دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing)، نوعی بازاریابی برای محصولات و خدمات متنوع به حساب می‌آید که در آن از فناوری‌های دیجیتال استفاده می‌شود. این نوع بازاریابی اغلب در فضای اینترنت صورت می‌گیرد.
افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند همیشه به دنبال روش‌هایی هستند که میزان بازدیدهای وب‌سایت خود و فروش محصولاتشان را افزایش دهند. روش‌های زیادی برای این کار وجود دارد.
در این مقاله، شما را با مفهوم بازاریابی دیجیتال، اهمیت و انواع مختلف آن آشنا خواهیم کرد. در نهایت، می‌توانید با شناخت روش‌های مختلف این نوع بازاریابی و به کارگیری آن‌ها، استراتژی بازاریابی کسب و کار را بهبود بخشید.
فهرست مطالب این نوشته
بسیاری از افراد نمی‌توانند یک تعریف صحیح و کامل از اصطلاح دیجیتال مارکتینگ ارائه دهند. این اصطلاح آن گونه که به نظر می‌رسد، پیچیده و مبهم نیست. تعریف من (علی هدایتی) تا جایی که درک کردم بدین شکل است:
به هر نوع بازاریابی در راستای به فروش رساندن محصولات و خدمات به وسیله دستگاه‌های الکترونیکی، بازاریابی دیجیتال گفته می‌شود.
بازاریابی دیجیتال، حرفه جدیدی نیست. این حوزه، با ورود وسایل الکترونیک به زندگی افراد شروع به شکل‌گیری کرد. اغلب افراد تصور می‌کنند که این نوع بازاریابی، تنها به بازاریابی محتوا و شبکه‌های اجتماعی محدود می‌شود. در صورتی که این موارد فقط بخشی از بازاریابی دیجیتال به حساب می‌آیند و تمامی زیرمجموعه‌های این حوزه را دربر نمی‌گیرند.
بازاریابی دیجیتال به صورت آفلاین و آنلاین انجام می‌شود. در انتهای این مقاله، روش‌های اشاره‌ای به بازاریابی آفلاین خواهیم داشت اما در بیشتر موارد به انواع بازاریابی آنلاین خواهیم پرداخت، زیرا بازاریابی آنلاین، بخش گسترده‌ای از بازاریابی دیجیتال در بر می‌گیرد. اگر قصد که در کسب و کار خود به یک بازده فوق‌العاده بالا دست پیدا کنید، باید هر دو روش آفلاین و آنلاین را مد نظر قرار دهید.
ارتباط بین انسان و وسایل الکترونیکی، روز به روز در حال افزایش است. در واقع، در برخی از کشورها، کاربران بیش از 11 ساعت از فعالیت‌های روزانه خود را به تعامل با دستگاه‌های الکترونیکی اختصاص می‌دهند. در آینده‌ای نزدیک، استفاده از این وسایل در تمام فعالیت‌های روزانه انسان نقش خواهد داشت.
از این‌رو، اهمیت و تأثیر بازاریابی دیجیتال روز به روز افزایش می‌یابد. نادیده گرفتن این موضوع، جذب مشتریان بیشتر را برایتان تقریباً غیرممکن و در نتیجه، کسب و کار شما از دیگر رقبا عقب می‌ماند.
در ادامه، به معرفی انواع بازاریابی دیجیتال می‌پردازیم. شما می‌توانید با توجه به صنعت، کسب و کار و مشتریان خود، بهترین روش‌های بازاریابی دیجیتال را انتخاب کنید و از این روش‌ها برای رشد و توسعه کارتان بهره بگیرید.
«بهینه‌سازی موتور جستجو» (Search Engine Optimization) یا اصطلاحاً «سئو» (SEO)، به فرآیندی اطلاق می‌شود که میزان بازدید وب‌سایت شما را از طریق موتورهای جستجوی رایگان و به صورت ارگانیک افزایش می‌دهد.
در جستجوی ارگانیک، محتوای تولیدی شما بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای برای کاربران در «صفحه نتایج موتورهای جستجو» (Search Engine Results Page) یا «SERP» به نمایش درمی‌آید. زمانی که کاربر کلمات کلیدی مورد نظر خود را در موتورهای جستجو از قبیل گوگل یا بینگ وارد می‌کند، نتایج مرتبط با این کلمات در SERP ظاهر می‌شوند.
