گوید «تخم مرغ اگر از بیرون بشکند می شود پایان حیات، و اگر از درون بکشند می شود شروع حیات». اگر می خواهید زبان را به خوبی یاد بگیرید باید به شدت شروع به خواندن کنید و با شوق کتاب ها را بخوانید. شوق درونی را نمی توانید با کتاب و کلاس و دوره آموزشی جایگزین کنید. خودتان باید شوق یادگرفتن را حفظ کنید.
دوم زبان زندگی است. آن را جدای از زندگی ندانید. برای یادگیری زبان انگلیسی آن را به زندگی خودتان گره بزنید. اسم اشیا معمولی، گفتگوهای روزانه و موارد مشابه را یاد بگیرید و استفاده کنید. لازم نیست که کتاب ها و دوره های سنگین زبانی بگذرانید. مغز شما یک ماشین زبان آموزی قوی است، فقط به صورت روزانه به آن خوراک بدهید و بعد از مدتی نتیجه شگفت انگیزش را مشاهده کنید.
روزانه مطالعه کنید. مطالعه روزانه و انضباط در زبان آموزی مهم است. اگر می خواهید که زبان را به خوبی فرا بگیرید حتما انضباط داشته باشید. روزانه حداقل 40 دقیقه مطالعه کنید و حتما در طول روز آنچه که آموختید را مرور کنید. از گوشی همراه و یا یک دفترچه یادداشت کوچک برای یادگیری کلمات استفاده کنید.
در شبکه های اجتماعی هشتگ هایی مانند #زبان_انگلیسی #زبان_آموزی #یادگیری_زبان #زبان #انگلیسی را دنبال کنید. اساتید محترم و عزیز نکات خوبی را به صورت روزانه در تحت این هشتگ ها منتشر می کنند. همانطور که در حال چرخیدن در شبکه های اجتماعی هستید. کار کردن با این هشتگ ها می تواند نکات زیادی را به شما یاد بدهد. حتما امتحان کنید. من چیزهای زیادی را از این راه یاد گرفتم.
رفتن به کلاس راه توصیه شده ای برای زبان آموزی است. کلاس عمود خیمه زبان آموزی است. اما شما نمی توانید تنها به کلاس بسنده کنید. کلاس به شما کمک می کند که مهارت سخن گفتن و کمی گوش دادن را تقویت کنید. برای ما ایرانیان که نه زبان اصلی و نه زبان دوم مان انگلیسی نیست. کلاس به تنهایی کارگشا نیست. به نظرم شما ابتدا روی مهارت خواندن سپس شنیدن، بعد از آن نوشتن و در نهایت صحبت کردن کار کنید تا به بهترین نتیجه برسید. در روزهای ابتدای کار تلاش برای سخن گفتن در حالی که خیلی از کلمه ها و معانی را نمی دانید. کار عبث و سختی است.
کتاب های داستانی که در اینجا معرفی شد به شما کمک می کند تا بتوانید به صورت کاملی با فرهنگ انگلیسی و بسیاری از کلمات آشنا شوید. پس سعی کنید که حتما در کنار کلاستان مطالعه آن ها را نیز ادامه بدهید.
اگر شما هم نظر و یا پیشنهادی برای زبان آموزی موفق داشتید حتما برای من بنویسید. خوشحال می شود که توصیه های شما را بشنوم.
