در دنیای رقابتی امروز، شرکتهایی موفق هستند که نهتنها محصول خوبی تولید میکنند، بلکه تصویری روشن از آیندهی آن دارند. این تصویر همان چشمانداز محصول (Product Vision) است. چشمانداز محصول، همان چراغ راه و قطبنماست که تیم محصول، بازاریابی، طراحی و حتی مدیریت ارشد را به سوی هدفی مشترک هدایت میکند.
چشمانداز محصول، بیانیهای بلندمدت و الهامبخش است که نشان میدهد محصول قرار است در آینده چه ارزشی خلق کند، چه مشکلی را حل کند و چه نقشی در زندگی کاربران داشته باشد.
چشمانداز (Vision): تمرکز بر آینده و ایدهآل محصول.
مأموریت (Mission): چرا و چگونه تیم محصول فعالیت میکند.
اهداف (Goals): خروجیهای قابل اندازهگیری در بازه زمانی مشخص.
چشمانداز، نقشه راه ذهنی تمامی اعضای تیم است. در جلسات برنامهریزی، اولویتبندی ویژگیها یا تصمیمگیریهای استراتژیک، چشمانداز مرجعی ثابت برای تصمیمگیری به شمار میآید.
یک چشمانداز قوی، سرمایهگذاران، کاربران و حتی اعضای داخلی سازمان را به هیجان میآورد. وقتی تیم بداند قرار است چه تغییری در دنیا ایجاد کند، عملکرد و انگیزهی آن چندین برابر خواهد شد.
در لحظات مبهم یا در زمان تغییر شرایط بازار، چشمانداز مانند یک فانوس دریایی عمل کرده و به تیم یادآور میشود که چرا اصلاً این مسیر را آغاز کرده است.
زبان استفادهشده باید بهدور از پیچیدگی و مبهمگویی باشد. مثلاً:
«ما زندگی مالی افراد را با سادهسازی امور بانکی دیجیتال متحول میکنیم.»
تمرکز آن باید روی تحول آینده باشد، نه صرفاً ویژگیهای فعلی.
تمرکز بر ارزشآفرینی برای کاربر نهایی داشته باشد، نه الزامات تکنولوژیک یا تجاری صرف.
همه ذینفعان (از تیمهای مهندسی گرفته تا فروش) باید بتوانند آن را بفهمند، نقل کنند و با آن همذاتپنداری کنند.
تحقیقات بازار، مصاحبه با مشتریان، تحلیل دادهها و شناخت رقبا به شما کمک میکند تا بفهمید نیاز اصلی کاربران چیست.
ارزش کلیدی که محصول شما به زندگی یا کسبوکار کاربران اضافه میکند را بهوضوح مشخص کنید.
چشمانداز باید در راستای اهداف کلان سازمان باشد. محصول جدا از ساختار کلان شرکت نیست.
نسخههای اولیه چشمانداز را با تیمها، مدیران و حتی مشتریان در میان بگذارید و بازخورد بگیرید.
چشمانداز نباید لیستی از ویژگیهای آتی باشد. مثلاً بهجای گفتن "ما اپلیکیشنی با چت، تماس تصویری و تقویم میسازیم" بگویید:
«ما ارتباطات تیمی را ساده، انسانی و در دسترس برای همه میکنیم.»
چشمانداز نباید تنها از ذهن مدیر محصول خارج شود؛ بلکه باید صدای مشتری نیز در آن جاری باشد.
مثلاً «ما بهترین تجربه را برای همه کاربران فراهم میکنیم» نه تنها الهامبخش نیست، بلکه مبهم و غیرقابل اندازهگیری است.
مدیر محصول باید بهصورت مداوم چشمانداز را در جلسات، ارائهها و حتی گفتگوهای روزمره تکرار کند.
اگر شرایط بازار یا نیازهای کاربران تغییر کرد، چشمانداز نیز باید بازبینی شود — البته نه بهصورت مداوم، بلکه هوشمندانه و با شفافسازی کامل برای تیم.
نقشه راه ابزاری است برای اجرای چشمانداز. اگر چشمانداز، مقصد باشد؛ نقشه راه، مسیر رسیدن است.
اگر نقشه راه بدون توجه به چشمانداز توسعه یابد، محصول بهمرور دچار تکهتکه شدن میشود و هویت خود را از دست میدهد.
یک هدف بلندمدت، جهانی و کاملاً مشخص.
تمرکز کامل بر تجربه کاربر و ارزش انسانی.
سایت پروداکت اسکیل یکی از کاملترین و تخصصیترین منابع در حوزه مدیریت محصول به زبان فارسی است. این وبسایت با ارائه مقالات، راهنماها و دورههای آموزشی کاربردی، به مدیران محصول در مسیر حرفهای شدن کمک میکند. محتوای پروداکت اسکیل بر پایه تجربههای واقعی و استانداردهای جهانی تهیه شده است. چه در ابتدای مسیر باشید و چه مدیر محصول باتجربه، مطالب این سایت برای شما ارزشمند خواهد بود. اگر بهدنبال یادگیری عمیق و عملی در حوزه مدیریت محصول هستید، پروداکت اسکیل را از دست ندهید.
داشتن چشماندازی روشن، اولین قدم برای خلق محصولی موفق و پایدار است. این چشمانداز نهتنها مسیر توسعه محصول را مشخص میکند، بلکه انگیزهی تیمها و اعتماد کاربران را نیز تقویت مینماید.
اگر هنوز چشمانداز محصولتان را ننوشتهاید یا فقط در ذهنتان است، همین حالا دست به کار شوید. بنویسید، به اشتراک بگذارید و الهامبخش باشید.
سوال برای تأمل:
آیا تیم شما واقعاً میداند که محصول قرار است چه تغییری در جهان ایجاد کند؟