هر کاربر، با توجه به کلمات کلیدی مورد استفاده، موقعیت مکانی و تاریخچه جستجوی خود، نتایج منحصر به فردی را مشاهده خواهد کرد. معمولاً نتایج ارگانیک به صورت فهرست نمایش داده شده و با استفاده از الگوریتم مخصوص موتورهای جستجو، رتبه‌بندی می‌شوند.
با تغییر الگوی جستجو از طرف کاربر، تعامل او با محتوای اینترنتی و همچنین انتخاب هر یک از نتایج به دست آمده، الگوریتم‌ها نیز تغییر می‌کنند. هر چه رتبه مطالب شما در یک SERP بالاتر باشد، ترافیک بیشتری به سمت سایتتان هدایت خواهد شد. به این ترتیب، احتمال افزایش بازدیدکننده‌های منفعل و مشتریان فعال نیز بیشتر می‌شود.
عوامل متعددی در سئو سایت دخیل هستند که می‌توان آن‌ها را به دو دسته «سئوی داخلی» (On-Page SEO) و «سئوی خارجی» (Off-Page SEO) تقسیم‌بندی کرد.
سئوی داخلی، به اعمالی اطلاق می‌شود که برای بهبود سئو در درون وب‌سایت صورت می‌گیرند. در طرف مقابل، به اقدامات و ارتباطاتی که در خارج از فضای وب‌سایت به منظور رشد سئو انجام شود، سئوی خارجی گفته می‌شود.
با تغییر الگوریتم‌های موتورهای جستجو، الزامات دستیابی به سئوی بهتر نیز تغییر می‌کنند. این تغییرات به منظور تطبیق نتایج با نیازهای کاربر صورت می‌گیرند. با توجه به این مسئله باید به خاطر داشت که مقصود از سئو، ساخت وب‌سایتی با قرارگیری در رتبه اول نتایج نیست بلکه هدف نهایی، ایجاد بهترین وب‌سایت ممکن برای کاربران مد نظر شما است.
اگر همیشه در رتبه‌های بالای سئو قرار داشته باشید، دیده شدن وب‌سایت شما و ترافیک آن افزایش می‌یابد. این موضوع، رونق و پیشرفت سریع‌تر کسب و کارتان را به همراه خواهد داشت.
«بازاریابی موتور جستجو» (Search Engine Marketing) یا اصطلاحاً «SEM»، یکی از موارد نادیده گرفته شده در سئو، یعنی خرید ترافیک اختصاصی از موتورهای جستجو را پوشش می‌دهد. با استفاده از SEM، می‌توان در SERP کاربران، فضایی را به منظور تبلیغات وب‌سایت خریداری کرد.
متداول‌ترین پلتفرم غیر رایگان برای جستجو، «Google AdWords» هستند. در این روش، بازاریاب باید مبلغ از پیش تعیین شده‌ای را به موتورهای جستجو پرداخت کند. با این کار، در بخش‌های مختلف SERP حاصل از جستجوی کلمات کلیدی معین یا عبارات خاص، تبلیغات مورد نظر بازاریاب به نمایش درمی‌آیند.
یکی از انواع SEM، «تبلیغات کلیکی» (Pay-Per-Click Advertising) یا اصطلاحاً «PPC» است. در این روش، موتورهای جستجو به ازای هر کلیک بر روی تبلیغات یک شرکت، مبالغ مشخصی را دریافت می‌کند. اخیراً روش PPC در پلتفرم‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام نیز در حال اجرا است.
در این روش، تبلیغات به صورت اعلان برای مخاطبان مورد نظر شرکت به نمایش درمی‌آیند. این سیستم، مثال بسیار خوبی از ترکیب روش‌های مختلف بازاریابی دیجیتال و به کارگیری آن‌ها برای رسیدن به یک استراتژی کامل بازاریابی است. به عنوان نمونه در اینجا، SEM با بازاریابی شبکه‌های اجتماعی همپوشانی پیدا کرده است.
در دنیای دیجیتالی امروزی، شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی را در بازاریابی کسب و کارهای مختلف بازی می‌کنند و اهمیت آن‌ها در ایجاد یک استراتژی بازاریابی مناسب بر کسی پوشیده نیست. با این وجود، نکته اساسی در بهره‌گیری صحیح از شبکه‌های اجتماعی، شناخت کافی ورودی‌ها و خروجی‌های بازاریابی در این روش است.
«بازاریابی شبکه‌های اجتماعی» (Social Media Marketing)، محصولات و خدمات شما را بیش از بیش در معرض دید کاربران قرار می‌دهد و امکان برقراری ارتباط نزدیک با مشتریان را برایتان فراهم می‌کند.
در این روش تعامل، شما می‌توانید بازخوردهای ارزشمند مشتریان خود را دریافت کنید و با استفاده از اطلاعات به دست آمده، کیفیت خدمات و محصولات و همچنین نحوه ارائه آن‌ها را بهبود بخشید.
تمام اقداماتی که به منظور افزایش ترافیک یا مبادلات تجاری در شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شوند، در حوزه بازاریابی شبکه‌های اجتماعی قرار می‌گیرند. برای بهره‌گیری از این نوع بازاریابی می‌توانید فعالیت‌های تجاری خود را در پلتفرم‌هایی نظیر فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب یا لینکدین بیشتر کنید.
استفاده از بازاریابی شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوای باکیفیت، سرعت رشد و موفقیت کسب و کار شما را افزایش خواهد داد. اغلب شرکت‌ها علاقه زیادی به استفاده از بازاریابی شبکه‌های اجتماعی دارند اما آن‌هایی که دارای مدل کسب و کار «شرکت به مشتری» (Business to Consumer) یا اصطلاحاً «B2C» هستند، بیشترین بهره را از این روش می‌برند. شرکت‌هایی با مدل کسب و کار B2C، محصولات یا خدمات خود را بدون هیچ واسطه‌ای به دست مشتری نهایی یا هدف می‌رسانند.
یکی از نکات اساسی در بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، دقت بر روی موضوعاتی است که کاربران در مورد آن‌ها گفت و گو می‌کنند. شما باید به نظرات مخاطبان گوش دهید، در بحث‌ها شرکت کنید و با استفاده از بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، میزان جذابیت هر مطلب را بر اساس تعداد لایک و به اشتراک‌گذاری آن مورد ارزیابی قرار دهید. به اشتراک‌گذاری مطالب از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه این کار به نوعی یک تبلیغ رایگان برای کسب و کار شما محسوب می‌شود. از این‌رو، محتوایی را تولید کنید که میزان به اشتراک‌گذاری آن بالا باشد.
«بازاریابی محتوا» (Content Marketing)، روشی است که در آن شما می‌توانید با تولید محتوای باکیفیت برای کاربران خود، فروش بیشتری را به دست آورید. محتوای مورد نظر را می‌توان در هر پلتفرم اینترنتی ایجاد کرد.
ارسال پیام در توییتر، آپلود ویدیو در یوتیوب و نوشتن مطالب مختلف در وب‌سایت، از مصادیق بازاریابی محتوا هستند. این روش دارای کارایی بسیار خوبی است چراکه محتوای شما را با روش‌های دیگری از قبیل بازاریابی سئو و شبکه‌های اجتماعی ادغام می‌کند و در نتیجه، بهره‌وری کار افزایش می‌یابد.
برای اجرای صحیح بازاریابی محتوا، توجه به چند نکته ضروری است. پیش از تولید محتوا حتماً کاربران نهایی خود را در نظر بگیرید. به این منظور باید نوع مخاطبان و علایق آن‌ها را شناسایی کنید. این مسئله، حوزه موضوعات انتخابی را برایتان مشخص خواهد کرد.
به علاوه، زبان و اصطلاحات مورد استفاده مخاطبان خود را در هنگام جستجوهای اینترنتی مد نظر داشته باشید. استفاده از این اطلاعات و به کارگیری کلمات کلیدی مناسب، سئوی شما را بهبود می‌بخشد.
توجه داشته باشید که باید محتوای تولیدی خود را در تمام پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید. این کار، میزان بازدید و بازخوردها را به حداکثر می‌رساند. بازاریابی محتوا، یک فعالیت مداوم محسوب می‌شود. این روش، رابطه مستقیمی با فروش ندارد بلکه هدف اصلی آن، تعامل و آموزش به مشتریان به منظور ایجاد اعتماد، شناخت و ارزش برند است.
از تولید محتوی نامربوط و غیرضروری خودداری کنید. به دنبال مطالبی باشید که کاربران را به طور همیشگی با خود درگیر می‌کنند. با ایجاد محتوای باکیفیت و مرتبط با کسب و کار خود می‌توانید سئوی وب‌سایتتان را بهبود بخشید. استفاده از مطالب موجود در وبلاگ‌های دیگر و ایجاد «بک‌لینک» (Backlink) نیز روش خوبی برای افزایش ترافیک سایت است.
«بازاریابی پورسانتی» (Affiliate Marketing) یا همکاری در فروش، روشی است که در آن به ازای جذب هر مشتری، مبلغی به فرد جذب‌کننده پرداخت می‌شود. این نوع بازاریابی مانند استخدام کارمند برای فروش محصولات یا خدمات یک شرکت و پرداخت پورسانت به ازای هر فروش است.
در بازاریابی پورسانتی، تنها برای فروش‌های صورت گرفته پول پرداخت می‌شود و هیچ‌گونه پیش پرداختی به فرد تبلیغ‌کننده تعلق نمی‌گیرد. بسیاری از وبلاگ نویسان یا وب‌سایت‌های فروش اینترنتی از این نوع بازاریابی استفاده می‌کنند.
نکته قابل توجه در بازاریابی پورسانتی این است که باید پیش از جذب افراد قوانین و مقررات مشخصی را بین طرفین مشخص کنید. فروشندگان، معرف برند شما هستند و همیشه باید شعار برندتان را به گوش مشتریان برسانند. از این‌رو، کلمات بخصوصی که می‌خواهید فروشندگان از آن‌ها استفاده کنند را در اختیارشان قرار دهید. به علاوه، حتماً باید یک قرارداد کاری نیز برای افراد علاقه‌مند به همکاری در فروش تهیه کنید.
یکی از جدیدترین روش‌های بازاریابی دیجیتال، «بازاریابی تأثیرگذار» (Influencer Marketing) است. در این روش، از افراد مشهور یا دارای دنبال کننده‌های زیاد در شبکه‌های مجازی برای جذب کاربران بیشتر و بهبود فروش محصولات استفاده می‌شود.
بازاریابی تأثیرگذار، در کانال‌های شبکه‌های مجازی (اینستاگرام، تلگرام و غیره) از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار است. به عنوان مثال، شرکت‌های مختلف با استخدام کاربران پرطرفدار و مشهور اینستاگرام، از آن‌ها می‌خواهند که با ارسال چند تصویر، محصولات یا خدمات مشخصی را تبلیغ کنند.
در برخی از مواقع، شرکت‌ها کنترل حساب‌های کاربری خود در فضای مجازی را برای یک مدت مشخص (معمولاً یک روز) به افراد تأثیرگذار می‌سپارند. این افراد، نظر کاربران را به کانال‌های شما در شبکه‌های اجتماعی جلب می‌کنند. در نتیجه، تعداد دنبال کننده‌های جدید و بازدید کانال‌ها افزایش می‌یابد.
توجه کنید که همیشه باید پیش از انتخاب یک فرد تأثیرگذار و شروع همکاری، به خوبی تحقیق کافی را انجام دهید. شما می‌توانید با استفاده از «Google Analytics» از صحت تعداد دنبال کننده‌های فرد مورد نظر و جعلی نبودن حساب‌های کاربری او اطمینان حاصل کنید.
در «بازاریابی ایمیلی» (Email Marketing)، اطلاعاتی از قبیل معرفی محصولات، خدمات و تغییرات اخیر هر یک از آن‌ها، در بازه‌های زمانی مشخص توسط ایمیل برای مشترکین ارسال می‌شود.
این روش بر خلاف روش‌های دیگر بازاریابی دیجیتال، بر پایه ایجاد یک رابطه مخصوص بین مشتری و شرکت است. ارسال ایمیل‌های به‌روزرسانی، باعث فراهم کردن ارزش برای مشتریان و کسب اعتماد و وفاداری بیشتر آن‌ها به برند می‌شود.
بهترین نتیجه در بازاریابی ایمیلی زمانی به دست می‌آید که شما مشترکین خود را نه با پرداخت پول بلکه از طریق تولید محتوای عالی و خلق برند قابل اعتماد جذب کرده باشید.
این روش بازاریابی نقش مهمی را در افزایش فروش محصولات و خدمات بازی می‌کنند زیرا کاربرانی که فرم‌های ثبت نام در اشتراک ایمیلی را پر می‌کنند، به احتمال زیاد همان مشتریان فعال شما خواهند بود.
تمام روش‌های تبلیغات دیجیتال را می‌توان بر روی تلفن همراه اجرا کرد. با این وجود، برخی از روش‌های بازاریابی قابل اجرا بر روی تلفن‌های همراه، با روش‌هایی بالا همخوانی ندارند.
به عنوان مثال، «تبلیغات پیامکی» (SMS Advertising) روشی است که به منظور بازاریابی محلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما می‌توانید با ارائه خدمات پیامکی، امکان دریافت پیشنهاد‌های ویژه، کوپن‌های تخفیف و اخبار جدید شرکت را برای مشتریان خود فعال کنید.
«بازاریابی ویروسی» (Viral Marketing)، روشی است که در آن از تولید محتوایی جذاب، طنز یا حتی عجیب برای افزایش به اشتراک‌گذاری مطالب و جذب بازدیدکننده‌های بیشتر استفاده می‌شود. بازاریابی ویروسی، ترافیک وب‌سایت را در یک بازه زمانی کوتاه به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
انجام این روش بسیار دشوار است اما ارزش امتحان کردن را دارد. شرکت‌هایی با مدل کسب و کار B2C بیشترین علاقه را به این نوع بازاریابی از خود نشان می‌دهند. این شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خود در پلتفرم‌های مختلف، بازدیدکننده‌های بسیار زیادی را جذب کنند.
بهتر است بدانید که استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال، تنها به محیط اینترنت محدود نمی‌شود. برای دستیابی به اهداف مورد نظرتان، باید برخی از روش‌های بازاریابی آفلاین را در کنار روش‌های آنلاین در نظر داشته باشید.
در بازاریابی آفلاین پیشرفته می‌توان از وسایل الکترونیکی برای بهبود تجربه کاربران استفاده کرد. به عنوان مثال، برخی از رستوران‌ها برای گرفتن سفارش‌های مشتریان خود از تبلت‌های هوشمند بهره می‌گیرند.
سایر زیردسته های بازاریابی آفلاین به شرح زیر است:
در این مقاله تلاش کردیم شما را با انواع بازاریابی دیجیتال آشنا کنیم. یادگیری نحوه اجرای صحیح روش‌های بازاریابی دیجیتال، باعث دیده شدن بهتر کسب و کار شما و بهبود نحوه تعامل با مشتریانتان خواهد شد.
دستاوردهای اشاره شده، اهداف نهایی تمام روش‌های بازاریابی دیجیتال هستند. شما می‌توانید با ایجاد یک تجربه مناسب برای کاربران نهایی و با توجه به اهدافتان، در جهت توسعه و پیشرفت برند خود حرکت کنید. به کارگیری روش‌های بازاریابی باکیفیت، رضایت شما و مشتری را در پی خواهد داشت.
استفاده از روش‌های بازاریابی آنلاین، تنها راه دستیابی به موفقیت نیست. با این وجود، سبک زندگی امروزی افراد، بازاریابان را مجاب به پذیرش اهمیت بازاریابی در فضای اینترنت کرده است. به خاطر داشته باشید که بهبود سئو، از روش‌های اصلی در افزایش میزان بازدید وب‌سایت شما به حساب می‌آید.
بهره‌گیری از بازاریابی به وسیله تولید محتوای باکیفیت به همراه بهترین روش‌های سئو و به اشتراک‌گذاری مطالب در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند شما را با سرعت بالایی به اهداف مد نظرتان نزدیک کند.
در نهایت به خاطر داشته باشید که باید از شبکه‌های اجتماعی به عنوان ابزاری برای نظارت بر روی بازخوردهای مشتریان بهره بگیرید. میزان جذابیت محتوای تولیدی خود را از طریق لایک‌ها و به اشتراک‌گذاری‌های دیگران مورد ارزیابی قرار دهید و با استفاده از این اطلاعات، مطالب آتی وب‌سایت خود را در راستای رسیدن به موفقیت بیشتر تنظیم کنید.
